ΠΩΣ ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΦΟΒΟ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ Απόσπασμα απ΄το βιβλίo του Χόρχε Μπουκάι “Από την Αυτοεκτίμηση στον Εγωισμό”.

Απόσπασμα απ΄το βιβλίo ΠΩΣ ΜΑΘΑΙΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΦΟΒΟ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ Απόσπασμα απ΄το βιβλίo του Χόρχε Μπουκάι “Από την Αυτοεκτίμηση στον Εγωισμό”.
«Ο μεγάλος μου γιος είναι δεκάξι χρόνων. Τα σαββατοκύριακα μένω και κοιμάμαι στη Μαλάγα, κι αυτός βέβαια εκμεταλλεύεται την ευκαιρία να βγει το βράδυ και να γυρίσει στο σπίτι λίγο πιο αργά απ’ ό,τι συνήθως. Φεύγοντας, του λέω: “Πάρε με τηλέφωνο μόλις γυρίσεις σπίτι για να μην ανησυχώ”, κι εκείνος θυμώνει. Αυτό γίνεται πάντα! Ξέρω πως δεν είναι σωστό, αλλά ακούει κανείς να συμβαίνουν τόσα στον δρόμο, οπότε για να είμαι ήσυχη και να μην έχω αγωνία, του ζητάω να μου τηλεφωνεί.»
«Και για να του μάθεις να φοβάται. Αλλιώς, πώς θα μάθει κάποιος στα παιδιά του ότι πρέπει να φοβούνται; Γι’ αυτό και κάνει αυτά τα πράγματα. Ωστόσο, είναι πολύ ενδιαφέρον το παράδειγμα. Όταν διαβάζει κανείς καθημερινά στις εφημερίδες όσα γίνονται, πώς μπορεί να μη φοβηθεί για τ’ αγαπημένα του πρόσωπα; Είναι αδύνατον να μη νιώσει φόβο.»
«Είναι, όμως, απολύτως βέβαιο ότι μεταδίδει αυτόν τον φόβο και στα παιδιά του;»
«Ασφαλώς. Και ξέρεις γιατί; Έχει σημασία να το ξέρεις. Είδαμε ότι ο τρόμος είναι αυτόματη αντίδραση. Δε χρειάζεται νοημοσύνη, καθώς είναι ένα συναίσθημα που προέρχεται από την πιο ζωώδη πλευρά του ανθρώπου. Ένα ζώο βλέπει ένα άλλο μεγαλύτερο να του γρυλίζει απειλητικά και τρομάζει. Δεν είναι ανάγκη να σκεφτεί: “Θα με δαγκώσει ή δε θα με δαγκώσει; Είναι ή δεν είναι δεμένο;” Όταν πηγαίνω βόλτα τον σκύλο μου και μέσα από τα κάγκελα ενός κήπου εμφανίζεται ένας άλλος που του γρυλίζει και του γαυγίζει, ο δικός μου τρομάζει, κι όχι γιατί σκέφτεται: “Λες να πέσουν τα κάγκελα;”
“Ο τρόμος είναι φυσιολογική αντίδραση. Ωραία, λοιπόν, όταν εξελιχθεί ο τρόμος εμφανίζεται ο φόβος, που δεν είναι πια ενστικτώδης, αλλά —το είπαμε κι αυτό— νοητική αντίδραση. Άρα εμείς, τα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών μας, δεν γεννηθήκαμε με φόβο. Γεννηθήκαμε με τη δυνατότητα να τρομάζουμε — αυτήν την ίδια δυνατότητα που έχουν ο σκύλος, η γάτα και το μικρό πουλάκι. Όλους μας τους φόβους τους μάθαμε” κανένας δεν ήταν έμφυτος. Μάθαμε να φοβόμαστε γιατί έτσι μας δίδαξαν. Και οι πρώτοι μας δάσκαλοι ήταν…»
«Ο μπαμπάς και η μαμά μας.»
«Βγάζει μάτι, ε; Αρχίζοντας με κάποια “φοβιστικά πράγματα” που εμείς οι γονείς λέμε στα παιδιά μας ατιμώρητοι, όπως, για παράδειγμα: “Να προσέχεις!”»
«Γιατί είναι φοβερό να τους λες κάτι τέτοιο;»
«Γιατί το “να προσέχεις” σημαίνει “να φοβάσαι”, “ο κόσμος είναι επικίνδυνος” ή “φρόντισε να μη σου συμβεί τίποτα”. Και, πάνω απ’ όλα, γιατί υποδηλώνει ένα μακάβριο μήνυμα: “Πρόσεχε, γιατί αν σου συμβεί κάτι εγώ δε θα τ’ αντέξω”.»
«Όλα αυτά, όμως, τα λέει κάποιος για να προλάβει το κακό.»
«Ναι… Μπορεί να ‘ναι κι έτσι. Ωστόσο, δεν προειδοποιεί· τρομάζει. Η πρόληψη είναι κάτι περισσότερο από θέμα συμβουλών και προειδοποιήσεων: είναι να δείξεις στον άλλον πώς έχουν τα πράγματα, να του εξηγήσεις τι μπορεί να του συμβεί και τι μπορεί να κάνει για να το αποφύγει. Το γεγονός ότι, την ώρα που φεύγω από το σπίτι, η μητέρα μου λέει: “Να προσέχεις, έτσι;”, δεν είναι πια ευγένεια, είναι προσπάθεια να μου φορτώσει ένα ακόμη βάρος: “Πρέπει τώρα να προσέχω, αλλιώς θα στενοχωρηθεί η μαμά μου”.»
«Όμως, αν το πεις αυτό στο παιδί με γλυκιά φωνή και με τρυφερότητα…»
«Δεν ξέρω. Πρέπει να μάθουμε να λέμε “καλή διασκέδαση” ή “καλά να περάσεις”. Αυτό είναι το καλύτερο μήνυμα. Όταν το παιδί είναι επτά χρόνων κι εσύ του λες “πρόσεξε”, αυτό μπορεί να έχει κάποια χρησιμότητα, αν κι εγώ προσωπικά δεν το πιστεύω. Όταν είναι δώδεκα, αυτό κατά πάσα πιθανότητα δεν του είναι πια τόσο χρήσιμο. Όταν είναι δεκαοκτώ, σίγουρα δεν του χρησιμεύει πια σε τίποτα ή του κάνει κακό. Κι αυτό το λέω με την πεποίθηση ότι αν δεν κατάφερε ο γονιός να μάθει στο παιδί του να προσέχει ως τα δώδεκα χρόνια του, δεν πιστεύω πως θα του το μάθει στα δεκαοκτώ, κι ακόμη λιγότερο αναμασώντας την αγαπημένη του φράση: “Να προσέχεις”.
«Όταν ακούει η μητέρα μου ότι θα οδηγήσω ως τη θάλασσα και μου λέει: “Να προσέχεις, μην τρέχεις, μην προσπερνάς άλλα αυτοκίνητα”, δεν είναι ότι πιστεύει πως μπορεί τώρα πια να μου μάθει κάτι τέτοιο. Η αντίδραση της δεν αφορά καν εμένα· αφορά την ίδια. Προσπαθεί να διαλύσει τους δικούς της φόβους με τη φαντασίωση ότι η προειδοποίηση της “περί φόβου”, μπορεί να λειτουργήσει ως δια μαγείας. Δηλαδή, το να προφέρει τη φράση: “Να προσέχεις”, θα επιδράσει πάνω μου προστατευτικά, κι έτσι δεν θα πάθω τίποτα.
«Ελπίζω να μη σου δημιούργησα ανησυχία ή σύγχυση. Πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας να προσέχουν, αλλά αυτό να το κάνουν για τον εαυτό τους. Το “να προσέχεις”, εμπεριέχει τη στάμπα ότι δεσμεύω τον άλλον με την ιδέα ότι πρέπει να κάνει κάτι για εκείνον που του δίνει τη συμβουλή.
«Τα παιδιά μας πρέπει να μάθουν να προσέχουν γι’ αυτά τα ίδια κι όχι για τους άλλους, αλλά αυτή η πραγματικά σωτήρια προσοχή κινδυνεύει να πέσει σε δεύτερη μοίρα, πίσω από το ενοχικό: “να προσέχεις” που λένε οι γονείς. Είναι ανάγκη να μπορέσουμε να καταλάβουμε πόσο πολύ αυτή μας η στάση διαμορφώνει ένα χαρακτήρα.
«Γιατί το φορτίο των φόβων μας ακυρώνει την όποια τρυφερή συμπεριφορά μας και, επιπλέον, γιατί αυτός που μ’ αγαπάει πρέπει να θέλει να περνάω καλά, και όχι να προσέχω — ειδικά εάν δεν με έχει για εντελώς ηλίθιο. Αυτός που σου λέει “πρόσεχε”, στην ουσία σου λέει “ο κόσμος είναι επικίνδυνος”. Αυτός που σου λέει “διασκέδασε”, στην ουσία σου λέει “ο κόσμος είναι ένας τόπος χαράς”.
«Ποιος σ’ αγαπάει καλύτερα;»

