Μία σύντομη επιστημονική ερμηνεία για την πανδημία βασισμένη στη Θεωρία του Δεσμού (Attachment Theory). Η Θεωρία του Δεσμού και η Κοινωνική Ρύθμιση των Συναισθήματων

Μία σύντομη επιστημονική ερμηνεία για τις ψυχολογικές αντιδράσεις των πολιτών στα μέτρα για την πανδημία. Γράφει ο Παιδοψυχολόγος Κωνσταντίνος ΔημάτηςΟι ψυχολογικές αντιδράσεις των πολιτών στα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης και στις οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) για περιορισμό του ρυθμού μετάδοσης του Κορωνοϊού COVID-19: Μία σύντομη επιστημονική ερμηνεία βασισμένη στη Θεωρία του Δεσμού (Attachment Theory).Η Θεωρία του Δεσμού και η Κοινωνική Ρύθμιση των ΣυναισθήματωνΗ κοινωνική ρύθμιση των συναισθημάτων είναι πανανθρώπινο φαινόμενο1,2,3. Η αναζήτηση επαφής με το συνάνθρωπο, η επικοινωνία, η κοινωνική διάδραση, το φύσικο άγγιγμα και το χάδι, η αγκαλιά, δρουν κατευναστικά και αποδυναμώνουν τη διέγερση που προκαλούν οι επώδυνες ή αγχογόνες καταστάσεις. Οι επιστήμονες απέδειξαν πειραματικά ότι η παρουσία ενός αγαπημένου προσώπου και το κράτημα του χεριού κατά τη διάρκεια της προσμονής ενός δυσάρεστου ερεθίσματος, ασκεί μία πολύ ισχυρή ευεργετική επίδραση μειώνοντας σημαντικά το βαθμό ενεργοποίησης συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου. Οι περιοχές αυτές φαίνεται να είναι υπεύθυνες για τις συναισθηματικές αντιδράσεις ενός ατόμου όταν καλείται να διαχειριστεί απειλητικά ερεθίσματα.4,5Η πανδημία του Κορωνοϊού COVID-19 αποτελεί μία τεράστια απειλή για την υγεία μας και εξ ορισμού ανακινεί μέσα μας έντονα συναισθήματα αποχωρισμού, εγκατάλειψης και απώλειας. Απώλειας της καθημερινότητας μας, της ελευθερίας μας, της εργασίας μας, των κοινωνικών μας σχέσεων, των δεσμών με την ευρύτερη οικογένεια μας, της υγείας μας και τελικά φόβους για απώλεια της ίδιας της ανθρώπινης ζωής. Και στο φόβο, είμαστε φτιαγμένοι να απαντάμε αναζητώντας τα πρόσωπα εκείνα που θα μας καθησυχάσουν, θα μας παρηγορήσουν, θα σταθούν στο πλάι μας1.Αυτή η ανάγκη για αλληλεπίδραση και επαφή δεν είναι κάτι που μαθαίνεται στην πορεία της ζωής. Είναι εγγενής. Είμαστε σχεδιασμένοι εκ φύσεως να προσδενόμαστε στους άλλους. Μέσα από τα εκατομμύρια έτη φυσικής εξέλιξης που προηγήθηκαν της σημερινής εποχής, ο άνθρωπος έχει εξελίξει ένα περίπλοκο σύστημα συμπεριφοράς, αυτό του δεσμού (Αttachment Behavioral System), βασικός στόχος του οποίου είναι η επιβίωση· του ατόμου και κατ’ επέκταση του είδους μας1. Κατά τον σχηματισμό των πρωτόγονων ανθρώπινων κοινωνιών, η εγγύς συμβίωση των ανθρώπων σε μεγάλες οικογένειες και στις πρώτες κοινωνικές ομάδες προσέφερε ένα θεμελιώδες βιολογικό πλεονέκτημα, διασφαλίζοντας την προστασία των απογόνων από τα αρπακτικά και σαρκοφάγα ζώα1.Το Ψυχολογικό Παράδοξο της Πανδημίας του Κορωνοϊού COVID-19Η επίθεση του Κορωνοϊού COVID-19 δεν περιορίζεται μόνο στο αναπνευστικό μας σύστημα. Η προσπάθεια για ανάσχεση της εξάπλωσης του ιού καθιστά αναγκαία μία ριζική αλλαγή του τρόπου ζωής μας, συνάμα, όμως, απειλεί και κάτι εξίσου αν όχι πιο βαθύ· τις θεμελιώδεις μας άμυνες απέναντι στον κίνδυνο και τον φόβο. Η ψυχολογική κατάσταση που έχουμε εισέλθει ως πολίτες μιας χώρας που αντιμετωπίζει την απειλή του COVID-19 θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα παράδοξο. Μοιάζει με το ακραίο δίλημμα που αντιμετωπίζει ένα μικρό παιδί που ξαφνικά συνειδητοποιεί ότι η μητέρα του έχει ήδη περάσει στο απέναντι πεζοδρόμιο και ανάμεσα τους παρεμβάλλεται ένας δρόμος ταχείας κυκλοφορίας. Ο κίνδυνος να χτυπηθεί από διερχόμενο αυτοκίνητο ενεργοποιεί αυτόματα το Σύστημα του Δεσμού. Το Σύστημα του Δεσμού με τη σειρά του κινητοποιεί τον οργανισμό προς αναζήτηση εγγύτητας με τη μητέρα. Αυτός είναι ο μηχανισμός με τον οποίο το παιδί είναι εξοπλισμένο από τη φύση για να απαντά στις απειλές. Η εξέλιξη του ανθρώπινου είδους αποφάσισε πριν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια για αυτό: στο φόβο, ο οργανισμός μας αντιδρά αυτόματα αναζητώντας εγγύτητα και επαφή με άλλα άτομα του ίδιου είδους. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση, η αναζήτηση εγγύτητας και επαφής με τη φιγούρα του δεσμού, αντί να βοηθήσει, θα εκθέσει το άτομο σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο, αυτόν του τραυματισμού από αυτοκίνητο, ή, κατ΄αναλογίαν με τη σημερινή κατάσταση, αυτόν της μεγαλύτερης διασποράς του Κορονωϊού COVID-19.Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι αντιδράσεις στην ομάδα των ηλικιωμένων. Παρόλο που φαίνεται να κινδυνεύουν περισσότερο από τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες από τα συμπτώματα που προκαλεί ο Κορωνοϊός, εντούτοις σε αρκετές περιπτώσεις δείξανε δυσκολία να ακολουθήσουν τις υποδείξεις των υγειονομικών αρχών. Ας μην ξεχνάμε, όμως, πως πολλοί από αυτούς έχουν περάσει ξανά από ακραίες συνθήκες, ακόμα και από συνθήκες πολέμου. Και κατάφεραν να επιβιώσουν χάρη στους δεσμούς με τους άλλους ανθρώπους και την αλληλεγγύη. Πόσο εύκολο είναι για όλους αυτούς τους ανθρώπους να προσαρμοστούν τώρα σε έναν άγνωστο εχθρό που απαιτεί ολική αναθεώρηση της άμυνας μας απέναντι στο φόβο; Πώς να προσαρμοστούν σε ένα περιβάλλον που διαφέρει ριζικά από το “περιβάλλον εξελικτικής προσαρμογής”6 στο οποίο γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και προσαρμόστηκαν;Ψυχολογικές Επιπτώσεις της Καθολικής Απαγόρευσης της ΚυκλοφορίαςΤο θέμα δεν είναι μόνο η υιοθέτηση των μέτρων. Ακόμα και αν οι πολίτες υποστηρίξουν στο σύνολο τους τα μέτρα περιορισμού, ακόμα και αν η έκβαση είναι επιτυχής, που ελπίζουμε και πιστεύουμε ότι θα είναι, η ίδια η εφαρμογή των μέτρων για πολλές ημέρες, εβδομάδες, ή και μήνες, ελλοχεύει πολλούς και σοβαρούς κίνδύνους για την ψυχική υγεία του πληθυσμού της χώρας. Την ώρα που γράφεται η συγκεκριμένη εργασία, η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει την καθολική απογόρευση κυκλοφορίας. Δεν είναι παράλογο να εικάσει κανείς ότι όσο πιο ψυχοπιεστική γίνεται η γενικότερη κατάσταση στην χώρα τόσο αναμένεται μία ραγδαία εξάπλωση των “ιών” του άγχους, του πανικού, των καταναγκασμών, της κατάθλιψης, της επιθετικότητας, της ενδοοικογενειακής βίας, της αποξένωσης και της μοναξιάς.Επιστρέφοντας στο προηγούμενο παράδειγμα μας, στα διερχόμενα αυτοκίνητα που παρεμβάλλονται ανάμεσα στο παιδί και στη μητέρα του, το ακραίο δίλημμα που έχει να αντιμετωπίσει το παιδί μοιάζει να καταλήγει σε ένα αδιέξοδο. Εδώ βρίσκεται το παράδοξο. Η προσέγγιση της μητρικής φιγούρας, η οποία σε φυσιολογικές συνθήκες λειτουργεί ως ασφαλής βάση (secure base)7 για το παιδί και κατευνάζει το φόβο του, στην προκειμένη περίπτωση αποτελεί την πηγή του κινδύνου! Στην προσπάθεια του παιδιού να την προσεγγίσει, τίθεται σε κίνδυνο η επιβίωση του. Το παιδί εγκλωβίζεται σε μία σύγκρουση προσέγγισης-αποφυγής της μητρικής φιγούρας, σύγκρουση στην οποία δε διαφαίνεται κάποια πιθανή διέξοδος. Να διασχίσει το δρόμο ισοδυναμεί με σοβαρή πιθανότητα τραυματισμού. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το να παραμείνει μόνο του πίσω συνιστά επίσης μία σοβαρή υπαρξιακή απειλή. Πολλές φορές στον ανθρώπινο νου ο φόβος της μοναξιάς ίσως να μετράει περισσότερο από το φόβο της σωματικής υγείας.Φαινόμενα Ψυχικής ΑποδιοργάνωσηςΗ ανεπίλυτη σύγκρουση ανάμεσα σε δύο φόβους, ανάμεσα στην εγκατάλειψη και τον τραυματισμό, ή ανάμεσα στη μοναξιά και στην μόλυνση από τον Κορωνοϊό, μας φέρνει κοντά σε φαινόμενα ψυχικής αποδιοργάνωσης8 τα οποία ονομάζονται έτσι γιατί το άτομο στερείται μίας συνεκτικής και οργανωμένης στρατηγικής διαχείρισης του στρες. Έαν η υπερ- ενεργοποίηση των συναισθημάτων απέναντι στο φόβο αντιπροσωπεύει μία λύση μάχης (fight response), ενώ η απενεργοποίηση των συναισθημάτων προετοιμάζει τον οργανισμό για απόδραση από τον κίνδυνο (flight response), η αποδιοργάνωση στο σύστημα του δεσμού ταυτίζεται με την ύστατη λύση όταν όλα πια μοιάζουν χαμένα: την παράλυση από το φόβο (freeze)9,10. Όσο μεγαλύτερη η διάχυση της αποδιοργάνωσης τόσο οι επιλογές μοιάζουν τυχαίες και αποσπασματικές και η συνοχή της κοινωνικής ομάδας απειλείται σοβαρά.Η εξάπλωση του Κορωνοϊού – COVID-19 επιβάλλει ακραία μέτρα κοινωνικής απομόνωσης. Εύλογο είναι πως τα μέτρα αυτά δημιουργούν μία τεράστια ψυχολογική πίεση στο κοινωνικό σύνολο και την ίδια στιγμή αφαιρούν σημαντικό μέρος από τις διαθέσιμες πηγές ασφαλούς βάσης, από τους κρυφούς ρυθμιστές11 των διαπροσωπικών σχέσεων που είχε αναπτύξει μέχρι σήμερα ο κάθε πολίτης, ώστε να επανέρχεται σε τροχιά ψυχολογικής ασφάλειας στο τέλος της ημέρας. Από την άλλη πλευρά, δεν τίθεται αμφιβολία ότι τα μέτρα είναι αναγκαία. Χωρίς την εφαρμογή των μέτρων, ο καθένας μας μοιάζει ευάλωτος σαν ένα παιδί που στέκεται μόνο του, έτοιμο να διασχίσει ένα δρόμο ταχείας κυκλοφορίας. Καθώς, όμως οι μέρες απομόνωσης θα αυξάνονται, αναμένονται να εκδηλωθούν συχνά φαινόμενα αποδιοργάνωσης· στιγμές, δηλαδή, όπου οι διαθέσιμες στρατηγικές αντιμετώπισης της κρίσης θα μοιάζουν μη λειτουργικές, ενώ η απουσία διαθέσιμων υποστηρικτικών δικτύων θα αφήνει ένα κενό.Κοινωνικές Πολιτικές Σχεδιασμένες να Ανταποκριθούν στις Διαφορικές Στρατηγικές Διαχείρισης του ΦόβουΚαι εδώ ακριβώς έγκειται και ο ρόλος της πολιτείας. Να παρέχει ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες και υποστηρικτικά δίκτυα για τους πολίτες που θα υποκαταστήσουν για όσο διάστημα χρειαστεί αυτό που απωλέσανε με την πανδημία. Δομές διασύνδεσης με εξειδικευμένες παρεμβάσεις που θα φθάσουν σε κάθε σπίτι, που θα αγκαλιάσουν όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως, και όχι μόνο υπηρεσίες που θα αναμένουν πότε θα επικοινωνήσει ο πολίτης μαζί τους. Όσο πολύτιμες και αν είναι οι τελευταίες, κάποιοι από τους συμπολίτες μας μπορεί να έχουν ήδη μεταβεί στο στάδιο της αποδιοργάνωσης, κατά το οποίο η αναζήτηση βοήθειας μπορεί να φαντάζει στα μάτια τους μάταιη.Για μία επιτυχημένη στρατηγική των υγειονομικών αρχών για τον περιορισμό της εξάπλωσης του Κορωνοϊού COVID-19, η διαφορετική στάση του κάθε πολίτη απέναντι στο φόβο – και όχι απλά και μόνο η απειθαρχία ή ανοησία – αποτελεί κρίσιμο παράγοντα και πρέπεινα ληφθεί σοβαρά υπόψη. Το μήνυμα των αρμοδίων αρχών πρέπει να είναι διατυπωμένο με τρόπο που θα ενισχύει την ικανότητα του κοινωνικού συνόλου να προσαρμοστεί στις ακραίες συνθήκες μέσα από:• Την ενεργητική κινητοποίηση των πολιτών για δημιουργική δράση και την αίσθηση ότι αποκτούν έλεγχο της κατάστασης σε αντίθεση με την ακινητοποίηση και παράλυση που προκαλεί η αγωνία και ο τρόμος ή η ενοχή,• Την αναγνώριση ότι οι πολίτες με τη δράση τους μπορούν να συνεισφέρουν στο κοινωνικό σύνολο και να κάνουν τη διαφορά,• Τη συνειδητοποίηση ότι είναι πολύτιμα μέλη ενός αναπόσπαστου και αλληλέγγυου συνόλου και ότι συμμετέχουν ισότιμα στην ικανότητα ολόκληρης της κοινωνικής ομάδας να επιβιώσει. Ότι η διαφορετικότητα του κάθε μέλους είναι πραγματικά ωφέλιμη και προσθέτει πιθανότητες επιτυχίας του εγχειρήματος,• Την παρουσίαση συγκεκριμένων εναλλακτικών και τεχνολογικών τρόπων για το πώς, σε συνθήκες περιορισμού και απομόνωσης, θα διατηρηθούν και θα διαφυλαχθούν οι ζωτικοί δεσμοί αγάπης, ιδιαίτερα για τους πιο μοναχικούς και ευάλωτους συμπολίτες μας,• Την προώθηση πρακτικών τρόπων κατευνασμού (ασκήσεις χαλάρωσης, άθληση, δραστηριότητες που αποφορτίζουν) για τα άτομα που τείνουν να απενεργοποιούν και να απαξιώνουν τα συναισθήματα άγχους και ευαλωτότητας όταν βρίσκονται αντιμέτωπα με το φόβο,• Την προώθηση συνεχούς διαθεσιμότητας υποστηρικτικών δικτύων και δομών για όλους, αλλά και για τα άτομα που τείνουν να υπερ-ενεργοποιούν τη συναισθηματική τους έκφραση, όταν βρίσκονται αντιμέτωπα με το φόβο.Η Ασφάλεια μου Προϋποθέτει τη δική σου ΑσφάλειαΤις τελευταίες δεκαετίες, παρατηρήθηκε αύξηση των ανισοτήτων στις δυτικές κοινωνίες. Ανάμεσα στις αρνητικές συνέπειες ήταν η κυριαρχία μίας διάχυτης καχυποψίας, μιας ρήξης της εμπιστοσύνης μεταξύ των ομάδων, αλλά και μεταξύ των κοινωνικών ομάδων και της πολιτείας, μία εκθετική διασπορά καθημερινών φαινομένων αποξένωσης, εγωισμού και παθολογικού ναρκισσισμού12. Η κρίση που πυροδοτεί σήμερα η πανδημία, ας γίνει η μεγάλη ευκαιρία να φτάσουμε σε μία συνειδητοποιημένη κοινωνία, μία κοινωνία που στοχάζεται και αυτο-στοχάζεται. Μία κοινωνία στην οποία θα έχουμε όλοι αφομοιώσει σε ένα νέο τρόπο ζωής μία βασική αρχή επιβίωσης: η φυσική και ψυχολογική ασφάλεια του κάθε μέλους και της κάθε ομάδας του κοινωνικού συνόλου προϋποθέτουν την ασφάλεια όλων των υπολοίπων χωρίς καμία εξαίρεση. Μία τέτοιου είδους συνειδητοποίηση είναι αδύνατο να επιτευχθεί μέσα σε κλίμα αβεβαιότητας ή πανικού, παρά μονάχα σε μία πολιτεία που επανορθώνει τους διαρηγμένους δεσμούς και λειτουργεί ως ασφαλής βάση για όλους τους ανθρώπους της.”Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί, ένα ακέραιο σύμπαν από μόνος του· κάθε άνθρωπος είναι κομμάτι της Ηπείρου, μέρος της στεριάς· αν ένα σβολαράκι γης παρασυρθεί από τη Θάλασσα, η Ευρώπη μικραίνει, το ίδιο όπως κι αν παρασυρθεί ένα Ακρωτήρι, το ίδιο όπως κι αν παρασυρθεί το αρχοντικό των φίλων σου, ή και το δικό σου ακόμα· του κάθε ανθρώπου ο θάνατος εμένα λιγοστεύει, γιατί εγώ είμαι δεμένος με την Ανθρωπότητα. Γι’ αυτό ποτέ μη στείλεις να σου πουν για ποιον χτυπά η καμπάνα· για σένα χτυπά.”- John Donne*Ο Kωνσταντίνος Δημάτης είναι Κλινικός Παιδοψυχολόγος (MSc), Υποψήφιος Διδάκτορας Τμήμα Ψυχολογίας, Α.Π.Θ.Πηγή: https://www.voria.gr/article/i-pandimia-tou-koronoiou-ke-i-psichologikes-antidrasis-tou-plithismouΓια την ομάδα Θετική Διαπαιδαγώγηση https://www.facebook.com/groups/413784475468424/files/Για την ομάδα Ενσυναίσθηση και Ενήλικες https://www.facebook.com/groups/1693466814247893/files/