https://rotasapantaw.wordpress.com/wp-admin/post-new.php

Advertisements

CO-SLEEPING : αλήθειες και… μύθοι εις βάρος των παιδιών μας

Από: Ιορδάνης Παπαδόπουλος, Παιδίατρος

Ίσως ένα από τα πιο συχνά ερωτήματα των νέων γονέων , αλλά και συνάμα θέμα-ταμπού στη σύγχρονη εποχή, είναι σχετικά με τον ύπνο των παιδιών τους. Οι γονείς αναρωτιούνται εάν πρέπει να κοιμούνται μαζί τους , ενώ όταν αυτό συμβαίνει,συχνά φροντιζουν να το κρύψουν απο το περιβάλλον τους. Άλλοι ανησυχούν μήπως είναι επικίνδυνο για τη ζωή του νεογνού και άλλοι μήπως ειναι επιζήμιο για την προσωπικότητα του μεγαλύτερου παιδιού. Η αλήθεια είναι οτι το bed-sharing ή co-sleeping (στα ελληνικά θα το λέγαμε συν-ύπνο) αποτελεί ίσως το πιο παρεξηγημένο κομμάτι στην ανατροφή του παιδιού τα πρώτα χρόνια και δυστυχώς φέρει επάνω του κατηγορίες και ενοχές απο την εποχή του Σολομώντα, όπου ουσιαστικά γίνεται πρώτη φορά καταγραφή αιφνιδίου θανάτου βρεφους, το οποίο είχε συν-κοιμηθεί με την μητέρα του.

Έκτοτε γίνονται προσπάθειες να εξηγηθεί το φαινόμενο του βρεφικού θανάτου, κατα τη διάρκεια του ύπνου, με τη βιβλιογραφία να εμπλουτιζεται κυρίως τους τελευταίους δύο αιώνες και το φαινόμενο να αποκαλείται ως Σύνδρομο Αιφνιδίου Βρεφικού Θανάτου (Sudden Ιnfant Death Syndrome, SIDS). Ωστόσο στις μελέτες που αναφέρονται σε θάνατο βρεφών που εχουν κοιμηθεί μαζί με τους γονείς τους, υπάρχει επιπλέον το στοιχείο της κατάχρησης αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών, ή της τοποθέτησης του βρέφους σε ακαταλληλη θεση ύπνου, πχ αναμεσα στους γονεις ή σε καναπέ με μαξιλάρια.

Το co-sleeping επίσης φέρει και τη «ρετσινιά» εκείνου που καθηλώνει τα παιδιά εξαρτημένα απο τους γονείς τους, τα κάνει όπως λέει ο λαός «μαμάκια». Πόσες φορες δεν εχει ειπωθεί ακόμη και απο τις γιαγιάδες, ότι το παιδί από την πολλή αγκαλιά θα «κακομάθει». Δυστυχώς η κοινωνία σήμερα δέιχνει λιγότερο ανοχή σε τέτοιες στιγμές στοργής και τρυφερότητας και συνεπώς στις παραγράφους που ακολουθούν, θα αναγκαστούμε να ανακαλύψουμε πάλι τα αυτονόητα …τη φύση μας…

Η συνήθεια να κοιμάται κανεις με το παιδι του, συνόδευσε το ανθρώπινο είδος εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, αφού είτε σε σπηλιές είτε μέχρι και στα πετρινα σπίτια του προηγούμενου αιώνα, ο χώρος του ύπνου ήταν ένας, κοινός για όλους. Το παιδικό δωμάτιο είναι εφεύρεση του δυτικού τρόπου ζωής των τελευταίων 70 ετών.

Είναι κάτι τόσο πρόσφατο για το ανθρωπινο είδος και ως τέτοιο είναι αδύνατο να συμπεράνουμε απο τώρα τις επιπτώσεις του στον Ανθρωπο, ο οποίος είχε συνηθίσει αιώνες τωρα να συν-κοιμάται. Η γαλλίδα παιδοψυχολόγος Ιζαμπέλ Φιλιοζά ενοχοποιεί το παιδικό δωμάτιο για την μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου, μιας και χρονικά τα δύο αυτά φαινόμενα συμπίπτουν. Ο συν-ύπνος λοιπόν είναι στοιχείο της φύσης του ανθρώπου, όπως και των λοιπών θηλαστικών.

Μιας και μιλαμε για Φύση και Ανθρωπο, θα πρέπει να ανατρέξουμε στην αποψη της Ανθρωπολογίας, όπου η δουλειά του J.McKenna αποτελεί φόρο τιμής στην αξία του bed-sharing.

Ο ανθρωπολόγος McKenna λοιπόν μελέτησε εις βάθος τη συμπεριφορά, γενικά των θηλαστικών, στο θέμα του ύπνου και μάλιστα στην περίπτωση του ανθρώπινου είδους το συσχέτισε και με το θηλασμό. Οργάνωσε μελέτες ύπνου ανάμεσα σε μητέρες θηλάζουσες με το παιδί τους και σε μητέρες με τα παιδιά τους που ακολουθούσαν τεχνητη σίτιση. Σαν πρωτο συμπέρασμα ήταν η παρατήρηση ότι οι μη θηλάζουσες μητέρες παρουσίαζαν την ταση να γυρνάνε την πλάτη τους στα μωρά τους, σε αντίθεση με τις θηλάζουσες , οι οποίες έδειχναν 30% συχνότερη εγρήγορση και στενότερη επίβλεψη του βρέφους. Με άλλα λόγια όταν το bed-sharing συνοδευόταν από τον μητρικό θηλασμό αποκτούσε μεγαλύτερο βαθμό ασφάλειας.

Ο συν-ύπνος οδηγούσε την μητέρα να πάρει στάση εμβρυϊκή , δημιουργώντας έναν «κόλπο» με το σώμα της και μια περιοχή ασφάλειας για το βρέφος. Τα χέρια συνήθως δίπλα στο πρόσωπο της και τα γόνατα λυγισμένα απέτρεπαν κάποιο ατύχημα, που θα μπορούσε να προκαλέσει ασφυξία στο μωρό (εικ 1). Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και οι βιοδείκτες της μελέτης ύπνου, όπου η ανάσα της μητέρας συγχρονιζόταν με του μωρού και η εκπνοή του ενός ήταν εισπνοή για τον άλλον, ώστε ο αναπνευστικός κύκλος να διατηρείται ακέραιος.

Ο J. McKenna το αποκαλεί «σύστημα ασφάλειας» που υπενθυμίζει στο βρέφος να μη σταματά να αναπνέει.

Η μελέτη του ύπνου στα θηλαστικά οδήγησε τον McKenna στην παρατήρηση ότι το 90% αυτών ακολουθούν το co-sleeping. Μάλιστα πειράματα σε πιθήκους απέδειξαν την αξία του στη διατήρηση της υγείας του οργανισμού. Συγκεκριμένα έθεσαν πιθήκους-βρέφη σε ξεχωριστό ύπνο από την μητέρα τους και είδαν ότι εμφάνισαν ταχυκαρδία, άνοδο της αρτηριακής πίεσης, πτώση της θερμοκρασίας του σώματος, αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα, ευαισθησία σε λοιμώξεις και διαταραχή της όρεξης.

Μήπως λοιπόν το bed-sharing είναι παραπάνω από μια συνήθεια των ζώων, δηλαδή ένα ένστικτο επιβίωσης, το οποίο τα παιδιά μας συχνά το απαιτούν , απλά διότι ενστικτωδώς το γνωρίζουν?

Με τον ίδιο ενστικτώδη τρόπο πάντως, σε πολλές περιπτώσεις διαταραχών ύπνου (εφιάλτες, νυχτερινοί τρόμοι, υπνοβασία) οι γονείς επέλεξαν τον συν-ύπνο και παρατήρησαν βελτίωση, η οποία καταγράφεται σε ποσοστό 25-45% σε επιμέρους μελέτες , ενώ όπως σημειώνεται σε αυτές μειώθηκαν ακόμη και οι κρίσεις θυμού.