Είναι μύθος ότι «η διάλυση μίας σχέσης οφείλεται και στους δύο συντρόφους»;

Ίσως και ο ένας από μόνος του να είναι αρκετός…
Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν, ότι ένα εγωϊστικό άτομο είναι αρκετό για να καταστρέψει τη σχέση.

Αντιλαμβάνομαι ότι όλοι μας είμαστε εγωιστές σε κάποιο βαθμό. Το είδος του εγωϊσμού που καταστρέφει τις σχέσεις, είναι αυτό που συχνά αγνοεί τις ανάγκες, τα θέλω και τις επιθυμίες του άλλου.

Αυτό που δημιουργεί ένα ανθυγιεινό και ανυπόφορο περιβάλλον στη σχέση και οδηγεί στο τέλος της, είναι το σύστημα των πεποιθήσεων του συντρόφου που πληγώνει τον άλλον.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν δύο άνθρωποι μαζί να καταστρέψουν μια σχέση, αλλά αυτό εξαρτάται από τις επιλογές που κάνει κάθε άτομο σε σχέση με το σύντροφό του.

Όλοι έχουν επιλογές
Ένας σύντροφος είναι αρκετός για να κάνει μονομερείς επιλογές και να καταστρέψει τη σχέση του. Όταν ο αδικημένος σύντροφος αντιδρά με τον ίδιο τρόπο (καθρέφτισμα) αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μία συντονισμένη προσπάθεια να καταστραφεί η σχέση; Είναι και οι δύο σύντροφοι εξίσου ένοχοι;

Οι θεραπευτές ζεύγους έχουν συνήθως μία προσέγγιση, ότι και τα δύο μέρη στη συνεδρία ζεύγους είναι υπεύθυνα να «διορθώσουν το πρόβλημα». Αυτό μπορεί να είναι επιβλαβές, στην περίπτωση που μόνο ο ένας από τους δύο συντρόφους προκαλεί το πρόβλημα. Με κάποιο τρόπο, ο σύντροφος που διαπράττει το λάθος «τη γλυτώνει», έστω και μερικώς. Αυτή η έννοια θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την μετατόπιση της ευθύνης, όπου ο πραγματικός υπαίτιος βρίσκει την ευκαιρία να ρίξει το φταίξιμο στον σύντροφο που είναι αθώος.

Ουσιαστικά, ο θεραπευτής γίνεται ένα εργαλείο στα χέρια του φταίχτη για να καταστρέψει περισσότερο την σχέση του. Αυτό δεν βοηθάει με κανένα τρόπο την σχέση να θεραπευτεί και να αναπτυχθεί.

Ακολουθούν κάποια παραδείγματα που ο ένας σύντροφος κάνει και μπορεί να καταστρέψει τη σχέση του:

Απαξιώνει τον/την σύντροφό του
Απατά τον/την σύντροφό του
Συνηθίζει να λέει ψέματα στον/στην σύντροφό του
Δεν ενδιαφέρεται για τα συναισθήματα του/της συντρόφου του
Έχει διπλή ζωή
Είναι εθισμένος/η σε ουσίες, πορνογραφία, τυχερά παιχνίδια, κλπ
Κακοποιεί τον/την σύντροφο φυσικά ή συναισθηματικά, λεκτικά, οικονομικά, σεξουαλικά, κλπ
Δεν απολογείται ποτέ
Ακολουθεί μια λίστα με πράγματα που κάνει ένας σύντροφος και που δεν μπορεί να ενοχοποιηθεί για τη διάλυση της σχέσης του:

Παλεύει με μια ψυχική ασθένεια όπως η κατάθλιψη, το άγχος, η διπολική διαταραχή, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, κλπ
Συνηθίζει να είναι ακατάστατος/η
Κάνει λάθη
Δεν είναι καλός/ή στο μαγείρεμα, στο καθάρισμα και την οργάνωση του σπιτιού ή δεν έχει οργανωτικές ικανότητες
Έχει θέματα σχετικά με την εμφάνιση ή την ελκυστικότητα του
Δεν μπορεί να προσανατολιστεί
Παίρνει ή χάνει βάρος
Ξεχνάει ή είναι αφηρημένος/η (χωρίς να έχει χειριστικά κίνητρα)
Υπάρχουν κι άλλα, αλλά καταλαβαίνετε το νόημα. Ποια είναι η κύρια διαφορά που υπάρχει σε αυτές τις δύο λίστες; Μπορείτε να την εντοπίσετε; Υπάρχει μια σαφής διαφορά μεταξύ του τύπου των χαρακτηριστικών των συντρόφων που καταστρέφουν μια σχέση και αυτών που δεν την καταστρέφουν. Είναι θέμα χαρακτήρα.

Τα θέματα χαρακτήρα είναι εκείνα που επηρεάζουν το πώς συνδεόμαστε συναισθηματικά με τους άλλους.
Οι άνθρωποι που δεν διαθέτουν ενσυναίσθηση και ακεραιότητα, γίνονται κακοί σύντροφοι. Δεν έχουν την ωριμότητα και την συμπόνοια για να διατηρήσουν μακροχρόνιες και υγιείς σχέσεις. Είναι ανίκανοι να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων, γεγονός που αποτελεί ένα βασικό συστατικό για την ανάπτυξη της θετικής σύνδεσης.

Δεν είναι δική μας ευθύνη να αλλάξουμε τον χαρακτήρα του συντρόφου μας. Ο χαρακτήρας είναι ένα προσωπικό χαρακτηριστικό, αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου και αποτελείται από τις αξίες, τα πιστεύω και τις συμπεριφορά ενός ανθρώπου απέναντι στον εαυτό του και τους άλλους.

Η θεραπεία ζεύγους δεν διορθώνει τα ελαττώματα του χαρακτήρα. Ο καλύτερος τύπος θεραπείας για ανθρώπους με προβλήματα χαρακτήρα, είναι η προσωπική θεραπεία, με πιο εξειδικευμένη προσέγγιση τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία. Γιατί; Επειδή το άτομο που έχει το πρόβλημα, χρειάζεται να αλλάξει τις πεποιθήσεις (γνωστικές λειτουργίες του) και συμπεριφορές του (συμπεριλαμβανομένου και του τρόπου αντιμετώπισης). Αυτό δεν σημαίνει ότι η ψυχοδυναμική θεραπεία δεν μπορεί επίσης να βοηθήσει, αλλά δεν μπορεί να είναι η μόνη προσέγγιση για να βοηθηθεί κάποιο άτομο που έχει προβλήματα χαρακτήρα.

Όμως, απλά επειδή η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία είναι η καλύτερη προσέγγιση σε αυτή την περίπτωση, αυτό δεν σημαίνει ότι το άτομο θα την εφαρμόσει στη ζωή του. Εξάλλου, μέρος του προβλήματος είναι ότι το άτομο κατά πάσα πιθανότητα πιστεύει ότι δεν έχει κάποιο πρόβλημα. Επιπλέον, η αλλαγή απαιτεί προσπάθεια και αυτοπειθαρχία, γνωρίσματα που συχνά στερούνται τα άτομα με προβλήματα χαρακτήρα.