Η επιλογή αυτή, όπως αρκετοί παιδοψυχίατροι στηρίζουν, βοηθά επιπλέον στην κοινωνική και σεξουαλική ωριμότητα των παιδιών, καθώς και στην ανεξαρτησία στη διάρκεια της ημέρας. Πράγματι τα παιδιά που κοιμούνται με τους γονείς τους, σε αντίθεση με ο,τι πιστευει η πλειοψηφία στην ευρύτερη οικογενεια και κοινωνία, δεν γίνονται «μαμακηδες», αλλά αντιθέτως πιο αυτόνομα. Σύμφωνα με τον Dr. Calvin Colarusso από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, αυτό μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός οτι τα παιδιά αυτά λαμβάνουν μια ψυχική «φόρτιση» όλη τη νύχτα, που τα γεμίζει με αίσθημα ασφάλειας και αυτοπεποίθησης στη διάρκεια της ημέρας. Είναι σαν να συντελείται ένα ‘psychological refueling’ κατά τη νύχτα, για να χρησιμοποιήσω ακριβώς τα λόγια του.

Όπως προαναφέρθηκε, το bed-sharing έχει βίο παράλληλο με την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Στο σημείο αυτό λοιπόν αξίζει να δούμε τι πιστεύουν οι λαοί ανά τον κόσμο. Από την βιβλιογραφία προκύπτει πως ο συν-ύπνος διατηρείται κυρίως στις ανατολικές χώρες, όπου τα ήθη και οι παραδόσεις διατηρούνται ακόμη και σήμερα, σε σχέση με τη Δύση, που ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει οδηγήσει στην απώλεια αρκετών από αυτών. Μετρώντας τα ποσοστά εμφάνισης του bed-sharing, πολλοί μελετητές καταλήγουν στα ίδια συμπεράσματα και τελικά μέχρι και σήμερα, η χώρα που πρωτοστατεί είναι η Κίνα, με ποσοστό 88%, ενώ τη δεύτερη θέση καταλαμβάνει η Χιλή με 64% και την τρίτη μοιράζονται η Ιαπωνία και η Κορέα, με ποσοστό κοντά στο 40%. Ωστόσο η Σουηδία εμφανίζει συχνότητα 65% στο πρώτο 3μηνο ζωής του βρέφους. Αυτό καταδεικνύει την αλλαγή πλεύσης που υιοθετούν πλέον χώρες, ακόμη και Δυτικότροπες.
Εντύπωση προκαλεί ο διπλασιασμός της αντίστοιχης συχνότητας (από 6 στο 13%) την τελευταία δεκαετία στις ΗΠΑ, παρότι τα προηγούμενα έτη έγκριτα νοσοκομεία , σαν του Milwuakee, χρησιμοποίησαν ακραία διαφημιστικά μηνύματα έναντι του bed-sharing, με εικονες από κρεβάτια-ταφους και βρεφη κυριολεκτικα προς σφαγή στο κρεβατι των γονιών τους

Η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδατρικής (ΑΑΠ) εμφανίζεται διαλλακτική και έτσι ενώ προτείνει ως πιο ασφαλή επιλογή το room-sharing, με το κρεβάτι του μωρού να εφάπτεται στο στρώμα των γονέων, προχωρά και σε προφυλάξεις που θα πρέπει να λάβουν οι γονεις, εαν τελικώς επιλέξουν το bed-sharing.

Σύσταση της ΑΑΠ για τον ασφαλή ύπνο των βρεφών (2011)
⦁ Ύπνος σε ύπτια θέση
⦁ Σκληρό στρώμα κρεβατιού
⦁ Room-sharing, χωρίς bed-sharing

Aν το bed-sharing είναι στα σχέδια των γονέων, τότε πρέπει να αποφευχθεί:
• Όταν το βρέφος είναι μικρότερο από 3 μηνών
• Όταν η μητέρα καπνίζει ή ήταν καπνίστρια στην εγκυμοσύνη
• Αν η μητέρα λαμβάνει ηρεμιστικά ή άλλες ουσίες που μειώνουν το επίπεδο εγρήγορσης
• Με κάποιον που είναι αρκετά κουρασμένος
• Με κάποιον άλλον εκτός των γονέων (συμπεριλαμβανομένου και του αδερφού, ή κάποιου άλλου παιδιού μεγαλύτερου)
• Με περισσότερους από έναν ενήλικα
• Σε καναπέ , πολυθρόνα, κρεβάτι νερού, παλαιό στρώμα
• Αν υπάρχουν μαξιλάρια, κουβέρτες, ή δεν διασφαλιστεί ξεχωριστό σκέπασμα

Τελικά εάν σκεφτούμε με τους όρους της Φύσης, τότε θα πλησιάσουμε την αλήθεια.

Η φύση μάς διδάσκει, απλά γιατί είμαστε μέρος αυτης και τα ένστικτα που υπηρετούν τα υπόλοιπα ζώα, είναι επιτακτικό να τα ακολουθήσουμε και μεις, αν θέλουμε να επιβιώσουμε. Το SIDS είναι ένα πολυπαραγοντικο φαινόμενο, για το οποίο γνωρίζουμε πλέον ότι ευθύνονται καρδιολογικα, νευρολογικά, γαστρεντερικά και μεταβολικά αίτια. Η βιβλιογραφία ποτέ δεν συσχέτισε θάνατο με το co-sleeping, όταν εφαρμόζονταν οι καταλληλες συνθήκες (πχ θηλασμός, ξεχωριστό σκέπασμα του μωρού κ.ά.). Φαίνεται αδιανόητο η ανθρωπότητα να επέλεξε έναν τόσο επικίνδυνο τρόπο για να κοιμίζει τα παιδιά της και είναι αξιο απορίας πως κατάφερε να φτάσει ως εδώ, εαν αυτη η πρακτική ήταν τόσο επιζήμια όσο θεωρείται.

Δυστυχώς όμως ο σύγχρονος τρόπος ζωής μεσα στις πόλεις, μακριά απο τη φύση, μάς οδήγησε στη λησμονιά του φυσιολογικού. Το να κοιμηθεί λοιπόν ο γονιός με το παιδι του στο ίδιο στρώμα φαντάζει τόσο ξένο, όσο κάποτε φάνταζε και ο μητρικός θηλασμός, για τον οποίο σήμερα όλοι ενδιαφέρονται και παραδέχονται την αξία του, έναντι της τεχνητης διατροφής. Δίπλα στην εγκατάλειψη της φύσης μπορείτε να προσθέσετε και την αναγκη για την «κανονικοποίηση» των πάντων και άρα και των παιδιών.

Η συγχρονη εργαζόμενη γυναίκα και οι γρήγοροι ρυθμοί της οικογένειας γενικότερα, δε δύναται να υπομείνουν την ανησυχία και το κλάμα του μωρου που ζητά αγκαλιά, αλλά ούτε να δεχτούν το μοίρασμα του κρεβατιού ύστερα από μια δύσκολη ημέρα. Έτσι φτάσαμε σήμερα να θεωρούμε κανονικό το παιδί που πίνει αγελαδινό γάλα από το μπιμπερό και κοιμάται μόνο στην κούνια του και αντιθέτως τα παιδιά που θηλάζουν και κοιμούνται στην αγκαλιά της μητέρας, να χαρακτηρίζονται «κακομαθημένα», «εξαρτημένα», «χειριστικά» και «ανορίωτα», ενώ και στους γονείς να αποδίδονται λάθη διαπαιδαγώγησης.

Και όμως όπως παρατηρεί μια αλλη ανθρωπολόγος, η Meredith F. Small, ενώ οι Μάγιας κοιμούνται αυτονόητα μαζί με τα μωρά τους, όλο το 1ο έτος και συχνά και το 2ο, οι Αμερικάνοι γονείς χρησιμοποιούν νανουρίσματα, παραμύθια, λούτρινα κουκλάκια, ειδικούς φωτισμούς και ρουχισμό, προσδίδοντας στον ύπνο εν τέλει, ύφος τελετουργίας ,προκειμένου να εκπαιδευτεί το βρέφος να κοιμάται μόνο. Οι μητέρες Μάγιας αφήνουν, απλά, το βρέφος δίπλα τους να κοιμηθεί, τόσο απλά.

Ένα άλλο σημείο που ενδιαφέρει τους γονείς και πρέπει να απαντήσει συχνά ο παιδίατρος, είναι το χρονικό όριο της συνήθειας του συν-ύπνου. Είναι γεγονός ότι ακόμη και οι γονείς που προτιμούν να μοιράζονται με το παιδί τους το κρεβάτι, αναρωτιούνται αν αυτή η πρακτική θα εμποδίσει την μετάβαση στο δικό του κρεβάτι, σε απώτερη ηλικία, καθώς και αν υπάρχουν ψυχολογικές επιπτώσεις, αν αυτή τελικά αργήσει να συντελεστεί. Η αλήθεια, όπως αυτή μπορεί να αναζητηθεί από τη βιβλιογραφία, είναι ότι δεν υπάρχει ηλικιακό όριο. Δεν υπάρχει καμία μελέτη που να μαρτυρά συγκεκριμένη ηλικία, μετά την οποία η καθυστέρηση της μετάβασης σε ‘αυτόνομο’ ύπνο, οδηγεί σε καθυστέρηση και σε άλλους τομείς ή σε ψυχική διαταραχή . Ίσως το τελευταίο συμπέρασμα να οφείλεται στο ότι η ψυχική ισορροπία ενός παιδιού δεν καθορίζεται από το ίδιο το bed-sharing, αλλά από το αίτιο που κρύβεται κάτω από την επιλογή αυτή.

Με άλλα λόγια το co-sleeping πρέπει να είναι κοινή απόφαση των γονέων και όχι στάση διαμαρτυρίας του ενός προς τον άλλον. Οι ειδικοί καταθέτουν πως μόνο τότε, που το bed-sharing δεν είναι κλινικό σημείο παθολογίας για μια οικογένεια, δύναται να προσφέρει θαλπωρή, ασφάλεια, γαλουχία και ό,τι άλλο από τα προαναφερθέντα, αφήνοντας ανεπηρέαστο τον εσωτερικό κόσμο του παιδιού. Η ωριμότητα και η ολοκλήρωση του τελευταίου θα επέλθει μέσα από την ισορροπία της σχέσης των γονέων. Στα περισσότερα άρθρα και συγγράμματα που έχουν εντρυφήσει στο θέμα, υπάρχει η εξής κατακλείδα : «ό,τι βοηθά την οικογένεια, αυτό είναι που της ταιριάζει» και αυτό φαίνεται πως είναι ο «χρυσός» κανόνας.

Ο ύπνος με την μητέρα, λοιπόν, στο ίδιο κρεβάτι, δεν είναι περισσότερο επικίνδυνος από άλλες επιλογές, αρκεί οι γονείς να τηρούν ορισμένες προϋποθέσεις ασφαλείας :

1. Να μην καπνίζουν.
2. Να μην πίνουν αλκοόλ .
3. Να μη χρησιμοποιούν κατασταλτικά φάρμακα όπως αντιισταμινικά, αγχολυτικά ή ναρκωτικές ουσίες.
4. Η μητέρα να μην είναι υπερβολικά κουρασμένη.
5. Η μητέρα να θηλάζει. Το βρέφος που χρησιμοποιεί μπιμπερό δεν είναι ασφαλές στο κοινό κρεβάτι, όπως περιγράφεται στην μελέτη του James McKenna.
6. Το βρέφος να μην γεννήθηκε πρόωρο ή λιποβαρές (δεν υπάρχουν επαρκείς μελετες για αυτήν την ιδιαιτερη ομάδα παιδιών)
7. Να χρησιμοποιείται κρεβάτι και όχι καναπές, καθώς και διαφορετικό σκέπασμα για το βρέφος ή καλυτερα υπνόσακος.
8. Το δωμάτιο vα μην ειναι κρύο , αλλά ούτε και αρκετά ζεστό (ιδανικά 18-22 βαθμούς κελσίου)

Πλέον το ξερουμε, το έχουνε αποδείξει και αναλύσεις συμπεριφοράς ψυχολόγων και αναπτυξιολόγων, πως όταν η κοινωνιοβιολόγος Sara Blaffer Hrdy έγραφε στο βραβευμένο της βιβλιο Mother Nature , “για είδη σαν τα πρωτεύοντα, η μητέρα είναι το Περιβάλλον”, είχε απόλυτο δίκιο.

Βιβλιογραφία :
1. Co-sleeping, an ancient practice: issues of the past and present, and possibilities for the future. Sleep Med Rev. 2006
2. Mother Nature : A history of Mothers, Infants and Natural Selection, 1999
3. The effect of excessive crying on the development of emotion regulation , Infancy 2002
4. Sudden unexplained infant death in 20 regions in Europe:case control study, Lancet 2004
5. “Where Should Infants Sleep? A Comparison of Risk for Suffocation of Infants Sleeping in Cribs, Adult Beds, and Other Sleeping Locations Pediatrics. October 2003
6. Co-sleeping and children independence: challenging the myths. University of California, 2007
7. Co-sleeping and child behavior: Getting a good night’s sleep all night every night. Department of Psychology, Univ. of Bristol, 1994
8. Is ‘‘Bed Sharing’’ Beneficial and Safe during Infancy? International Journal of Pediatrics,2014
9. Why babies should never sleep alone: a review of the co-sleeping controversyin rela,tion to SIDS, bed sharing and breast feeding, James McKenna, Thomas McDade, Ped.Respiratory Review 2005

Ιορδάνης Παπαδόπουλος, Παιδίατρος

http://www.mymommy.gr/2016/02/co-sleeping-alitheies-kai-mythoi.html?spref=fb&m=1

Τα καλύτερα παιδικά βιβλία για να δωρίσετε στα παιδιά

Τα καλύτερα παιδικά βιβλία για να δωρίσετε στα παιδιά
ΠΑΙΔΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ από Ασπασία Χαραλαμπάκη
Ανάμεσα στα τόσα δώρα και παιχνίδια που θα λάβει το παιδί φροντίστε να συμπεριλάβετε και ένα βιβλίο. Μπορεί εκ πρώτης να μην ενθουσιαστεί, όμως επιδίωξή μας είναι να το εκπλήξουμε! Βρήκαμε, λοιπόν, και σας προτείνουμε τα καλύτερα βιβλία για παιδιά από 2 ετών που θα τους προσφέρουν στιγμές ποιοτικής ψυχαγωγίας

Χάθηκα
Μια μικρή κουκουβάγια πέφτει από το κλαδί της την ώρα που κοιμάται, χάνεται στο δάσος και χάνει τη μαμά της. Ευτυχώς ένας μικρός σκίουρος είναι πρόθυμος να την βοηθήσει και να ψάξει μαζί της τη μητέρα της. Η μικρή κουκουβάγια προσπαθεί να περιγράψει τη μαμά της όμως ο σκίουρος όλο μπερδεύεται και καταλήγει να οδηγεί τη μικρή σε διάφορα ζώα του δάσους.

Το «Χάθηκα» είναι ένα ιδιαίτερο βιβλίο από εκείνα που σου τραβούν αμέσως το βλέμμα στο ράφι του βιβλιοπωλείου, κυρίως λόγω της πολύ καλής εικονογράφησης αλλά και της πολύ ιδιαίτερης και καλής αισθητικής έκδοσης των εκδόσεων Κόκκινο.

Το κείμενο είναι απλό και η εικονογράφηση μάλλον μινιμαλιστική. Ωστόσο, με μόνη ίσως προσθήκη μια ελαφρώς θεατρικού τύπου ανάγνωση από μας, τα πιτσιρίκια ξετρελαίνονται στο γέλιο και θέλουν να το διαβάσουν πολλές πολλές φορές.

Ηλικίες: 2+
Κείμενο / εικονογράφηση: Haughton Chris
Εκδόσεις: Κόκκινο
Τιμή: 7 ευρώ. – Αγοράστε το από εδώ.

Το Γκρίζο Γαϊδουράκι
Ένα γκρίζο γαϊδουράκι ζει μόνο του σε ένα μικρό νησί. Κάθε μέρα το επισκέπτεται για να του κρατήσει συντροφιά ένα μικρό κορίτσι, η Κατερίνα. Όμως περνούν οι μέρες και καθώς η Κατερίνα δεν εμφανίζεται το γαϊδουράκι ανησυχεί πολύ και πάει να την αναζητήσει. Η αγάπη του για τη φίλη του τον κάνει να ξεπεράσει όλα τα εμπόδια που συναντά στο δρόμο του και όλους του τους φόβους.

«Το Γκρίζο Γαϊδουράκι» είναι μια απλή αλλά πολύ τρυφερή ιστορία που μιλάει για τη φιλία και την αγάπη. Η εικονογράφηση του βιβλίου, που παραπέμπει σε κυκλαδίτικο τοπίο, αποπνέει τρυφερότητα και γλυκύτητα και σίγουρα δένει πολύ αρμονικά με το κείμενο.