Αν είστε αυτός που «δεν έχει διαπράξει το λάθος» ή αλλιώς ο «αθώος» σύντροφος, τι θα πρέπει να κάνετε σε αυτήν την κατάσταση; Η καλύτερη συμβουλή που έχω να σας δώσω, είναι να δουλέψετε τα παρακάτω:

Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι δεν ευθύνεστε εσείς για αυτό που συμβαίνει
Φροντίστε τον εαυτό σας και την προσωπική σας εξέλιξη
Να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας και να αξιολογείτε τη δική σας συνεισφορά στα προβλήματα που υπάρχουν στη σχέση σας
Θέστε ισχυρά όρια
Απαιτήστε σεβασμό
Να είστε ειλικρινείς και να διατηρήσετε τη ακεραιότητά σας
Συναναστραφείτε με υποστηρικτικούς ανθρώπους
Ναι, κάποιες φορές ένα άτομο είναι αρκετό για να καταστραφεί η σχέση. Όχι, δεν φταίτε εσείς, από τη στιγμή που δεν είστε εσείς αυτό το άτομο. Μόνο και μόνο επειδή, άλλοι άνθρωποι έχουν χειραγωγηθεί από τον σύντροφό τους που τους έχει πληγώσει ή σας μιλούν με βάση τις προσωπικές τους εμπειρίες, το να πιστεύετε ότι με κάποιο τρόπο «βγάλατε τον πραγματικό εαυτό σας», δεν σημαίνει ότι προκαλέσατε ή συνεισφέρατε στην άσχημη συμπεριφορά κάποιου άλλου ανθρώπου.

Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε, είναι να αποδεχτείτε την πραγματικότητα και να αναλάβετε την ευθύνη για τις δικές σας επιλογές και συμπεριφορές.

Έφη Μεσιτίδου

Πηγή: psychcentral.com
Συγγραφέας: Sharie Stines
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου

https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxologias/sxeseis/diaprosopiki-psyxologia/4157-einai-mythos-oti-i-dialysi-mias-sxesis-ofeiletai-kai-stous-dyo-syntrofous.html?fbclid=IwAR2mE5rtrtdS7NISTFmBRHMwRrPAoQ41PuZ1tz2BkSUyVko1cXr77zBQbqc

Τι σχέση έχει η ψυχολογία μας με την ερωτική έλξη;

Υπάρχουν δεκάδες λόγοι που μπορεί να μας γοητεύσει ένας άνθρωπος, από την εξωτερική εμφάνιση και το χιούμορ μέχρι την εξυπνάδα και την πνευματική καλλιέργεια.

Μια νέα επιστημονική μελέτη που δημοσιεύεται στο επίσημο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS) υποδεικνύει ότι και η ψυχολογία –και συγκεκριμένα τα συναισθήματα– παίζει το ρόλο της στο παιχνίδι των διαπροσωπικών σχέσεων.

Τι σχέση έχει η ψυχολογία μας με την ερωτική έλξη; (pics)
Γερμανοί ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι συναισθηματική κατανόηση και έλξη πάνε χέρι-χέρι, αφού συχνά μας ελκύουν οι άνθρωποι των οποίων τα συναισθήματα μπορούμε να κατανοήσουμε πιο εύκολα. Η συναισθηματική κατανόηση, ιδιαίτερα εάν είναι αμοιβαία, φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά, είτε πρόκειται για εραστές, είτε για φίλους, είτε για ανθρώπους που μόλις γνωρίστηκαν.

Η σχέση έλξης και συναισθηματικής κατανόησης, υποστηρίζουν οι ερευνητές, βασίζεται στη λειτουργία του ίδιου του εγκεφάλου μας, αφού αντανακλάται στα νευρωνικά κυκλώματα και ιδίως στο κέντρο ανταμοιβής-απόλαυσης του εγκεφάλου, όπως αναφέρει το onmed.

«Εάν είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τις προθέσεις και τα συναισθήματα ενός άλλου ανθρώπου, μπαίνουν οι βάσεις για επιτυχείς κοινωνικές αλληλεπιδράσεις», αναφέρει η επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, Σίλκε Άντερς, από το Τμήμα Νευρολογίας του Πανεπιστημίου του Λίμπεκ, συμπληρώνοντας πως «για να επιτευχθεί ένας κοινός στόχος, οι δύο σύντροφοι πρέπει να κατανοούν και να εμπλουτίζουν συνεχώς τις γνώσεις τους σχετικά με τις προθέσεις και τα κίνητρα του άλλου, να μπορούν να προβλέψουν ο ένας τη συμπεριφορά του άλλου και να προσαρμόζουν αναλόγως τη δική τους συμπεριφορά».

Ουσιαστικά, η νέα έρευνα αποκαλύπτει ένα νευροβιολογικό υπόβαθρο σε μια διαδικασία (γνωστή εδώ και καιρό στην Κοινωνική Ψυχολογία) που παίζει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία και στην επιτυχία των ανθρώπινων κοινωνικών σχέσεων.

Οι ερευνητές πειραματίστηκαν με 92 άνδρες και γυναίκες εθελοντές. Η μελέτη περιλάμβανε τόσο συμπεριφορικά πειράματα, όσο και ανάλυση της εγκεφαλικής λειτουργίας μέσω λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI).

Όπως διαπιστώθηκε, όσο πιο έντονα βιώνεται σε υποκειμενικό επίπεδο η συναισθηματική κατανόηση του άλλου, τόσο πιο βαθιά ικανοποιητική είναι και η βίωση της εμπειρίας της επαφής μαζί του, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η διαπροσωπική έλξη.

Τι σχέση έχει η ψυχολογία μας με την ερωτική έλξη; (pics)
Σύμφωνα με τους Γερμανούς ερευνητές, φαίνεται πως ο εγκέφαλος διαθέτει ένα νευροβιολογικό μηχανισμό που ωθεί τους ανθρώπους να επιλέγουν συντρόφους και συνεργάτες των οποίων τις προθέσεις και τα συναισθήματα μπορούν εύκολα να διακρίνουν και να καταλάβουν.

Έτσι, ένας άνθρωπος δεν ελκύεται μόνο από ένα όμορφο πρόσωπο, αλλά και από ένα πρόσωπο που μπορεί να «νιώσει» εύκολα, άμεσα και χωρίς καν να χρειασθεί λεκτική επικοινωνία. Και στις δύο περιπτώσεις, τόσο της εξωτερικής ομορφιάς όσο και της συναισθηματικής κατανόησης, εμπλέκεται το νευρωνικό κύκλωμα ανταμοιβής-απόλαυσης, το οποίο ενισχύει την έλξη για τον άλλο.

https://www.patrasevents.gr/article/219993-ti-sxesei-exei-i-psixologia-mas-me-tin-erotiki-elksi-pics

Έννοια των Ψυχοσωματικών Διαταραχών

Έννοια των Ψυχοσωματικών Διαταραχών
Ο άνθρωπος είναι ένα σύνολο – ολότητα ψυχοσωματικό. Το σύμπλεγμα σώμα – ψυχή γίνεται αντιληπτό ολικά, δηλαδή χωρίς ανάλυση των στοιχείων που το συναποτελούν. Επομένως και οι ψυχοσωματικές διαταραχές επιδρούν ολικά στον άνθρωπο, στο σώμα και την ψυχή. Η επιστήμη που εξετάζει τον άνθρωπο ολικά λέγεται ψυχοσωματική.

Σήμερα η ψυχοσωματική είναι κλάδος των επιστημών της ψυχολογίας και της ιατρικής. Πρόκειται για επιστημονική μεθοδολογία που έχει σκοπό την κλινικοδυναμική θεώρηση και αντικειμενική εκτίμηση των ψυχολογικών (συγκινησιακών) και των σωματικών (οργανικών) παραγόντων κάθε νόσου

Η ψυχοσωματική με την αναδρομική ανασύνδεση της ψυχοσυναισθηματικής εξέλιξη του ατόμου, δηλαδή με το να καθορίζει και ν’ αναλύει το ποιόν και τη φύση των σχέσεων ανάμεσα στις συγκινήσεις και τις οργανικές (σωματικές) λειτουργίες του ανθρώπου, δεν εξετάζει αφηρημένα την αρρώστια, όπως η ιατρική. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ψυχοσωματική ιατρική, ιδιαίτερα, παραμελεί την εργαστηριακή (βιοχημική) και (κλινική) σωματική εξέταση του ατόμου. Μ’ άλλα λόγια, η ψυχοσωματική πιστεύει ότι οι συγκινήσεις και οι συναισθηματικοί τραυματισμοί παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό και την εξέλιξη των σωματικών ασθενειών. Η ψυχοσωματική στηρίζεται στη διαπίστωση ότι ο εγκέφαλος είναι το κέντρο για το συντονισμό της συναισθηματικότητας. Η περιοχή αυτή του εγκεφάλου ενσωματώνει από τη μια πλευρά τις συγκινήσεις και από την άλλη επιδρά στον υπόλοιπο οργανισμό με το νευροφυτικό σύστημα. Η λειτουργία του εγκεφαλικού αυτού κέντρου αρχίζει αμέσως μετά τη γέννηση του παιδιού, πράγμα, που ξέρουμε από τις συναισθηματικές βιώσεις του κατά την πρώτη παιδική ηλικία.

Κατά τον Henri Ey “οι ψυχοσωματικές διαταραχές είναι νόσος που λαβαίνει χώρα σ’ ένα επίπεδο οργάνωσης όπου η ανατομία, η φυσιολογία, οι ενστικτώδεις και συναισθηματικές τάσεις ενώνονται και συναποτελούν μια αδιαφοροποίητη ολότητα”.

Η έννοια του Stress

Προκειμένου να γίνει κατανοητός ο μηχανισμός γένεσης των ψυχοσωματικών διαταραχών, είναι σκόπιμο ν’ αναφερθούμε περιληπτικά στην έννοια του stress.

Η λέξη stress είναι αγγλική και δηλώνει ένταση, βία και εξαναγκασμό. Είναι μια κατάσταση οξεία έντασης που κινητοποιεί ο οργανισμό. Το επιθετικό ερέθισμα μπορεί να είναι φυσικό, π.χ ένας τραυματισμός, μια ασθένεια κ.τ.λ, όπως επίσης μπορεί να είναι και ψυχολογικό (συγκίνηση).

Η αντίδραση του οργανισμού χαρακτηρίζεται από νευρο-ενδοκρινολογικές μεταβολές, που επηρεάζουν τον υποθάλαμο (κέντρο της συγκίνησης στον εγκέφαλο), τους αδένες της υπόφυσης και τους αδένες jurrenales (κέντρο της αντίδρασης)

Η αντίδραση αυτή του οργανισμού είναι φυσιολογική για κάθε άτομο που δέχεται ένα επιθετικό ερέθισμα.

Ο οργανισμός προκειμένου ν’ αντισταθεί και να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση (φυσικό ή ψυχολογικό ερέθισμα) χρησιμοποιεί ορισμένους μηχανισμούς με τους οποίους απαντά στα επιθετικά ερεθίσματα. Αυτοί οι μηχανισμοί είναι το stress.

Αυτός ο όρος έχει επικρατήσει σήμερα διεθνώς βέβαια, η προσαρμογή του οργανισμού στο φυσικό ή ψυχολογικό ερέθισμα, γίνεται με αντιστάθμισμα μια μικρή ή μεγάλη διαταραχή της ισορροπίας του, που είναι πηγή άγχους, νόσου ή ακόμη και θανάτου.

Κατά τον Selye το γενικό σύνδρομο Προσαρμογής του οργανισμού στο stress περιλαμβάνει τρείς φάσεις:

1.Μία φάση συναγερμού

2.Μία φάση αντίστασης (άμυνας) π.χ με το άγχος

3.Μια φάση εξάντλησης που επιφέρει το θάνατο ή αποδιοργάνωση της προσωπικότητας.

Οι τρείς αυτές φάσεις αντιπροσωπεύουν την προσπάθεια του οργανισμού ν’ αποκαταστήσει, το ταχύτερο δυνατό τη διαταραγμένη ισορροπία του.

Μηχανισμός γένεσης των ψυχοσωματικών διαταραχών

Η σύγκριση είναι πράγματι μια αντίδραση του οργανισμού σε μια κατάσταση. Προκειται για μια ένταση του οργανισμού για να αντιμετωπίσει μία επίθεση. Η εκφόρτιση αυτής της έντασης μετατρέπεται κανονικά σε μια εξωτερική μορφή επίθεση, μια φυγή ή οποιαδήποτε εκφραστική μορφή (χειρονομία, λόγος).

Αν όμως η εκφόρτιση, κατά Freud η ικανοποίηση της ορμονικής ενέργειας μ’ ένα “αντικείμενο” είναι αδύνατη, γιατί δεν ανταποκρίνεται (δεν είναι ισοδύναμη) στις απαντήσεις της κατάστασης που την προκάλεσε, τότε η ήδη εσωτερικοποιημένη συγκίνηση συμπεριφέρεται σαν ένα ξένο σώμα, που διαταράσσει την ισορροπία του οργανισμού, αποτελεί δηλαδή παράγοντα δημιουργίας stress.