Ηλικίες: 3+
Κείμενο: Nicole Snitselaar
Εικονογράφηση: Coralie Saudo
Μετάφραση: Θεόφιλος Μπαχτσεβάνης
Εκδόσεις: Νεφέλη
Τιμή: 7 ευρώ. – Αγοράστε το από εδώ.

Η αρκούδα που αγαπούσε τα δέντρα
Ήταν κάποτε μια αρκούδα που, όποτε συναντούσε κάποιο άλλο ζωντανό πλάσμα, το αγκάλιαζε. Η αρκούδα περνούσε τις μέρες της τριγυρίζοντας στο δάσος και αγκαλιάζοντας παλιούς και νέους φίλους. Μέχρι που μια μέρα, ο δρόμος την έφερε μπροστά σ’ έναν κυνηγό που κρατούσε ένα τσεκούρι.

Πρόκειται για ένα πολύ τρυφερό και ευαίσθητο βιβλίο. Η πραγματικά αξιολάτρευτη πρωταγωνίστρια μαθαίνει στα παιδιά (ή σε μας τους γονείς) τη μαγική δύναμη της αγκαλιάς.

Ο συγγραφέας, Nicholas Oldland, δίνει ένα θαυμάσιο μήνυμα αγάπης για τη φύση και τα πλάσματά της. Το βιβλίο κυκλοφορεί σε συνεργασία με την περιβαλλοντική οργάνωση ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ.

Ηλικίες: 3+
Κείμενο / εικονογράφηση: Nicholas Oldland
Εκδόσεις: Καλειδοσκόπιο
Τιμή: 7 ευρώ. Αγοράστε το από εδώ.

Ένα βιβλίο παιχνίδι
Πρόκειται για ένα πρωτότυπο, διαδραστικό βιβλίο που ξεφυλλίζοντας το, παίζεις ένα παιχνίδι με αριθμούς και χρώματα. Σε κάθε σελίδα υπάρχει μια οδηγία για το παιδί. Να πατήσει με δύναμη τον κίτρινο κύκλο, να ακουμπήσει ελαφρά τον κόκκινο, τον αριστερό, τον τρίτο ή τον πέμπτο… και στην επόμενη σελίδα βλέπει το αποτέλεσμα. Να μετακινούνται οι κύκλοι, να πολλαπλασιάζονται, να αλλάζουν θέση, να μεγαλώνουν, να εξαφανίζονται…

Είναι πραγματικά ένα βιβλίο παιχνίδι, πολύ διασκεδαστικό και απολαυστικό για τα παιδιά και αρκετά… απαιτητικό για τους γονείς αφού το παιχνίδι σχεδόν ποτέ δεν τελειώνει στην πρώτη ανάγνωση!

Ηλικίες: 3+
Κείμενο / εικονογράφηση: Herve Tullet
Μετάφραση: Θεόφιλος Μπαχτσεβάνης
Εκδόσεις: Νεφέλη
Τιμή: 11,90 ευρώ. – Αγοράστε το από εδώ.

Στο σπίτι μας
«… Στο σπίτι μας ζούμε 5 άνθρωποι και μια μικρή σκυλίτσα, 6 κεφάλια όλοι μαζί που το καθένα κάνει το δικό του… Κάπου κάπου σκεφτόμαστε όλοι το ίδιο.»

Έτσι ξεκινάει το «Στο σπίτι μας» και μέσα από τις σελίδες του μια χαρούμενη οικογένεια μετράει πόδια, μάτια, κόκαλα, στομάχια και άλλα μέρη του ανθρώπινου σώματος!

Το βιβλίο βοηθάει τα παιδιά να ανακαλύψουν το σώμα τους μέσα από την περιπέτεια της αριθμητικής αλλά και τη βοήθεια της βιολογίας.

Πρόκειται για ένα πρωτότυπο και διασκεδαστικό βιβλίο με πολύ ιδιαίτερη εικονογράφηση.

Ηλικίες: 4+
Κείμενο: Isabel Minhos Martins
Εικονογράφηση: Madalena Matoso
Εκδόσεις: Καλειδοσκόπιο
Τιμή: 11,70 ευρώ. – Αγοράστε το από εδώ.

Φρικαντέλα, Η Μάγισσα που μισούσε τα κάλαντα
Η μάγισσα Φρικαντέλα μισεί αφάνταστα όλα τα καλά. Δε χορεύει καλαματιανό. Χορεύει μόνο κακαματιανό. Δεν τρώει ποτέ της καλαμαράκια. Τρώει μόνο κακαμαράκια. Δεν πίνει πορτοκαλάδα, μόνο πορτοκακάδα. Αλλά πάνω από όλα μισεί τα κάλαντα. Όταν, λοιπόν, παραµονές πρωτοχρονιάς ακούει τα παιδιά της γειτονιάς να τραγουδάνε τα κάλαντα, γίνεται έξω φρενών.

Ο Ευγένιος Τριβιζάς αφηγείται στα παιδιά μια ξεκαρδιστική ιστορία. Η μάγισσα μεταμορφώνει τα παιδάκια σε βατραχάκια, σε γατάκια και παπάκια αλλά αυτά συνεχίζουν ασταμάτητα να τραγουδούν τα κάλαντα με χάρη. Έπειτα τους κλέβει τις φωνές… και η περιπέτεια συνεχίζεται!

Πρόκειται για μια κλασική πια ιστορία, που ωστόσο τα παιδιά την απολαμβάνουν πολύ, καθώς είναι γεμάτη ανατροπές, κέφι και πολύ γέλιο.

Ηλικίες: 4+
Κείμενο: Ευγένιος Τριβιζάς
Εικονογράφηση: Μ. Κουντούρης
Εκδόσεις: Καλέντης
Τιμή: 14 ευρώ. Αγοράστε το από εδώ.

Ο Άγιος Βασίλης. Πού; Πώς; Πότε;
Ένα βιβλίο για όλα όσα πρέπει να ξέρουν τα παιδιά που περιμένουν ανυπόμονα τον Άγιο Βασίλη!

Το βιβλίο απαντά σε όλες τις παιδικές απορίες σχετικά με τον αγαπημένο τους άγιο.

-Πού μένει και τι κάνει κάθε μέρα;
– Πώς ξέρει τι δώρο θέλει κάθε παιδί;
– Πώς προφταίνει να πηγαίνει τα δώρα σε όλο τον κόσμο;
– Πώς μπαίνει μέσα στα σπίτια;

Το βιβλίο, στο πνεύμα των ημερών, προκαλεί αμέσως τους μικρούς αναγνώστες να το διαβάσουν καθώς απαντά σε θέματα και ερωτήματα που τους απασχολούν πολύ!

Η εικονογράφηση είναι ιδιαίτερα πυκνή, όμως αυτό το βάζουμε στα θετικά του βιβλίου καθώς δίνει πολλές αφορμές για παρατήρηση.

Ηλικίες: 5+
Κείμενο / εικονογράφηση: Alan Snow
Εκδόσεις: Καλειδοσκόπιο
Τιμή: 11,70 ευρώ. Αγοράστε το από εδώ.

Ο μικρός φιλόσοφος
Μια διασκεδαστική και ταυτόχρονα εκπαιδευτική σειρά βιβλίων τόσο για τους μικρούς αναγνώστες όσο και για τους γονείς τους.

Ο κεντρικός ήρωας των βιβλίων είναι ο μικρός Πίκολο, ένας χαρακτήρας που πολύ εύκολα ταυτίζονται μαζί του τα μικρά παιδιά. Η σειρά αριθμεί επτά τίτλους και όλα είναι εξίσου καλογραμμένα, με πολύ χιούμορ αλλά και έμμεσα διδάγματα. Στο τέλος κάθε βιβλίου υπάρχει το «φιλοσοφικό εργαστήρι του Πίκολο», με οδηγίες για τους γονείς, καθώς και συμβουλές και παιχνίδια για τους μικρούς αναγνώστες.

Ηλικίες: 5+
Κείμενο: Michel Piquemal
Εικονογράφηση: Thomas Baas
Μετάφραση: Αριστέα Κομηνέλλη
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Τιμή: 6,50 ευρώ. Αγοράστε το από εδώ.

Άτλαντας για παιδιά
Πρόκειται για ένα καταπληκτικό βιβλίο μέσα από το οποίο τα παιδιά γνωρίζουν τον κόσμο με τρόπο παραστατικό και ψυχαγωγικό.

Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε έξι ενότητες και κάθε ενότητα- χάρτης ασχολείται με τις έξι ηπείρους αντίστοιχα. Κάθε χάρτης έχει πάνω του αποτυπωμένες πάρα πολλές πληροφορίες, πληροφορίες ωστόσο που ενδιαφέρουν πολύ τα παιδιά να τις μάθουν και που δίνουν την αφορμή στους γονείς να κουβεντιάσουν μαζί τους πολλά πράγματα.

Το δυνατό σημείο του βιβλίου, και αυτό που το κάνει ξεχωριστό στο είδος του, είναι η πολύ καλή εικονογράφηση. Ξεκάθαρα παιδική και πολύ ελκυστική είναι αυτή που προκαλεί τα παιδιά να αναζητήσουν τις πληροφορίες αλλά και να τις κατανοήσουν.

Ηλικίες: 6+
Κείμενο / εικονογράφηση: Χέλεν Λι, Σαμ Τσάντλερ, Κέιτ Φερν
Μετάφραση: Σοφία Παχή
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Τιμή: 12 ευρώ. Αγοράστε το από εδώ.

Μια υπόθεση για το Ντετέκτιβ Κλουζ
Τα Χριστούγεννα του Κλουζ
Ο Κλουζ είναι ο μεγαλύτερος μικρός ντετέκτιβ του κόσμου! Είναι ένα δωδεκάχρονο αγόρι που αναλαμβάνει και λύνει υποθέσεις, με μόνη ανταμοιβή τις αγαπημένες του τσιχλόφουσκες. Όλες οι ιστορίες του Κλουζ έχουν μυστήριο, αγωνία και πολύ χιούμορ. Θυμίζουν κάτι από τους Μυστικούς Επτά ή Τα Πέντε Λαγωνικά. Το βέβαιο είναι ότι διαβάζονται με πάθος από τα παιδιά και σχεδόν πάντα αναζητούν και την επόμενη ιστορία.

Η σειρά αριθμεί 17 τίτλους και όποιο και να διαλέξετε θα είναι το ίδιο απολαυστικό για τα παιδιά. Προτείνουμε, λόγω των ημερών, «Τα Χριστούγεννα του Κλουζ»: Δύο βδομάδες πριν τα Χριστούγεννα ο Κλουζ βρίσκει ένα μυστηριώδες σημείωμα σε ένα καλάθι αχρήστων «Αύριο παιδιά θα γίνει χαμός!» και η περιπέτεια ξεκινά!

Ηλικίες: 7-8+
Κέιμενο: Γίργκεν Μπανσέρους
Εικονογράφηση: Ράλφ Μπούτσκοβ
Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Τιμη: 7,90 ευρώ. Αγοράστε το από εδώ.

– See more at: http://www.mama365.gr/20870/ta-kalytera-paidika-vivlia-gia-na-dorisete-sta-p.html#sthash.CL0Vp4Dl.dpuf

8 βραβευμένα παιδικά βιβλία που πρέπει να διαβάσετε στο παιδί!

8 βραβευμένα παιδικά βιβλία που πρέπει να διαβάσετε στο παιδί!
ΠΑΙΔΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ από Ασπασία Χαραλαμπάκη | 2 Απρ 2015
«Υπάρχουν περισσότεροι θησαυροί στα βιβλία, απ’ό,τι σε όλα τα λάφυρα των πειρατών στο Νησί των Θησαυρών.»

Walt Disney

Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, συγκεντρώνουμε οκτώ από τα καλύτερα, βραβευμένα παιδικά βιβλία Ελλήνων Συγγραφέων που με τον πλούτο των σκέψεων και συναισθημάτων που γεννούν στο παιδί, καθώς και την υπέροχη εικονογράφησή τους, θα το ταξιδέψουν σε κόσμους μαγικούς…

Μάνος Κοντολέων, Πολύτιμα δώρα
Εκδόσεις Πατάκη
Κρατικό βραβείο παιδικού λογοτεχνικού βιβλίου 2010

“Υπάρχουν κάποιες πέτρες που τις λένε πολύτιμες: τα διαμάντια, τα μαργαριτάρια, τα σμαράγδια. Είναι πολύτιμες γιατί είναι όμορφες, μα και σπάνιες. Όμορφα και σπάνια είναι και κάποια συναισθήματα. Σαν κι αυτά της αγάπης, της προσφοράς και του έρωτα. Και υπάρχουν κάποια παραμύθια που μιλάνε για όλα αυτά.”

Μια συλλογή τριών παραμυθιών ή φανταστικών διηγημάτων, που γεφυρώνουν την όποια ηλικιακή διαφορά μπορεί να υπάρχει στο αναγνωστικό κοινό. Μια πρόταση λογοτεχνικής ενσάρκωσης διαχρονικών αξιών και επίκαιρων μηνυμάτων.
Οι εικόνες της Ρίτα Τσιμόχοβα, -κάθε μια τους κι ένας ζωγραφικός πίνακας- δημιουργούν ένα αποτέλεσμα υψηλής αισθητικής.

Πρόκειται για ένα βιβλίο που μπορεί να γίνει ένα πολύτιμο δώρο για όσους αγαπούν τους θρύλους και τη φαντασία, για όσους πιστεύουν στον έρωτα και στην αγάπη.

Αντώνης Παπαθεοδούλου, Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο
Εκδόσεις Πατάκη
Κρατικό βραβείο εικονογραφημένου παιδικού βιβλίου 2010

Δρόμοι και πλατείες, ντροπαλά αγάλματα, παραμυθόδεντρα και σιντριβάνια που χορεύουν. Αυτή η πόλη τα έχει όλα και τους χωράει όλους… εκτός από αυτόν… τον Πόλεμο. Το πολύ όμορφο αυτό βιβλίο, είναι ουσιαστικά μια ξενάγηση στην πόλη που έδιωξε τον Πόλεμο, στην πόλη που πρέπει να χτίσουμε κάποτε όλοι μέσα στο κεφάλι μας…

Το κείμενο είναι σύντομο αλλά η εξαιρετική εικονογράφηση της Μυρτώς Δεληβοριά κρατάει τους μικρούς αναγνώστες περισσότερο σε κάθε σελίδα. Πρόκειται πράγματι για μια συν-δημιουργία συγγραφέα και εικονογράφου, όπως ακριβώς οφείλει να είναι ένα καλό εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά.

Πολύ ενδιαφέρον είναι επίσης, ότι στο βιβλίο περιέχεται κι ένα επιτραπέζιο παιχνίδι που σε αφήνει ελεύθερο να φτιάξεις τη δική σου πόλη, κάτι που απολαμβάνουν πολύ τα παιδιά.

Χρήστος Μπουλώτης, Τα πολύτιμα σκουπίδια του κυρίου Νο
Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα
Κρατικό βραβείο παιδικού λογοτεχνικού βιβλίου 2011

Όταν ο ζωγράφος κύριος Νο φτάνει στην πόλη με τους δύο λόφους, αντικρίζει με θυμό και απογοήτευση κάτι αναπάντεχο: οι λόφοι της άλλοτε όμορφης πόλης έχουν γίνει δεκατέσσερις από τα σκουπίδια, ενώ δεν υπάρχει πουθενά ούτε μια μικρή πινελιά πράσινο. Ένα μικρό κορίτσι τού διηγείται τη θλιβερή ιστορία της πόλης του. Το κακό ξεκίνησε όταν ο σκληρός και άπληστος κύριος Γκρρ έπεισε τους κατοίκους να ξοδεύουν και να ψωνίζουν. Έτσι με τα χρόνια δημιουργήθηκαν σωροί από άχρηστα πράγματα.

Μαθήματα ζωής, οικολογίας και ανακύκλωσης με υλικά παραμυθένια, από έναν παραμυθολόγο, το βραβευμένο συγγραφέα Χρήστο Μπουλώτη, κι έναν ξεχωριστό εικονογράφο, τον επίσης βραβευμένο και καταξιωμένο Βασίλη Παπατσαρούχα, συγκεντρώνονται σε μία ξεχωριστή έκδοση για παιδιά αλλά και ενήλικες.