Εδώ είμαστε υποχρεωμένοι ν’ αναπτύξουμε την έννοια του διάμεσου, της μεσολάβησης στη σχέση οργανισμού – περιβάλλοντος. Σε φυσιολογικές καταστάσεις υπάρχει στον παθογενή παράγοντα και στον οργανισμό. Στις ψυχοσωματικές, όμως, διαταραχές έχουμε έμμεση αλληλεπίδραση που μπορεί να περιγράφει ως εξής:

Η κατάσταση που προκάλεσε το ερέθισμα (κοινωνιοψυχολογικά ερεθίσματα) προκαλεί ενεργητική κινητοποίηση της ψυχοσωματικής ολότητας του ατόμου. Η ανταπόκριση (απάντηση) του ατόμου στο ερέθισμα δημιουργεί συγκίνηση (ενδοψυχικό γεγονός).

Η συγκίνηση είναι το διάμεσο, ο εσωτερικευμένος μεσολαβητής, που απαντά στις απαντήσει που ερεθίσματος κινητοποιώντας τις δυνάμεις του οργανισμού με τη μορφή μυϊκής έντασης, ορμονικής εκφόρτηση και γενικά με την απελευθέρωση ενέργειας. Η σύγκρουση αυτή συνεπάγεται δημιουργία (έκλυση) άγχους που σωματικοποιήται, δηλαδή μετατρέπεται σε σωματικό σύμπτωμα. Στην περίπτωση των ψυχοσωματικών διαταραχών το σύμπτωμα μπορεί να εκδηλωθεί έξω από το σώμα, δηλαδή στη συμπεριφορά όπως συμβαίνει στις νευρώσεις, γιατί δεν καταφέρνει να ξεπεράσει το φράγμα του σώματος, όπου και σταματάει.

Η παθογένεια, λοιπόν, εδώ δεν προέρχεται από τις αποκτήσεις του ερεθίσματος, αλλ’ από το γεγονός ότι αφού η συγκίνηση δεν μπορεί να εκφραστεί και απωθείται, συμπεριφέρεται σαν παράγοντας που δημιουργεί stress στο σώμα, δηλαδή έχουμε μετατροπή του άγχους σε σωματικό σύμπτωμα.

Ο ανθρώπινος οργανισμός, ξέρουμε, ότι πιέζεται εξωτερικώς και εσωτερικώς από πολυάριθμους και ποικίλους βλαβερούς παράγοντες: μικροβιακούς, τοξικούς, φυλετικούς, πολιτισμικούς, κοινωνικούς, συναισθηματικούς κ.λ.π, κανένας από τους οποίους πρέπει να αντιμετωπισθεί με προσοχή και να αξιολογηθεί κατάλληλα, με προσπάθεια ψυχοσωματικής προσέγγισης του κάθε προβλήματος.

Κλινική Ταξινόμηση

Όσον αφορά την κλινική κατάταξη των ψυχοσωματικών διαταραχών μπορούμε να πούμε τα εξής:

1.Οι οργανοφυτικές διαταραχές ή νευρώσεις οργάνου (οργανονευρώσεις). Αποτελούν κλινικά συμπτώματα οξεία ή χρόνια που εκδηλώνονται κυρίως από ένα μεμονωμένο όργανο ή από σύστημα οργάνων. Αντίθετα με τις ψυχονευρωτικές αντιδράσεις οι οποίες οφείλονται συνήθως σε πρώιμους ψυχοτραυματισμούς, οι οργανονευρώσεις προκαλούνται από παρούσα ή χρόνια συγκινησιακή αναστάτωση, συναισθηματικό τραυματισμό, ο οποίος διαταράσσει την τωρινή φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού. Τυπικό παράδειγμα οργανονευρώσεων είναι οι καρδιονευρώσεις, τα γαστρεντερικά σύνδρομα, το βρογχικό άσθμα, ο θυρεοειδής κ.α.

2.Οι εμφανές ψυχοσωματικές διαταραχές: όπως είναι η ψυχική ανορεξία, η ψυχογενής πολυφαγία, οι νευροδερματώσεις, τα αλλεργικά σύνδρομα, μερικά από τα αφροδίσια νοσήματα, η ρευματοειδής αρθρίτις κ.α.

3.Οι σωματο-ψυχικές διαταραχές, όπως είναι οι συγγενείς δυσπλασίες, οι σωματικές παραμορφώσεις, τα “ατυχήματα”, τα “τυχαία” εγκαύματα, οι τραυματισμοί κ.α.

Διαγνωστικά κριτήρια

1.Η διαταραχή πρέπει να προκαλείται, να ακολουθεί ή να επιβαρύνεται από κάποιον ψυχικό τραυματισμό ή συγκίνηση, ή συναισθηματική κάκωση.

2.Οι πάσχοντες από ψυχοσωματικό διαταραχές έχουν συνήθως, κάποια κοινά χαρακτηριστικά ή κοινό τύπο δομής της προσωπικότητας. Η άποψη αυτή όμως εγκαταλείπεται με την πάροδο του χρόνου.

3.Υπάρχει αναλογία ευρείας κατανομής κατά φύλο, ηλικία, φυλή, κοινωνική τάξη κ.λ.π.

4.Παρατηρούνται φάσεις ή εναλλαγές στην κλινική πορεία της ψυχοσωματικής διαταραχής.(αλλαγή ή μετατόπιση συνδρόμου).

5.Διαπιστώνονται όμοια, παράλληλα ή ανάλογα ψυχοσωματικά σύνδρομα στο άμεσο περιβάλλον του ασθενούς, στους γονείς π.χ στους αδερφούς, στους στενούς συγγενείς (ψευδοκληρονομικότητα).

6.Επίσης αξιόλογο κλινικό κριτήριο κάθε ψυχοσωματικής διαταραχής, θεωρούμε την κατά φάσεις πορεία με τις χαρακτηριστικές βελτιώσεις, εξάρσεις, υποτροπές και επιβαρύνσεις του ψυχοσωματικού συμπτώματος.

Ειδική επιλογή του οργάνου

Για την ερμηνεία του συγκεκριμένου φαινομένου μπορούμε να πούμε τα εξής:

1.Η ιδιοσυστασιακή ή επίκτητη μειονεξία του οργάνου το καθιστά πιο ευάλωτο από παθολογική εξεργασία.

2.Η σημασία στην οποία “το άτομο” προσδίδει στο συγκεκριμένο όργανο και τη λειτουργία του.

3.Η κατάσταση του οργάνου κατά τη στιγμή της επενέργειας των διαταραχών παραγόντων της λειτουργίας του.

4.Η ειδική ετοιμότητα και επιρρέπεια ορισμένων οργάνων προς μία ασθένεια σε ώρα ψυχικής εντάσεως και προς συμβολική έκφραση της ενδοψυχικής διαμάχης.

Ψυχοσωματική θεραπεία

Κάθε ψυχοσωματική διαταραχή είναι και πρέπει ν’ αποτελεί αντικείμενο συστηματικής και ειδικής μεθοδολογικής – επιστημονικής διερεύνησης και μόνο εάν γίνεται από ειδικό αποτελεί μορφή θεραπείας.

Δεν υπάρχει, ωστόσο, ειδική μορφή “ψυχοσωματικής” ψυχοθεραπείας, ο δε χειρισμός των ασθενών με τέτοιες διαταραχές εμπίπτει στα πλαίσια της κλασικής ψυχοθεραπεία.

Η ψυχοθεραπεία εδώ είτε ακολουθεί τις φροϋδικές αρχές είτε είναι επιφανειακή ψυχοθεραπεία (καθησύχαση, συμβουλευτική, ιατρικές οδηγίες, ηθική ενίσχυση κ.α) είναι προσαρμοσμένη σε κάθε τέτοια ανάγκη.

Κλινικές μορφές Ψυχοσωματικών Διαταραχών

Ψυχογενής Ανορεξία

Παρατηρείται συνήθως στα κορίτσια και σε νεαρές γυναίκες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν απαντάται και στους άνδρες, σε αναλογία όμως 1 προς 11.

Από πολλούς θεωρείται και περιγράφεται η ανορεξία σαν ιδιαίτερη μορφή νεύρωσης. Είναι λογικότερο, όμως να καταταγεί στις ψυχοσωματικές διαταραχές, για το λόγο, ότι κατά τη διάρκεια της ανορεξίας πάσχει στο σύνολο της όλη η ψυχοβιολογική υπόσταση του ατόμου.

Το άτομο κατά την ανορεξία κατέχεται από την έμμονη επιθυμία να αδυνατίσει, παλεύει σε απεγνωσμένα ενάντια σε μια υπερορεξία που παρουσιάζεται κατά περιόδους και υπερφασία, ώστε, μετά τη λήξη υπερβολικής ποσότητα τροφής να καταφεύγει στην αποβολή της με εμετό, ή να χρησιμοποιεί διάφορα ανορεξικά για να καταπολεμήσει την όρεξη και την πάχυνση.

Η καχεξία, αποτέλεσμα του υποσιτισμού, φθάνει συχνά τα ακρότατα σημεία. Τα άτομα αρνούνται τη λήψη τροφής ή προσποιούνται ότι τρώνε κρύβοντας το φαί σε σακούλες ή σε απίθανους χώρους. Άλλοτε. Πάλι, τρώνε κατακόρο μπροστά στους γονείς και μετά το κάνουν εμετό.

Συχνά ανατρέπεται και το ωράριο του φαγητού, (νυχτερινή πολυφαγία) ή ακόμα εμφανίζονται ιδιοτροπίες της όρεξης.

Εκτός από την ανορεξία συνυπάρχει κατά κανόνα αλιγομηνόρροια ή αμηνόρια (η οποία και προηγείται συνήθως της ανορεξίας, χάσιμο βάρους, δυσκοιλιότητα και συμπτώματα κατάθλιψης.

Παρατηρείται επίσης: υπόταση, βραδυκαρδία, μείωση του βασικοί μεταβολισμού, αναιμία, υπογλυκαιμία.

Η νόσος αυτή έχει πολλά και ποικίλα αίτια: Τα πιο χαρακτηρίστηκα αναφέρονται στις διαταραχές των ενδοοικογενειακών σχέσεων και κυρίως στο αμφιθυμικά αισθήματα, στην επιθετικότητα και την αντιπαλότητα προς την υπερπροστατευτική ή απαγορευτική μητέρα, την οποία η ασθενής π.χ κόρη εκδικείται με την ανορεξία της, ή προσπαθεί να επισύρει την προσοχή , τη στοργή και το ενδιαφέρον.

Τα καταθλιπτικά συμπτώματα, φαίνεται, να πηγάζουν από απωθημένες ενοχές, ασυνείδητους φόβους θανάτου και επιθετικές ορμές.

Με το χάσιμο τέλος βάρους ο ανορεκτικός επιθυμεί ν’ αποκτήσει τέτοια σωματική κατασκευή ώστε ν’ αποτελεί αντικείμενο σεξουαλικής έλξης ή απώθησης. Η επιθυμία δε για χάσιμο βάρους είναι συνειδητά κίνητρο της νόσου με επιδίωξη την “άρνηση” των εμφανών ενδείξεων της θηλυκότητας, δηλαδή των μαστών, των καμπύλων κ.α.

Σε βαθύτερο επίπεδο, όμως, το κίνητρο αυτό επαναπροσδιορίζεται από το φόβο (επιθυμία) εγκυμοσύνης, τη συμβολική, δηλαδή, ταυτοποίηση του πάχους προς την εγκυμοσύνη. Σε πιο ασυνείδητο επίπεδο και βάθος αποτελεί ένα είδος αυτοτιμωρίας για κατά το παρελθόν αυνανιστικές ενασχολήσεις των ανορεκτικών, οι οποίες εξισώνουν τον ηδονισμό με την τροφή, την οποία πρέπει ν’ αποφεύγουν σαν ανεπίτρεπτή όπως ανεπίτρεπτης είναι και ο ηδονισμός.

Ψυχογενής Πολυφαγία

Η ψυχογενής πολυφαγία (βουλιμία) αποτελεί την άλλη όψη του νομίσματος.Η πολυφαγία είναι το κυριότερο αίτιο της παχυσαρκία δεδομένου ότι οι οργανικές παθήσεις οι οποίες προκαλούν παχυσαρκία περιορίζονται σε 5-8%.

Το βάρος του παχύσαρκου υπερβαίνει κατά 20% συνήθως το φυσιολογικό βάρος ορισμένου ύψους και ορισμένης ηλικίας του ατόμου.Οι γυναίκες είναι περισσότερο επιρρεπείς τόσο κατά την εφηβική ηλικία όσο και κατά την κλιμακτήριο.Κύρια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των παχύσαρκων είναι η ανωριμότητα, η καχυποψία και το έκδηλο άγχος. Τα άτομα αυτά, είναι επίσης “ευαίσθητα” στις συναισθηματικές – ψυχικές συγκρούσεις, είναι επιθετικά, ευερέθιστα και έχουν εσφαλμένη αντίληψη της εικόνας του σώματος.Όσον αφορά την αιτιολογία, πρόκειται για μια ψυχολογική παλινδρόμηση στο στοματικό στάδιο της ψυχοσυναισθηματικής εξέλιξης του ατόμου. Η πολυφαγία ικανοποιεί συμβολικά τόσο τις σεξουαλικές ορμές όσο και τις συναισθηματικές ανάγκες του παχύσαρκου.

Με αφορμή τη σύγκρουση αυτή το άτομο καταφεύγει στην τροφή, όπως το βρέφος στο στήθος της μάνας του για να ικανοποιήσει μ’ αυτόν τον τρόπο τις συναισθηματικές του ανάγκες. Στην πραγματικότητα πολλοί παχύσαρκοι καταφεύγουν στην τροφή, όχι γιατί πεινούν, αλλά γιατί δεν είναι σε θέση να διαχωρίσουν τα όρια ικανοποίησης του αισθήματος της πείνας και του αισθήματος του κορεσμού.Τρώνε επομένως μέχρι δυσφορίας, για να καταληφθούν κατόπιν από αισθήματα ενοχών και αυτολομφής, τα οποία οδηγούν στο άγχος το οποίο πάλι απαλλάσσεται με την πολυφαγία. Φαύλος κύκλος δηλαδή.Χαρακτηριστική είναι επί παχυσαρκία η διαταραχή της αντίληψης της εικόνας του σωματικού εγώ.

Από το 9ο έτος το άτομο “συλλαμβάνει” την υποκειμενική αντίληψη της εικόνας του εγώ, ανάλογα του βαθμού της ψυχοβιολογικής ωρίμανσης, των προσωπικών εμπειριών, των κοινωνικοπολιτισμικών παραγόντων κ.α.Σε μερικές χώρες η ισχύς του εγώ εξισώνεται με τη σωματική ισχύ. Ο Αγά Χάν π.χ ζυγιζότανε κάθε χρόνο και αντάλλαζε το σωματικό βάρος του σε χρυσό.

Δημήτρης Μπούκουρας

Κλινικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής

http://www.dimitrismpoukouras.gr/themata-psychologias/psychologia/ennoia-ton-psychosomatikon-diatarachon

Αυτογνωσία

Αυτογνωσία

Μιλώντας πολύ συχνά για συνειδητό, υποσυνείδητο, ασυνείδητο. Τους τρεις αυτούς διαφορετικούς χώρους του ψυχισμού είναι απαραίτητο να ξεκαθαρίσουμε την σημασία ξεχωριστά του καθενός απ’ αυτούς

Στο συνειδητό κατ’ αρχήν επίπεδο βρίσκουμε το άτομο σε άμεση επαφή με την πραγματικότητα, την οποία γνωρίζει και αντιλαμβάνεται και κάθε εμπειρία και έννοια αυτής της πραγματικότητας παρουσιάζεται αμέσως στη μνήμη του.
Το υποσυνείδητο επίπεδο είναι μια ενδιάμεση περιοχή που περιέχει ιδέες, αναμνήσεις, σκέψεις που μπορούν να φτάσουν σε συνειδητό επίπεδο (Με τη διαδικασία του ελεύθερου συνειρμού.)
Το ασυνείδητο τέλος είναι μια περιοχή όπου υπάρχουν απωθημένες συναισθηματικές εμπειρίες και ορμές που παρά πολύ σπάνια μπορούν ν’ αντιληφτούν και να γνωριστούν από τον άνθρωπο.
Τα όρια όμως ανάμεσα σ’ αυτές τις περιοχές δεν είναι πάντα σταθερά και μόνιμα. Υπάρχει περίπτωση το υποσυνείδητο να φτάσει στο συνειδητό, ενώ το υλικό που βρίσκεται στο ασυνείδητο μπορεί να φτάσει στην συνείδηση μόνο αν ξεπεραστεί το τείχος της αντίστασης που προβάλλει το άτομο ή της άμυνας απέναντι στην ανάμνησή του.

Μια τέτοια αντίσταση, βέβαια, είναι συστατικό μιας φυσιολογικής προσωπικότητας, και πως για να υπάρξουν όνειρα βασική προϋπόθεση είναι η μειωμένη αντίσταση που υπάρχει κατά τη διάρκεια του ύπνου. Γι’ αυτό το λόγο τα όνειρα είναι πολύ σημαντικά για την κατανόηση της ψυχικής κατάστασης του ατόμου. Διότι πράγματι ο μηχανισμός διήγησης και ερμηνείας ενός ονείρου λειτουργεί ως εξής: το άτομο αφού ονειρευτεί και ξυπνήσει είναι σε θέση να θυμηθεί και να διηγηθεί ορισμένα πράγματα του ονείρου του, αν και ασυνείδητα προσπαθεί να το αλλάξει με αλλαγές που είναι αποδέκτες από τη συνείδηση. Αυτό είναι το φανερό περιεχόμενο του ονείρου. Εκείνο που έχει σημασία είναι εκείνο που κρύβεται πίσω από το φανερό. Πρόκειται δηλαδή για ένα λανθάνον θα λέγαμε περιεχόμενο που μεταμορφώνεται σε σύμβολα που ανακαλύπτονται με την ψυχαναλυτική ερμηνεία, έτσι ώστε φανερώνονται ιδέες και καταστάσεις που μπορεί να δυσαρεστούν το άτομο.

Και η ερμηνεία των ονείρων καθώς και ο ελεύθερος συνειρμός είναι δύο βασικά στοιχεία για την άσκηση ψυχανάλυσης μέσα από τα οποία μπορεί κανείς να φτάσει στη διάγνωση της νεύρωσής του και στη θεραπεία του.

Μιλώντας όμως για νεύρωση, τίθεται αμέσως το πρόβλημα της αρρώστιας – υγείας. Η ψυχική υγεία ισορροπείται όταν το άτομο έχει την ικανότητα να αφομοιώνει φαινομενικά αντίθετες ορμές μ’ έναν τρόπο οργανικά υγιή, να δέχεται σαν μέρος του εαυτού του αυτές τις τάσεις, που με μια πρώτη ματιά φαίνονται σαν εχθροί κάθε υγιούς προσαρμογής. Το άτομο, λοιπόν, που είναι ανίκανο να δεχτεί αυτές τις τάσεις σαν μέρος του εαυτού του, που πρέπει να τις αποκηρύξει, ανήκει στην κατηγορία του «ψυχικά άρρωστου». Επειδή όμως η λέξη ψυχικά άρρωστος είναι ένας όρος αρκετά αυστηρός και καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα κατηγοριών είναι καλύτερα να σταθούμε στην αντίφαση ανάμεσα στο φυσιολογικό και στο μη φυσιολογικό, που στην πραγματικότητα δεν είναι αντίφαση, αλλά δύο πόλοι της ίδιας έννοιας. Αυτή λοιπόν η αντίφαση, που είναι αντίθετη με την οργανική χαρακτηρίστηκε σαν νεύρωση, γεγονός που μπορεί να συμβαίνει στον καθένα από μάς.

Βέβαια, εδώ πρέπει να επισημάνουμε πως κάθε ψυχικός μηχανισμός έχει βρει ορισμένους τρόπους προφύλαξης από δυσάρεστα ερεθίσματα, με σκοπό να διαφυλάξει την ενότητα της προσωπικότητας. Και δε μιλάμε για άλλους παρά για τους μηχανισμούς άμυνας που κινητοποιεί το άτομο για να προστατεύει από το άγχος που δημιουργεί η υπερβολική ένταση από τη σύγκρουση του συνειδητού και του ασυνείδητου. Κάθε προσβολή στην ακεραιότητα της συνείδησης δημιουργεί δυσφορία, αν όχι έντονο συναισθηματικό πόνο. Η επιστράτευση των αμυντικών μηχανισμών αποτελεί ένα ευρύ φάσμα συμπεριφορών. Μια συμπεριφορά π.χ μπορεί να είναι αμυντική και χαρακτηρίζεται από επιθετικότητα.

Ακόμα δεν πρέπει να παρεξηγήσουμε το γεγονός πως οι αμυντικοί μηχανισμοί δεν ευνοούνται σαν «άλλοθι» που επινοούν οι άνθρωποι σε συνειδητό επίπεδο για να δικαιολογήσουν τον εαυτό τους ή τις πράξεις τους.

Αυτοί οι μηχανισμοί λειτουργούν κάτω από την επιφάνεια της γνώσης και γίνονται σημαντικοί όταν έχουν αναπτυχθεί πολύ, στη δημιουργία ψυχικών διαταραχών και στις δυσκολίες της θεραπείας τους. Αυτό όμως οι μηχανισμοί δεν αποτελούν δείγματα αφύσικης σκέψης ή ενέργειας.

Αν λάβουμε υπ’ όψη μας ότι τα είδη και οι δυνατότητες των ψυχοσυναισθηματικών διαταραχών – είτε πρόκειται για ψυχώσεις, είτε πρόκειται για νευρώσεις είτε απλά για κατάπτωση είναι τόσο πολύπλοκες, τότε πρέπει να καταλήξουμε στη διαπίστωση που φτάνουν και οι ψυχοθεραπευτές ότι υπάρχουν τόσες ψυχικές διαταραχές όσοι και οι άνθρωποι που τις έχουν. Παρ’ όλα αυτά η ψυχοθεραπεία μας έδωσε με το πέρασμα του χρόνου ένα σύστημα ταξινόμησης που μας προσφέρει έναν λεπτομερή χάρτη για τις διαταραχές της ψυχικής λειτουργίας.

Προσπαθώντας να κατηγοριοποιήσουμε τις ψυχικές διαταραχές θα ξεκινήσουμε πρώτα από τις διαταραχές που εμφανίζονται στο συναισθηματικό πεδίο. Στην περίπτωση αυτή, τα συναισθήματα που παρουσιάζονται, σχετίζονται με τα συναισθήματα. Περιλαμβάνουν το άγχος, την κατάθλιψη, την απάθεια, την εχθρότητα, κ.λ.π. Αυτά τα συναισθήματα θεωρούνται ικανά να θεραπευτούν και εξαρτώνται από τη στάση και τις αντιλήψεις του ατόμου.

Ας δούμε τώρα τις διαταραχές στης σκέψης. Τα συμπτώματα, εδώ, αφορούν τις δυνατότητες κρίσης, αντίληψης, αναγνώρισης. Περιλαμβάνον έμμονες ιδέες (επίμονες ψεύτικες πεποιθήσεις), το μπλοκάρισμα(δυσχέρειες στην μνήμη, την αντίληψη) την ασυναρτησία (αποδιοργάνωση σκέψης), τη φοβία.

Δημήτρης Μπούκουρας

Κλινικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
http://www.dimitrismpoukouras.gr/themata-psychologias/psychologia/autognosia

Άγχος – φόβος – στρες

Άγχος: μια διάχυτη, δυσάρεστη και ακαθόριστη αίσθηση ανησυχίας, που συνήθως συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα: εφίδρωση, ζάλη, ταχυκαρδία, αίσθημα πνιγμού, αστάθεια, βάρος στο στήθος, μύς που τρέμει κ.λ.π.
Το άγχος (που προέρχεται -όπως και η αγχόνη- από το ρήμα άγχω σφίγγω πιεστικά στο λαιμό) λειτουργεί ως σήμα που προειδοποιεί τον οργανισμό για έναν επερχόμενο κίνδυνο και τον προετοιμάζει να ανασυνταχθεί, κινητοποιήσει τις άμυνες του για να αντιμετωπίσει την απειλή, να διαφύγει ή να μειώσει τις επιπτώσεις της.
Το άγχος, δηλαδή, είναι μια συναισθηματική αντίδραση, που κινητοποιεί το άτομο για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους, να αποτρέψει μία πραγματική ή συμβολική βλάβη και ζημία, εξασφαλίζοντας την ομοιόσταση τη χαρακτηριστική του σύσταση και την ισορροπία του με το περιβάλλον. Για παράδειγμα, ο φοιτητής που προετοιμάζεται για εξετάσεις είναι φυσιολογικό να διακατέχεται από άγχος. Το άγχος τον κινητοποιεί, ώστε να εντείνει τις προσπάθειες του να μελετήσει συστηματικά και μεθοδικά ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος της αποτυχίας και να αυξηθούν οι πιθανότητες ενός θετικού αποτελέσματος. Το φυσιολογικό άγχος, που καλείται και «δημιουργικό», αποτελεί έναν προσαρμοστικό μηχανισμό.
Όταν, όμως, το άγχος γίνεται πολύ έντονο και παρατεταμένο, όταν κυριαρχεί στις εκδηλώσεις του ατόμου, όταν κινητοποιείται από ερεθίσματα που δεν είναι σημαντικά για την επιβίωση και οδηγεί σε λανθασμένες προβλέψεις και εκτιμήσεις, τότε παύει να αποτελεί προσαρμοστικό μηχανισμό (παθολογικό άγχος). Αυτό το παθολογικό άγχος, το οποίο εμφανίζει ποσοτικές μόνο διαφορές με το φυσιολογικό, μπορεί να διαταράσσει την ικανότητα του ατόμου να ανταποκρίνεται στις καθημερινές δραστηριότητες. Παρ’ όλα αυτά, δεν αποδιοργανώνει την προσωπικότητα του ατόμου και δεν καταργεί τον έλεγχο της πραγματικότητας.
Στις ειδικές εκείνες περιπτώσεις όπου το άτομο εμφανίζει μια ψυχωσική διαταραχή (όπως η σχιζοφρένεια) το άγχος είναι υπερβολικό και καταλύει τον έλεγχο της πραγματικότητας, οπότε μιλάμε για “ψυχωσικό” άγχος.