Άλκηστη Χαλικιά, Στο πάρκο με τα ζώα
Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο
Κρατικό βραβείο παιδικού βιβλίου γνώσεων 2011

Ένα βιβλίο που αποκαλύπτει στα παιδιά την αληθινή τέχνη. Στις σελίδες του συναντάμε μεγάλους Έλληνες καλλιτέχνες όπως ο Γκίκας, ο Φασιανός και ο Γαΐτης να κάνουν παρέα με λύκους, άλογα, μυρμήγκια και πεταλούδες. Ακόμη, βλέπουμε έναν πειρατή να στέκει στο φτερό ενός παπαγάλου, βρίσκουμε κρυμμένο ένα πετρωμένο κουτάβι και ταΐζουμε έναν ψηφιακό γάιδαρο.

Το βιβλίο ανήκει στη σειρά «Μικροί και μεγάλοι μαζί». Στα βιβλία αυτά μεγάλα έργα τέχνης βγαίνουν από τα μουσεία για να μιλήσουν σε μικρούς και μεγάλους για τα μυστικά της τέχνης. Το βλέμμα των παιδιών εξασκείται με την παρατήρηση, το μυαλό ακονίζεται με το χιούμορ και η δημιουργικότητα βρίσκει διέξοδο μέσα από πρωτότυπες δραστηριότητες που προτείνονται σε κάθε ένα από τα βιβλία.

Ευγένιος Τριβιζάς, Ο ιπτάμενος δίσκος
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Κρατικό βραβείο εικονογραφημένου παιδικού βιβλίου 2012

Ενώ η κυρά-Κατίνα έλειπε για λίγο από την κουζίνα, μια φρυγανιά, μια καυτή πιπεριά, ένας κύβος ζάχαρης, ένας δακρυσμένος γιαρμάς, μια πατάτα που τα δάκρυά της τρέχαν βρύση και η παρέα τους, παίρνουν μια κοσμοϊστορική απόφαση. Να δραπετεύσουν από την κουζίνα με έναν ιπτάμενο δίσκο και να ταξιδέψουν στο διάστημα όπου χίλια δυο θαυμαστά και αναπάντεχα τους περιμένουν!

Το ιδιαίτερο ύφος του Ευγένιου Τριβιζά σε συνδυασμό με την πολύ καλή εικονογράφηση του Βασίλη Παπατσαρούχα κάνουν τον Ιπτάμενο δίσκο ένα βιβλίο που οπωσδήποτε θα απολαύσουν τα παιδιά

Αντώνης Παπαθεοδούλου, Οι καλοί και οι κακοί πειρατές
Εκδόσεις Παπαδόπουλος
Κρατικό βραβείο εικονογραφημένου παιδικού βιβλίου, 2012

Οι πειρατολόγοι κι οι πειρατομελετητές στο βιβλίο αυτό θα βρούνε τι λένε οι καλοί και οι κακοί πειρατές αν τα καράβια τους συναντηθούνε!

Στη θάλασσα υπάρχουν δύο καράβια. Το ένα έχει πάνω τους κακούς πειρατές και το άλλο τους καλούς. Οι κακοί απειλούν τους καλούς, ότι θα τους ρίξουν στους καρχαρίες ή ότι θα τους βάλουν φωτιά. Όμως οι καλοί πειρατές δεν φοβούνται καθόλου και συνέχεια τους απαντούν κάνοντας αστεία και καλώντας τους στο καράβι τους. Στο τέλος οι κακοί πειρατές, αφού δεν μπορούν να τους τρομάξουν και να τους πάρουν το καράβι τους, παραδίδουν τα όπλα τους και γίνονται φίλοι με τους καλούς!

Ένα αστείο, παιχνιδιάρικο και πολύχρωμο πειρατικό βιβλίο, με εξαιρετική εικονογράφηση της Ίριδας Σαμαρτζή, για να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε διαφορετικά κάθε λογής “κακούς” ή απλώς να σκάσουμε στα γέλια!

Αλέξης Κυριτσόπουλος, Βεγγαλικά
Εκδόσεις Ίκαρος
Κρατικό βραβείο εικονογραφημένου παιδικού βιβλίου, 2013

“Ζούσε κάποτε ένας ποιητής που του άρεσε τη νύχτα να βλέπει τ’ αστέρια που στολίζουν τον ουρανό, τα πεφταστέρια και τους κομήτες. Ονειρευόταν να φτιάξει κι αυτός αστέρια που να πετούν ψηλά. Θα γινόταν πυροτεχνουργός, μάστορας βεγγαλικών!”

Το βιβλίο “Βεγγαλικά”, το δεύτερο της σειράς των βιβλίων “Αν διάβαζα… ποιητές της γενιάς του ’30”, είναι ένα παραμύθι εμπνευσμένο από τα ποιήματα του Νίκου Εγγονόπουλου. Ο Αλέξης Κυριτσόπουλος εμπνέεται από τους στίχους των μεγάλων ποιητών της γενιάς του ’30 και γράφει παραμύθια με φόντο τις μοναδικές του εικόνες.

Αγγελίδου Μαρία, Ιστορίες που τις είπε η θάλασσα
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Κρατικό βραβείο παιδικού βιβλίου γνώσεων, 2014

Όταν η Ιστορία ήταν ακόμη στην αρχή της, η Θάλασσα ούτε άκρη ούτε όρια είχε. Μόνο ομορφιά ατελείωτη. Πώς να μη μαγέψει τα μάτια των ανθρώπων; Πώς να μην τραβήξει σαν μαγνήτης τα όνειρά τους; Αυτή που ταξίδεψε στα κύματά της θεούς, ήρωες κι απλούς θνητούς… Και έμαθε σε όλους τα ωραιότερα πράγματα: το ταξίδι, την περιπέτεια, τον πηγαιμό και τον γυρισμό. Πριν σταθούν οι άνθρωποι στις ακρογιαλιές της, πριν σκίσουν τα νερά της, τίποτα δεν ήταν όπως το ξέρουμε. Η Θάλασσα έγινε χάρτης και σκέψη, κι άλλαξε τον κόσμο. Άλλαξε την Ιστορία.

Η καταπληκτική σειρά ιστορικών παραμυθιών , από τη Μαρία Αγγελίδου, επιχειρεί να καλύψει μια μεγάλη σε σπουδαιότητα και σε διάρκεια περίοδο της ιστορίας μας, την αρχαιότητα, φιλοδοξώντας να πείσει μικρούς και μεγάλους –ιδίως τους μικρούς!– ότι η Ιστορία δεν είναι μόνο μάθημα! Και το καταφέρνει με τον τόσο βαθύ αλλά και ταυτόχρονα απλό τρόπο που προσεγγίζει όσα διηγείται.

Και εδώ, η Ίρις Σαμαρτζή έχει κάνει το θαύμα της. Η εικονογράφησή της είναι απλώς καταπληκτική!

– See more at: http://www.mama365.gr/22831/vravevmena-paidika-vivlia-poy-prepei-na-diavasete.html#sthash.hsM57MME.8J3kr11H.dpuf

Ας αφήσουμε επιτέλους τα παιδιά μας, να είναι παιδιά!

Θυμάστε καθόλου την ουσία της παιδικότητας; Τί είναι αυτό που κάνει ένα παιδί παιδί; Παιδική ηλικία είναι η θύμηση ενός απλωμένου κόσμου, τότε που υπήρχαν στιγμές γεμάτες, χωρίς χθες και αύριο, τότε που χανόταν ο χρόνος.

Το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο νου όταν προσπαθώ να θυμηθώ την παιδική ηλικία είναι παιχνίδι χωρίς κανόνες, χωρίς ρολόι, χωρίς εμφανή στόχο και σκοπό, μια μέρα που δεν ξέρεις που θα σε βγάλει, που έχει την γοητεία να κατευθύνεται όπου θέλεις εσύ κάθε στιγμή, βουτηγμένη στον θαυμαστό, αθώο, εγωκεντρικό χωρόχρονο της παιδικότητας.

Το roaming, η ελεύθερη, άσκοπη περιπλάνηση, χωρίς επιβαλλόμενη εξωτερική κατεύθυνση από τους μεγάλους, είναι η ουσία της παιδικότητας, το ζωτικό παιχνίδι των παιδιών κι αυτό που συστηματικά στερούμε από τα παιδιά μας σήμερα.