Φόβος – Άγχος

Ο φόβος είναι και αυτός ένα προειδοποιητικό σήμα. Διαφοροποιείται, ωστόσο, από το άγχος, διότι, ενώ ο φόβος συνιστά αντίδραση σε μια άμεση, γνωστή και συγκεκριμένη εξωτερική απειλή, το άγχος αποτελεί τη συναισθηματική απάντηση στην αναμονή ενός κινδύνου, άγνωστου, αόριστου, συγκεχυμένου και ασαφούς. Ο κίνδυνος αυτός, όπως τον αντιλαμβάνεται το άτομο, δεν απειλεί μόνο την βιολογική του ύπαρξη (τη ζωή του) αλλά και άλλες σημαντικές παραμέτρους που σχετίζονται με αυτήν (κοινωνικός ρόλος, αυτοεκτίμηση).0 φόβος εισβάλλει αιφνίδια και υποχωρεί όταν η απειλή αποχωρήσει, ενώ το άγχος, επειδή η απειλή είναι ασαφής και άγνωστη, διαρκεί πολύ περισσότερο και έχει την τάση να χρονίζει.

Στρες
Η λέξη «στρες» αποτελεί τον αγγλικό όρο (stress) αυτού που θα ονομάζαμε στα ελληνικά «ψυχοκοινωνική πίεση». Αφορά ακριβώς στο αίσθημα που έχουμε όταν δεχόμαστε πιέσεις είτε από το εξωτερικό περιβάλλον (π.χ., οικογένεια, σχέσεις, Πανεπιστήμιο, δουλειά) είτε από τον εαυτό μας (προσδοκίες, απαιτήσεις κτλ.) και στον τρόπο με τον οποίο αντιδρούμε όταν δεχόμαστε αυτές τις πιέσεις.
Το στρες δεν είναι απαραίτητα κάτι το αρνητικό. Σε μικρή ένταση μάλιστα, μπορεί να είναι και η κινητήριος μας δύναμη. Κανείς μας δεν θα έφερνε σε πέρας για παράδειγμα μία εργασία, αν δεν τον ενεργοποιούσε λίγο στρες. Πρόκειται λοιπόν, για μία φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε εξωτερικές ή εσωτερικές απαιτήσεις ή ακόμη και σε κινδύνους, οπότε και στόχος του στρες είναι να μας βοηθήσει να αντιδράσουμε.
Δεν χειρίζονται όμως, όλα τα άτομα όλες τις καταστάσεις με τον ίδιο τρόπο. Έτσι, σε πολλούς ανθρώπους, η αντίδραση στο στρες ξεπερνά τα φυσιολογικά επίπεδα και αρχίζει να προκαλεί έντονη δυσφορία και δυσκολίες στην καθημερινή ζωή. Το στρες εμφανίζεται με τρεις μορφές:

Τα είδη του στρες

Οξύ στρες: προκαλείται από μία κατάσταση έντονη που μόλις προηγήθηκε (π.χ., συνέντευξη για δουλειά) ή που άμεσα επίκειται (π.χ., ραντεβού με κάποιον που μας ενδιαφέρει). Θέτει το άτομο σε ετοιμότητα και μπορεί να προκαλεί μέχρι και ευχάριστη ένταση, επαναλαμβανόμενο όμως εξαντλεί το άτομο.

Επεισοδιακό οξύ στρες: οξύ στρες σε καθημερινή σχεδόν βάση. Τα άτομα αυτά είναι σαν να βρίσκονται διαρκώς «στην πρίζα». Προκαλεί έντονα σωματικά συμπτώματα (π.χ., καρδιακές παθήσεις, έλκος) και προβλήματα στην συμπεριφορά (π.χ., επιθετικότητα, ξεσπάσματα).

Χρόνιο στρες: το άτομο βρίσκεται μόνιμα σε μία κατάσταση στρες, την οποία μέσα από τον χρόνο συνηθίζει ως αναπόσπαστο μέρος της ζωής του. Η ζωή τού φαίνεται «μίζερη» και στάσιμη. Το άτομο φθείρεται σωματικά και ψυχικά και νοιώθει δυστυχισμένο και ανικανοποίητο. Τα αποτελέσματα αυτού του τύπου στρες είναι αρκετά σοβαρά, καθώς μπορούν να καταλήξουν σε σημαντικά σωματικά ή ψυχικά προβλήματα.
«Άγχος και στρες συγχέονται μερικές φορές, αλλά στην ουσία είναι διαφορετικές έννοιες. Άγχος είναι μια παθολογική, αρνητική, δυσφορική συναισθηματική κατάσταση, που προκαλείται από διάφορα ερεθίσματα, όπως όταν το παιδί έχει υπερβολικό φόβο και ανησυχία σχετικά με το σχολείο. Στρες από την άλλη μεριά είναι κάθε κατάσταση στην οποία η ισορροπία του οργανισμού διαταράσσεται, την οποία όμως μπορεί ο οργανισμός να επανακτήσει επιτυχώς ή ανεπιτυχώς μέσα σε εύλογο χρόνο. Το σχολείο είναι φυσικό να προκαλεί κάποιο βαθμό στρες, στο οποίο όμως ο οργανισμός προσαρμόζεται. Άγχος για το παιδί σημαίνει ότι το στρες του σχολείου έχει υπερβεί την προσαρμοστική του ικανότητα. Στην ουσία το άγχος αποτελεί σήμα κινδύνου για το παιδί».

Δημήτρης Μπούκουρας
Κλινικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
http://www.dimitrismpoukouras.gr/themata-psychologias/psychologia/anchos-phobos-stres

Είμαι μαμά με «burnout». Νιώθω «ψυχική εξάντληση»!

Πρώτο δείγμα μπορεί να είναι ένα επίμονο αίσθημα ψυχικής κούρασης και άγχους. Τότε είναι που οι μέρες ή ακόμη και οι μήνες περνούν με τα δυσάρεστα αυτά συναισθήματα να επιμένουν. Συχνά η μητέρα δεν έχει υπομονή να ασχοληθεί με το παιδί ή με άλλη δραστηριότητα, είναι ευερέθιστη και μπορεί να νιώθει ότι δεν είναι κανείς εκεί για να την βοηθήσει. Πιάνει τον εαυτό της να φωνάζει ή να μαλώνει τα παιδιά για πράγματα που δεν είναι τόσο σημαντικά. Οι κινήσεις της είναι απότομες και βιαστικές και φαίνεται συνεχώς κάτι να απασχολεί το μυαλό της. Μέσα της κατηγορεί όλους τους υπόλοιπους για τον εκνευρισμό της. Της φταίει το παιδί που δεν ακούει, ο σύζυγος που δεν καταλαβαίνει, ο εργοδότης που είναι άδικος ή οι φίλες της που κοιτούν μόνο τον εαυτό τους. Σε όλο αυτό το κλίμα δεν υπάρχουν πράγματα που να την ευχαριστούν, όπως παλιότερα, και δυσκολεύεται να απολαύσει οτιδήποτε κάνει, αφού όλα έχουν πάρει μια καταναγκαστική διάσταση του πρέπει, καθώς είναι πάνω από τις δυνάμεις της. Στην πραγματικότητα έχει πάψει να ζει, αφού έχει πάψει να παίρνει για τον εαυτό της και μόνο δίνει. Δεν είναι απίθανο να νιώθει σαν ένα ρομπότ που απλά τρέχει να τα προλάβει όλα. Θεωρεί υποχρέωση και ευθύνη της να τα καταφέρει για να αποδείξει στον εαυτό της ότι αξίζει. Την ίδια στιγμή η κατάθλιψη είναι πιθανό να της έχει χτυπήσει την πόρτα. Συχνά νιώθει ένοχη, ότι δεν κάνει τίποτε σωστά για αυτό και δυσκολεύεται τόσο πολύ. Πιστεύει ότι αν ήταν αρκετά ικανή θα έπρεπε να τα καταφέρνει χωρίς κανένα πρόβλημα. Μπορεί να δυσκολεύεται να κοιμηθεί, να μην τρέφεται σωστά και να νιώθει ότι ποτέ δεν ξεκουράζεται. Τελικά φτάνει να αισθάνεται εγκλωβισμένη σε μια κατάσταση, που η ίδια έχει διαμορφώσει, και αν δεν συνειδητοποιήσει ώστε να την ανατρέψει, η εμφάνιση κάποιας ασθένειας ενδέχεται να αναλάβει αυτό τον ρόλο.

Συνήθως οι μητέρες αυτές είναι γυναίκες που σπάνια ζητούν βοήθεια από τους συζύγους τους, από την πατρική τους οικογένεια ή τις φίλες τους. Αυτό συμβαίνει γιατί αισθάνονται ότι η λήψη βοήθειας σηματοδοτεί την προσωπική τους αδυναμία να τα καταφέρουν. Μπορεί να είναι ανταγωνιστικές ως προσωπικότητες, έχοντας μεγαλώσει με το πρότυπο «Πρέπει να τα καταφέρνεις πάντα μόνη σου. Δεν μπορείς να στηρίζεσαι σε κανέναν». Στην ουσία ταλαιπωρούν οι ίδιες τον εαυτό τους εξαντλώντας τον σε μια σειρά παράλογων απαιτήσεων και προσδοκιών με συνέπεια την εσωτερική διάλυση. Και τελικά καθώς διαπιστώνουν την αδυναμία τους να πετύχουν κάτω από το εξωπραγματικό πλάνο που έχουν θέσει για τον εαυτό τους, τροφοδοτούν τις ενοχές τους ότι δεν είναι ικανές να είναι μητέρες.

Αυτό που χρειάζεται είναι να αποδεχτούν ότι δεν είναι παντοδύναμες και ότι η μητέρα δεν χρειάζεται να είναι τέλεια αλλά απλώς «αρκετά καλή», σύμφωνα με τον Winnicott. Την ίδια στιγμή πρέπει να εμπλέξουν στο παιγνίδι των ευθυνών και τον σύζυγό τους, επιζητώντας την στήριξή του. Ακόμη, είναι πολύ σημαντικό να τολμήσουν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους στους ανθρώπους, αποφεύγοντας το να τα πνίγουν. Τέλος, πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι οφείλουν να φροντίζουν τον εαυτό τους, να παίρνουν και οι ίδιες για να μπορούν να δίνουν στα παιδιά τους.

Μαρίνα Μόσχα

https://marinamoscha.wordpress.com/2017/11/11/%CE%B5%CE%AF%CE%BC%CE%B1%CE%B9-%CE%BC%CE%B1%CE%BC%CE%AC-%CE%BC%CE%B5-burnout-%CE%BD%CE%B9%CF%8E%CE%B8%CF%89-%CF%88%CF%85%CF%87%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CE%BE%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%BB/#more-193

Προσωποκεντρική προσέγγιση

Όλη η θεωρία προσωπικότητας και το θεραπευτικό οικοδόμημα που έκτισε ο Κάρλ Ρότζερς στηρίζεται πάνω στις τάσεις των ανθρώπινων οργανισμών για μέγιστη ανάπτυξη. Οι ανάγκες για δράση ,εξερεύνηση, επικοινωνία, συγχώνευση ,αναγνώριση και αυτονόμηση είναι εκφράσεις της τάσης πραγμάτωσης, ή ακόμη μια εξέλιξη της συνείδησης και της ωριμότητας του ώστε το άτομο να γίνει αυτό που πραγματικά είναι.

Δηλαδή:

α) να εγκαταλείψει τις μάσκες με τι οποίες νομίζει ότι γίνεται αρεστός από τους άλλους
β) ελεύθερη βίωση των συναισθημάτων που συνοδεύεται με μια ταυτόχρονη δόμηση και άλλων πτυχών του εαυτού
γ) η ανακάλυψη ότι ο εαυτός είναι διαδικασία που υπερβαίνει το χώρο και το χρόνο και όχι κάτι σταθερό και άκαμπτο διανοητικά και συναισθηματικά
δ) Βαθιά πίστη στις επιλογές και συμπεριφορές του
ε) η πηγή αξιολόγησης είναι μέσα του για το τι είναι καλύτερο για αυτόν.

Μου αρέσει πάρα πολύ η εικόνα του Μάσλοου για τον αυτοπραγματωμένο άνθρωπο. Ένα άτομο ελευθερωμένο από τα προβλήματα ελλείψεων της νιότης και από τα νευρωτικά (ή παιδικά ,ή φανταστικά , ή μη απαραίτητα , ή μη πραγματικά ) προβλήματα της ζωής, έτσι που είναι ικανό να αντιμετωπίσει, να αντέξει και να παλέψει με τα πραγματικά προβλήματα της ζωής. Δηλαδή δεν είναι μια απουσία προβλημάτων αλλά μια μετακίνηση από μεταβατικά, μη πραγματικά προβλήματα σε αληθινά προβλήματα.

Θέλοντας να σοκάρω τον αναγνώστη , θα μπορούσα να αποκαλέσω τον αυτοπραγματωμένο άνθρωπο ένα οξυδερκή νευρωτικό που αποδέχεται τον εαυτό του, γιατί η φράση αυτή μπορεί να οριστεί έτσι ώστε να είναι σχεδόν συνώνυμη με το να κατανοεί και να αποδέχεται κανείς την εγγενή βαθύτερη ανθρώπινη κατάσταση, δηλαδή με το να αντιμετωπίζει και να αποδέχεται με θάρρος, ακόμα και να διασκεδάζει καλόκαρδα με τις αδυναμίες τις ανθρώπινης φύσης αντί να προσπαθεί να τις αρνηθεί. Είναι αυτά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ακόμα και τα πιο ώριμα άτομα, με τα οποία θα ήθελα να ασχοληθώ στο μέλλον, π.χ πραγματική ενοχή, πραγματική θλίψη, πραγματική μοναξιά ,υγιής εγωισμός, θάρρος, υπευθυνότητα, ευθύνη για τους άλλους, κ.λ.π.

Το βασικό στοιχείο της θεραπευτικής του Ρότζερς είναι η συνειδητοποίηση. Αυτή η συνειδητοποίηση είναι ουσιαστική γιατί αγγίζει μια από τις πιο βασικές πλευρές του ψυχισμού, ο οποίος δεν λειτουργεί σαν μια μηχανή που κατασκευάζει ένα προϊόν. Η φύση του δεν είναι φυγόκεντρη άλλα κεντρομόλα . Ο στόχος δεν είναι η συμπεριφορά και η δραστηριότητα αλλά το συναίσθημα ή όπως έλεγαν οι παλιοί φιλόσοφοι το φρουίτιο.

Κάθε συμπεριφορά καταλήγει να ξαναγυρνά στον εαυτό της με το να επιστρέφει στο σημείο εκκίνησης πραγματοποιώντας ένα κύκλο, που θα μπορούμε να τον ονομάσουμε κύκλο ζωής .Υπάρχει μια στιγμή που το υποκείμενο ετοιμάζει και διαισθάνεται την πράξη του εκ των προτέρων , σαν να την προκαταβάλει ταυτόχρονα και διανοητικά και συναισθηματικά. Είναι αυτό που ονομάζουμε σχέδιο .Υπάρχει και δεύτερη στιγμή που πραγματοποιεί την πράξη. Υπάρχει τέλος μια τρίτη στιγμή κατά την οποία το υποκείμενο επωφελείται της πράξης του, όπου και παράγονται συναισθηματικές αλλαγές.

Αυτές οι αλλαγές είναι αυτές που ολοκληρώνουν την πράξη και τις δίνουν ένα νόημα ,χωρίς αυτές τι αλλαγές το υποκείμενο δεν μπορεί να δράσει, και δρα πάντα εξαιτίας τους. Ο σύμβουλος προσπαθεί να κατανοήσει το πελάτη και αναδύονται πάντα τα ερωτήματα ‘πώς τον κάνει να αισθάνεται αυτό’, ‘τι σημαίνει για αυτόν αυτή η συμπεριφορά’, ‘ποιο είναι το νόημα της πράξης του’.
Η προσωποκεντρική θεραπεία συνίσταται όχι μόνο να αναδυθούν στην επίγνωση τα συναισθήματα των θετικών πράξεων αλλά και οι αντιστάσεις ,άμυνες και μπλοκαρίσματα και το νόημα αυτών. Μόνο έτσι το άτομο εξελίσσεται.

Και πώς γινόμαστε πρόσωπα; Με τη θεραπευτική σχέση!

Για να υπάρξει θεραπεία είναι απαραίτητο να υπάρχουν οι παρακάτω συνθήκες .
1. Δύο άτομα είναι σε επαφή.
2. Το πρώτο άτομο , που ορίζουμε σαν πελάτη ,είναι σε κατάσταση ασυμφωνίας ,ευαλωτότητας και ανησυχίας.
3. Το δεύτερο άτομο , που ορίζουμε σαν θεραπευτή, είναι σε συμφωνία σε αυτή τη σχέση.
4. Ο θεραπευτής βιώνει άνευ όρων αποδοχή προς τον πελάτη του.
5. Ο θεραπευτής βιώνει ενσυναισθητική κατανόηση για το εσωτερικό πλαίσιο αναφοράς ή διαφορετικά για την υποκειμενικότητα του πελάτη του.
6. Ο πελάτης αντιλαμβάνεται ,τουλάχιστον σε ένα βαθμό , την άνευ όρων αποδοχή και την ενσυναισθητική κατανόηση του θεραπευτή.

Πολύ συχνά ακούω από τους άλλους και από τον εαυτό μου ,“μα δεν υπάρχει κάποιος να με καταλάβει” και ίσως η εκπλήρωση αυτής της ψυχολογικής ανάγκης είναι η πρωταρχική τροφή για συναισθηματική, ψυχολογική και πνευματική ανάπτυξη και εξέλιξη ενός ατόμου.
Για να ολοκληρωθεί αυτή η επιθυμία θα πρέπει να εισπράξω με ένα τρόπο την εμπιστοσύνη και να συμφωνήσω ότι ο άλλος με κατανοεί.

Συγγραφή Άρθρου
Πέτρος Σεπετίδης Σύμβουλος ψυχικής υγείας – Ψυχοθεραπευτής Msc Σύμβουλος γονέων

https://www.e-psychology.gr/psychotherapy-counselling/1771-h-prosopokentriki-proseggisi.html

Παρέχοντας Ά Βοήθειες Ψυχικής Υγείας

Όταν συμβαίνουν τρομερά πράγματα στις κοινότητές μας, στις χώρες μας και στον κόσμο θέλουμε να προσφέρουμε ένα χέρι βοήθειας σε εκείνους που πλήττονται. Ενημερωθείτε για το τι μπορείτε να πείτε και να πράξετε για να στηρίξετε, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ανθρώπους που βρίσκονται σε έντονη ψυχική δυσφορία.
Στον κόσμο συμβαίνουν διάφορα γεγονότα που προκαλούν δυστυχία, όπως ο πόλεμος, οι φυσικές καταστροφές, τα ατυχήματα, οι πυρκαγιές και η διαπροσωπική βία (για παράδειγμα, σεξουαλική βία). Από αυτά μπορούν να επηρεαστούν μεμονωμένα άτομα, οικογένειες ή και ολόκληρες κοινότητες. Ο κάθε ένας μπορεί να χάσει το σπίτι του ή τους αγαπημένους του, να αποχωριστεί από την οικογένεια και την κοινότητα, ή να βιώσει τη βία, την καταστροφή ή τον θάνατο.

Αν και όλοι επηρεάζονται με κάποιον τρόπο από αυτά τα γεγονότα, υπάρχει ένα ευρύ φάσμα αντιδράσεων και συναισθημάτων που μπορεί να έχει κάθε άτομο. Πολλοί, ενδέχεται να αισθάνονται συντετριμμένοι, να βρίσκονται σε σύγχυση ή να είναι πολύ αβέβαιοι για το τι συμβαίνει. Μπορεί να αισθάνονται πολύ φοβισμένοι ή ανήσυχοι ή να έχουν «μουδιάσει» συναισθηματικά και να αποστασιοποιούνται. Ορισμένοι, ενδέχεται να έχουν ήπιες αντιδράσεις, ενώ άλλοι πιο σοβαρές.

Το πώς κάποιος αντιδρά εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ άλλων:

Το είδος και τη σοβαρότητα του/των γεγονότος/ων που βιώνουν.
Την εμπειρία τους σε σχέση με προηγούμενα τραυματικά περιστατικά.
Τη στήριξη που έχουν στη ζωή τους από τους άλλους.
Τη σωματική τους υγεία.
Το προσωπικό και οικογενειακό τους ιστορικό προβλημάτων ψυχικής υγείας.
Το πολιτισμικό τους υπόβαθρο και τις παραδόσεις.
Την ηλικία τους (π.χ. παιδιά διαφορετικών ηλικιακών ομάδων αντιδρούν διαφορετικά).
Ο ΠΟΥ (2010) και το Sphere (2011) περιγράφουν την ψυχολογική αποφόρτιση ως μια διαδικασία που προάγει την αποκλιμάκωση της έντασης ζητώντας από έναν άνθρωπο να αφηγηθεί συνοπτικά αλλά συστηματικά τις αντιλήψεις του, τις σκέψεις και τις συναισθηματικές του αντιδράσεις σε ένα πρόσφατο ψυχοπιεστικό γεγονός. Αυτή η παρέμβαση δεν συστήνεται. Είναι διακριτή από τη συνήθη επιχειρησιακή αποφόρτιση των αρωγών όπως χρησιμοποιείται από μερικούς οργανισμούς στο τέλος μιας αποστολής ή αφού ολοκληρωθεί μια επαγγελματική υποχρέωση.

Όλοι διαθέτουμε δυνάμεις και ικανότητες που μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της ζωής. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι σε μια κατάσταση κρίσης και ενδέχεται να χρειαστούν επιπλέον βοήθεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις περιλαμβάνονται άτομα που ενδεχομένως διατρέχουν κίνδυνο ή χρήζουν επιπλέον υποστήριξης λόγω της ηλικίας τους (παιδιά, ηλικιωμένοι), επειδή έχουν μια ψυχική ασθένεια ή σωματική αναπηρία ή επειδή ανήκουν σε ομάδες που μπορεί να περιθωριοποιούνται ή να γίνονται στόχος βίας.

Τι είναι οι Α΄ ΒΨΥ;
Σύμφωνα με τις έρευνες που διεξήχθησαν στο πλαίσιο του προγράμματος Sphere (2011) και από τη Διϋπηρεσιακή Μόνιμη Επιτροπή (IASC) των Ηνωμένων Εθνών (2007), οι πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας (Α΄ΒΨΥ) περιγράφονται ως μια ανθρώπινη, ενθαρρυντική ανταπόκριση σε έναν συνάνθρωπο που υποφέρει και που μπορεί να χρειάζεται στήριξη.

Οι Α΄ ΒΨΥ περιλαμβάνουν τα ακόλουθα θέματα:

Εκτίμηση των αναγκών και των ανησυχιών
Παροχή βοήθειας για την κάλυψη βασικών αναγκών (για παράδειγμα, τροφή και νερό, πληροφορίες).
Να ακούμε τους συνανθρώπους μας, χωρίς άσκηση πίεσης για να μιλήσουν
Καθησυχασμός των ατόμων και βοήθεια για να αισθάνονται ηρεμία
Βοήθεια για διασύνδεση με πληροφορίες, υπηρεσίες και κοινωνική υποστήριξη
Προστασία τους από περαιτέρω βλάβη.
Είναι επίσης σημαντικό να καταλάβουμε τι δεν είναι οι Α΄ ΒΨΥ:
Δεν είναι κάτι που μόνο οι επαγγελματίες μπορούν να κάνουν
Δεν πρόκειται για συμβουλευτική από επαγγελματίες.
Δεν πρόκειται για “ψυχολογική αποφόρτιση”, καθώς η παροχή Α΄ ΒΨΥ δεν
συνεπάγεται απαραιτήτως μια λεπτομερή συζήτηση του ψυχοπιεστικού περιστατικού.
Δεν ζητάμε από τα άτομα να αναλύσουν τι συνέβη, ή να τοποθετήσουν τον χρόνο και τα γεγονότα σε σειρά.
Παρά το γεγονός ότι η παροχή Α΄ ΒΨΥ περιλαμβάνει και τη διαθεσιμότητά μας να ακούμε τις ιστορίες των ατόμων, δεν πιέζουμε κανέναν να μας εκφράσει τα συναισθήματα ή τις αντιδράσεις του σε ένα γεγονός.

Οι Α΄ ΒΨΥ αποτελούν μια εναλλακτική λύση αντί της ψυχολογικής αποφόρτισης, η οποία έχει θεωρηθεί αναποτελεσματική. Αντιθέτως, οι Α΄ ΒΨΥ εμπεριέχουν παράγοντες που φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη χρησιμότητα στη μακροπρόθεσμη ανάκαμψη των ατόμων (σύμφωνα με διάφορες μελέτες και την επικρατούσα άποψη πολλών αρωγών σε κρίσεις).

Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν:

Αίσθημα ασφάλειας, σύνδεση με άλλα άτομα, ηρεμία και αισιοδοξία.
Δυνατότητα πρόσβασης στην κοινωνική, σωματική και συναισθηματική υποστήριξη και
Να αισθάνονται (τα άτομα) σε θέση να βοηθήσουν τον εαυτό τους, μεμονωμένα και ως κοινότητες ατόμων.
Παροχή Α’ ΒΨΥ
Ο τρόπος που επικοινωνείτε με κάποιον που βιώνει έντονη δυσφορία είναι πολύ σημαντικός. Τα άτομα που έχουν βιώσει κάποιο συμβάν κρίσης μπορεί να αισθάνονται μεγάλη αναστάτωση, άγχος ή σύγχυση. Ορισμένοι, μπορεί να κατηγορούν τον εαυτό τους για γεγονότα που διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης. Μένοντας ήρεμοι και δείχνοντας κατανόηση μπορείτε να βοηθήσετε όσους βιώνουν έντονη δυσφορία να αισθανθούν πιο ασφαλείς και προστατευμένοι, να δείξετε ότι τους κατανοείτε, ότι τους σέβεστε και ότι λαμβάνουν την ενδεδειγμένη φροντίδα.

Κάποιος που έχει βιώσει ένα οδυνηρό περιστατικό μπορεί να θέλει να διηγηθεί την ιστορία του. Το να ακούς την ιστορία κάποιου μπορεί να είναι πολύ υποστηρικτικό. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μην πιέσετε κανέναν να σας μιλήσει για ό, τι έχει βιώσει. Ορισμένα άτομα ενδέχεται να μη θέλουν να μιλήσουν για το τι συνέβη ή για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται.

Ωστόσο, μπορεί να το εκτιμήσουν εάν παραμείνετε μαζί τους σιωπηλοί, εάν γνωρίζουν ότι βρίσκεστε εκεί σε περίπτωση που θέλουν να μιλήσουν, ή για να προσφέρετε υποστήριξη σε πρακτικά θέματα, π.χ., ένα γεύμα ή ένα ποτήρι νερό. Μην μιλάτε πάρα πολύ – δώστε χώρο στη σιωπή. Με το να μένετε σιωπηλοί για μικρό διάστημα, μπορεί να δώσετε τον απαιτούμενο χώρο στο άλλον και να τον ενθαρρύνετε να μοιραστεί πράγματα μαζί σας, εφόσον το επιθυμεί.

Για να επικοινωνείτε καλά, να προσέχετε τόσο τα λόγια σας όσο και τη γλώσσα του σώματός σας, όπως για παράδειγμα, τις εκφράσεις του προσώπου, τη βλεμματική επαφή, τις χειρονομίες, και τον τρόπο που κάθεστε ή στέκεστε σε σχέση με τον άλλον. Σε κάθε κουλτούρα προβλέπονται ορισμένοι ενδεδειγμένοι τρόποι συμπεριφοράς και ένδειξης σεβασμού. Μιλήστε και συμπεριφερθείτε με τρόπο ώστε να λαμβάνετε υπόψη τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες του ατόμου, την ηλικία, το φύλο, τα έθιμα και τη θρησκεία.

firstaide1

Προετοιμαστείτε – ενημερωθείτε για την κατάσταση
Οι καταστάσεις κρίσης μπορεί να είναι χαοτικές και συχνά απαιτείται επείγουσα δράση. Ωστόσο, όπου αυτό είναι δυνατόν, προτού προσεγγίσετε έναν τόπο όπου μαίνεται μία κρίση, προσπαθήστε να αποκτήσετε ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση. Θέστε στον εαυτό σας τις ακόλουθες ερωτήσεις:

ΠΡΙΝ ΦΘΑΣΕΤΕ ΣΕ ΤΟΠΟ ΟΠΟΥ ΕΞΕΛΙΣΣΕΤΑΙ ΜΙΑ ΚΡΙΣΗ, ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙΤΕ ΓΙΑ ΤΑ ΕΞΗΣ :
Σημαντικές Ερωτήσεις

Το Χρονικό της Κρίσης

Τι συνέβη;
Πού και πότε;
Πόσους και ποιους έχει επηρεάσει;
Διαθέσιμες υπηρεσίες και παροχή υποστήριξης

Ποιος καλύπτει τις βασικές ανάγκες, όπως επείγουσα ιατρική περίθαλψη, τροφή, νερό, στέγη ή εντοπισμός μελών της οικογένειας;
Πού και πώς μπορούν τα άτομα να έχουν πρόσβαση σε αυτές τις υπηρεσίες;
Ποιος άλλος παρέχει συνδρομή; Συμμετέχουν τα μέλη της κοινότητας στην αντιμετώπιση;
Θέματα Ασφάλειας &Προστασίας

Η κρίση έχει τελειώσει ή είναι σε εξέλιξη;
Τι κίνδυνοι μπορεί να υπάρχουν στο περιβάλλον;
Υπάρχουν περιοχές, τις οποίες πρέπει να αποφύγετε, διότι δεν είναι ασφαλείς (για παράδειγμα, εμφανείς φυσικοί κίνδυνοι) ή διότι δεν επιτρέπεται η πρόσβαση σ’ αυτές;
Βασικές Αρχές των Α΄ ΒΨΥ
Παρατηρήστε – Ακούστε – Διασυνδέστε

Οι τρεις βασικές αρχές των Α΄ ΒΨΥ συνοψίζονται στα εξής: παρατηρήστε, ακούστε και διασυνδέστε. Αυτές οι βασικές αρχές θα σας καθοδηγήσουν για το πώς να εξετάζετε και να εισέρχεστε με ασφάλεια σε τόπο όπου μαίνεται μια κρίση, να προσεγγίζετε άτομα που πλήττονται και να κατανοείτε τις ανάγκες τους και να τα διασυνδέετε με υποστήριξη σε πρακτικό επίπεδο και πληροφορίες.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΤΕ

Κάντε έλεγχο ασφάλειας.
Παρατηρήστε για άτομα με εμφανείς επείγουσες βασικές ανάγκες.
Παρατηρήστε για άτομα με εκδηλώσεις ακραίου άγχους.
ΑΚΟΥΣΤΕ

Προσεγγίστε άτομα που μπορεί να χρειάζονται στήριξη.
Ρωτήστε για τις ανάγκες και τις ανησυχίες τους.
Ακούστε τους και βοηθήστε για να αισθανθούν ηρεμία.
ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΤΕ

Βοηθήστε με την κάλυψη των βασικών αναγκών και την πρόσβαση σε υπηρεσίες.
Βοηθήστε στη διαχείριση προβλημάτων.
Ενημερώστε.
Βοηθήστε για τη σύνδεση με τα προσφιλή πρόσωπα και τις υπηρεσίες κοινωνικής υποστήριξης.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΤΕ

Κάντε έλεγχο ασφάλειας.
Παρατηρήστε για άτομα με εμφανείς επείγουσες βασικές ανάγκες.
Παρατηρήστε για άτομα με εκδηλώσεις ακραίου άγχους
Οι καταστάσεις κρίσης μπορεί να μεταβάλλονται γρήγορα. Αυτό που μπορεί να συναντήσετε ενδέχεται να διαφέρει από ό, τι πληροφορηθήκατε πριν φθάσετε. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να δώσετε λίγο χρόνο στον εαυτό σας- ακόμα και μερικές στιγμές – για να παρατηρήσετε γύρω σας, πριν προσφέρετε βοήθεια. Αν ξαφνικά βρεθείτε σε μια κατάσταση κρίσης, χωρίς χρόνο για προετοιμαστείτε, μπορείτε απλά να ρίξετε μία γρήγορη ματιά. Αυτά τα λίγα δευτερόλεπτα, θα σας δώσουν την ευκαιρία να είστε ήρεμοι, ασφαλείς, και να σκέφτεστε προτού ενεργήσετε.

firstaide2

Ο καθένας μπορεί να αντιδρά με διάφορους τρόπους σε μια κρίση.
Παρακάτω, ορισμένα παραδείγματα δυσφορικών συμπτωμάτων σε μία κρίση:

Σωματικά συμπτώματα (για παράδειγμα, τρεμούλα, πονοκέφαλοι, κόπωση, απώλεια
όρεξης, πόνοι και άλγη)
Κλάμα, θλίψη, καταθλιπτική διάθεση, πόνος
Άγχος, φόβος
«Κατάσταση επιφυλακής» ή νευρικότητα
Ανησυχία ότι κάτι πολύ κακό πρόκειται να συμβεί
Αϋπνία, εφιάλτες
Ευερεθιστότητα, θυμός
Ενοχή, ντροπή (για παράδειγμα, για το γεγονός ότι επέζησαν ή δεν βοήθησαν για τη
διάσωση άλλων)
Αίσθημα σύγχυσης, συναισθηματικό μούδιασμα, αίσθηση «εξωπραγματικού» ή ζάλη
Αποστασιοποίηση, ακινητοποίηση
Μη ανταπόκριση σε άλλους, πλήρης σιωπή
Αποπροσανατολισμός (για παράδειγμα, δεν γνωρίζουν το όνομά τους, πού βρίσκονται ή τι έχει συμβεί)
Ανικανότητα παροχής βοήθειας προς τους ίδιους ή τα παιδιά τους (δεν τρώνε, δεν πίνουν, αδυνατούν να πάρουν μια απλή απόφαση)
Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να αισθάνονται μικρή δυσφορία ή καθόλου.
Οι περισσότεροι, επανέρχονται με την πάροδο του χρόνου, ειδικά εάν μπορέσουν να καλύψουν τις βασικές ανάγκες και να λάβουν στήριξη, όπως π.χ., βοήθεια από τους γύρω τους ή/και Α΄ ΒΨΥ. Ωστόσο, όσοι εκδηλώνουν έντονη ή μακροχρόνια δυσφορία μπορεί να χρειάζονται μεγαλύτερη στήριξη πέραν των Α΄ ΒΨΥ, ιδίως όταν παρουσιάζουν δυσλειτουργικές συμπεριφορές στην καθημερινή ζωή τους ή εάν αποτελούν κίνδυνο για τον εαυτό τους ή τους υπολοίπους.

Βεβαιωθείτε ότι όσοι βιώνουν έντονη δυσφορία δεν θα μένουν μόνοι τους και μεριμνήστε για την ασφάλειά τους μέχρι να αισθανθούν καλύτερα ή μέχρι να σας συνδράμει ιατρικό προσωπικό, τοπικοί ηγέτες ή άλλα μέλη της κοινότητας στην περιοχή.

Πηγή: Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
https://www.psychologynow.gr/psychology-in-our-life/society/5520-parexontas-a-voitheies-psyxikis-ygeias.html

Μη Μένεις Άλλο Πια…

Ο σύμβουλος γάμου θα μπορούσε να σας βοηθήσει , αν πραγματικά θέλετε να είστε μαζί και να βρείτε αυτά που σας χωρίζουν, ώστε να τα βελτιώσετε ! Αυτό δεν θα γίνει σε 1-2 συνεδρίες , αλλά σε αρκετό χρόνο ! Η αυτοκριτική και η αυτογνωσία θα σας βοηθήσει και επίσης η διερεύνηση των αναγκών που σας καλύπτει ο σύντροφός σας ! Θα ανακαλύψετε ποια είναι τα στοιχεία της προσωπικότητας του που θαυμάζετε , τι είναι αυτό που σας κάνει να τον αγαπάτε, τι σας έκανε να θέλετε να παντρευτείτε και γιατί θέλετε να παραμείνετε στο γάμο !

Μη Μένεις Άλλο Πια… – Γράφει ο Ψυχολόγος – Σύμβουλος Γάμου – Γιάννης Ξηντάρας
Από Έμβολος – 09/07/2017

Συναντώ συχνά ανθρώπους δυστυχισμένους, βυθισμένους στην απελπισία, στα όρια της κατάθλιψης, σε απόγνωση, εγκλωβισμένους σε αδιέξοδα, στριμωγμένους σε μια γωνιά…

Γράφει ο Ψυχολόγος – Σύμβουλος Γάμου – Γιάννης Ξηντάρας
Στην γωνιά του μυαλού τους, όπου δεν υπάρχει ούτε φως ούτε διέξοδος. Ακινητοποιημένοι, στέκονται ανήμπορο, σχεδόν άφωνοι, κοιτούν τον χρόνο να περνά, βλέπουν τη ζωή τους να περνά μπροστά από τα μάτια τους, τα χρόνια, τα πολύτιμα, να φεύγουν… Κι αυτοί μένουν! Μένουν σε μια σχέση χωρίς νόημα, χωρίς αγάπη, χωρίς ίχνος επικοινωνίας, χωρίς σεβασμό, χωρίς τίποτα απ΄ότι ήθελαν, ονειρεύτηκαν ή φαντάστηκαν. Σε μια σχέση που μόνο ζητάει, έχει υποχρεώσεις, ευθύνες και πολλά λόγια, σκληρές κουβέντες, απαξίωση και όχι σπάνια… σωματική κακοποίηση.

Κι αν όλα αυτά ακούγονται υπερβολές μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι γίνονται γύρω μας, δυστυχώς δίπλα μας, είναι σε κάποιο από τα σπίτια της διπλανής πόρτας…

Μπορώ να καταλάβω ότι όσο σκληρό κι αν ακούγεται αυτό το σενάριο, για πολλούς ανθρώπους που το ζουν δεν είναι εύκολο να φύγουν, να ξεφύγουν.

Είναι ο φόβος που τους κρατά αλυσοδεμένους και ανήμπορους, η απουσία κάθε πίστης και ελπίδας ότι κάτι μπορεί να αλλάξει. Ο φόβος για τον άλλον (σύζυγος, εργοδότης, κάθε λογής Αφεντικό…), ο φόβος για το άγνωστο, ο φόβος ότι «δεν θα τα καταφέρω…». Και είναι αλήθεια, ότι δεν είναι εύκολο, καθόλου εύκολο, να βγει κανείς από αυτό το βαθύ πηγάδι. Να πάει πού; Σε ποιον να απευθυνθεί; Ποιον να πιστέψει; Πού να ακουμπήσει; Οι άνθρωποι αυτοί έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους, έχουν χάσει κάθε ελπίδα… Όμως και πάλι, παρ’ όλη την δυσκολία, τον φόβο και την απελπισία, η επωδός δεν μπορεί να είναι ούτε το «δε βαριέσαι», ούτε το «τι τα ψάχνεις», ούτε το «δεν γίνεται τίποτα»…

Πρέπει να μπορούμε να αρθρώνουμε έναν λόγο ελπίδας και αισιοδοξίας, ότι έστω και έτσι, έστω και δύσκολα, έστω και λίγο, κάτι καλό μπορεί να γίνει, κάτι μπορεί ν΄αλλάξει και ότι εν τέλει όσο δύσκολο κι αν είναι ο καθένας μας πρέπει να δώσει τον αγώνα του να φύγει, να ξεφύγει από τα δεσμά και να ζήσει ελεύθερος μια ζωή σε ανθρώπινο μέτρο.

________________________________________________________________________

Γιάννης Ξηντάρας Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπευτής, πτυχιούχος Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων και της Εθνικής Εταιρείας Ψυχοθεραπείας Ελλάδος. τ. συνεργ. στο Ευγενίδειο Νοσοκομείο. Επιστημονικός Υπεύθυνος στο Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης “Επαφή”. http://www.xidaras.gr

https://emvolos.gr/mi-menis-allo-pia-grafi-o-psychologos-symvoulos-gamou-giannis-xintaras/