Μικρά και μεγάλα παιδιά έχουν ανάγκη να πλάθουν εκ νέου τον κόσμο, να τον ανασυνθέτουν με τα υλικά της ψυχής τους, να πειραματίζονται ελεύθερα και να χάνονται μέσα στις δικές τους πρωτοβουλίες και θέλω. Η περιπλάνηση μπορεί να είναι και κινητική, και νοητική. Να αφεθούν σε ένα ασφαλή χώρο, υπό την μακρινή επίβλεψη του γονιού, που πρέπει να επιβλέπει με τις ελάχιστες δυνατές παρεμβάσεις και μόνο για λόγους ασφάλειας του παιδιού, να παρακολουθεί σαν σκιά από μακριά, και να συμμετέχει μόνο εάν το παιδί το ζητά.

jiating2_0291

Πνίγουμε τα μικρά και μεγαλύτερα παιδιά από την συστηματική επιβολή του στενόμυαλου, «πρακτικού», «εξωτερικού» κόσμου των ενηλίκων. Κόβουμε συστηματικά την φαντασία τους, την ελεύθερή τους έκφραση. Βλέπω γονείς σε παιδικές χαρές να τρέχουν νήπια όποτε θέλουν εκείνοι από την κούνια στην τραμπάλα και στην τσουλήθρα. Με μια καταιγίδα προσταγών και καταναγκαστικών ερωτήσεων. «Κάνε αυτό, κάνε εκείνο, μην κάνεις το άλλο», «θέλεις να κάνεις τσουλήθρα;» «Γιατί δεν θέλεις να κάνεις τσουλήθρα;» «Κοίτα τα άλλα παιδιά κάνουν, εσύ γιατί δεν θέλεις;» και πολλά άλλα.

Βλέπω μεγαλύτερα παιδιά σχολικής ηλικίας να κυκλοφορούν απονευρωμένα, να έχουν χάσει την παιδικότητα, πολυάσχολοι “γιάπηδες” όλη μέρα στα πρέπει του σχολείου, κατόπιν σε εκείνα του σπιτιού, σε αναρίθμητες οργανωμένες δραστηριότητες που τα στέλνουν οι γονείς τους με αναρίθμητους δασκάλους όλων των ειδών που τους μαθαίνουν τα πάντα, για να ξέρουν τα πάντα, και στο τέλος τίποτα. Γιατί τίποτα δεν μπορεί να μάθει ένα παιδί χωρίς τη δική του αυτενέργεια. Πιο πολυάσχολα και από τους μπαμπάδες τους, διακτινίζονται κάθε μέρα σε φροντιστήρια, πισίνες, τένις, ωδεία, φροντιστήρια, διαβάζουν το βράδυ για την επόμενη μέρα.

Το μαρτύριο δεν τελειώνει τις καθημερινές, που έτσι και αλλιώς τα περισσότερα παιδιά δεν βρίσκουν ούτε μια ώρα ελεύθερου, «άσκοπου» παιχνιδιού. Το Σαββατοκύριακο θέλουμε πάλι να επιβάλλουμε τους κανόνες μας. Τα τρέχουμε και σε άλλες δραστηριότητες, και όταν παίζουμε μαζί τους επιβάλλουμε πάλι τους δικούς μας κανόνες, θα παίξουμε επιτραπέζιο με τους κανόνες των ενηλίκων, μέχρις ότου, όταν λογικά δείξουν ότι βαριούνται, θα τα παρκάρουμε στην τηλεόραση και θα φύγουμε. Μετά απορούμε γιατί τα παιδιά κολλάνε στο ίντερνετ και στα ηλεκτρονικά παιχνίδια: μήπως γιατί πρόκειται για ελάχιστες ευκαιρίες να ζήσουν λίγο άσκοπα, να κάνουν μια τουλάχιστον νοητική περιπλάνηση;

mom-feeding-girl

Πρόσφατα ήμουν σε ένα παιδικό πάρτι με τα παιδιά. Μπουχτισμένα όλη την εβδομάδα να υπακούουν σε κανόνες, έκαναν σαν τρελά για λίγη ώρα μέσα σε ένα χώρο 5 επί 5 σε παιδότοπο. Δεν κράτησε για πολύ, πολύ σύντομα ανέλαβε ένας κλόουν να «οργανώσει» τον χρόνο τους. Άρχισε πάλι μια καταιγίδα εντολών, «καθίστε εδώ», «χέρια ψηλά», «χειροκροτήστε», «έλα εσύ εδώ, φύγε εσύ» και πολλά άλλα. Ένα- ένα έρχονταν στους γονείς τους με έκφραση βαρεμάρας και έλεγαν ότι ήθελαν να φύγουν. Κάποια διαμαρτύρονταν που τους έλεγαν συνέχεια τι να κάνουν. Και όταν τελείωνε ο κλόουν έρχονταν οι κοπέλες του παιδότοπου να τα ρωτάνε «θέλεις να παίξουμε κουνιστές καρέκλες;» «θέλεις να ζωγραφίσουμε;» «τίποτα δεν θέλεις, γιατί;».

Έτσι οι πολυάσχολοι όλη την εβδομάδα “γιάπηδες” έχουν για το ΣΚ οργανωμένα πάρτι με ασφυκτικά οριοθετημένες οδηγίες και εντολές για χέρια ψηλά και χαμηλά, για επιβαλλόμενα χειροκροτήματα λες κι είναι στο κοινό ενός ριάλιτι σόου, κάνε αυτό, κάνε εκείνο, κάνε το άλλο, Χάιλ Χίτλερ. Και μετά απορούμε που δεν έχουμε κουλτούρα ενεργού πολίτη ως μεγάλοι και βρίσκουμε καταφύγιο σε άκρα. Το τέλος της αθωότητας, ο αργός, καθημερινός θάνατος της παιδικότητας, η πολτοποίηση της ελευθερίας, ο εξοστρακισμός της ανεμελιάς από την ψυχή των παιδιών.

Έστω και λίγες φορές την εβδομάδα, αντισταθείτε στην καταναγκαστική σας επιθυμία να επιβάλλετε πλήρως την ατζέντα στο παιδί σας. Κάντε ένα βήμα πίσω, αφήστε το να δράσει, ακολουθήστε το χωρίς παρεμβάσεις. Αφήστε του χώρο και χρόνο να απλώσει το παιδί πάνω ελεύθερα την ψυχή του και να τη μεγαλώσει. Θυμηθείτε… τί ήταν για εσάς η παιδική ηλικία; Είμαι σίγουρος ότι ήταν ένα απόγευμα καλοκαιριού στην γειτονιά χωρίς αρχή μέση και τέλος, να είστε ελεύθεροι να παρατηρείτε τα σύννεφα για όση ώρα επιθυμείτε και να έρθουν τα χρώματα του βραδιού απλά και όμορφα πριν το καταλάβετε.

Στέλιος Παπαβέντσης

http://www.infokids.gr

Summerhill – το μαθητοκεντρικό σχολείο της ελευθερίας!

Σάμερχιλ είναι το όνομα ενός μικρού σχολείου αλλά ταυτόχρονα και συνώνυμο ενός από τα πιο σημαντικά πειράματα στον τομέα της παιδαγωγικής ψυχολογίας. Το σάμερχιλ είναι το μοναδικό σχολείο στον κόσμο χωρίς πόρτα! Στρίβεις σε ένα δρομάκι… και ξαφνικά είσαι μέσα!

Πρόκειται για ένα σχολείο που δεν στοχεύει να μορφώσει συστηματικά τους μαθητές, αλλά να τους καλλιεργήσει. Είναι αντιαυταρχικό, είναι ένα σχολείο που δείχνει απεριόριστη εμπιστοσύνη στην κρίση και στις δυνάμεις του μαθητή, ένα σχολείο που δίνει στον μαθητή, την ευθύνη του εαυτού του και της εκπαίδευσης του.

Ο ιδρυτής του Summerhill, A.S. Neill, γεννήθηκε στη Σκωτία το 1883. Ο πατέρας του, διευθυντής του σχολείου στο Forfar, ήταν ένας ιδιαίτερα πουριτανός άνδρας που διακρίνονταν για την αυστηρότητα που επεδείκνυε στους μαθητές του, σύμφωνα άλλωστε και με το παιδαγωγικό πνεύμα της εποχής.

Στην ηλικία των εικοσιπέντε ετών ο Neill πήρε το πτυχίο του από τη Σχολή Αγγλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Ενδιμβούργου, εργάστηκε ως δημοσιογράφος και αργότερα ως διευθυντής ενός μικρού σχολείου. Εκεί έγραψε το πρώτο του βιβλίο “A dominie’s Log” και ξεκίνησε να μορφοποιεί τις ιδέες του πάνω στην ελευθερία των παιδιών. Το 1917 ο Neill επισκέφτηκε μια κοινότητα για εγκληματίες εφήβους και είδε την αυτοδιοίκηση στην πράξη. Από τον Lane, διευθυντή της κοινότητας αυτής, κατανόησε βαθιά πως τα παιδιά έχουν μια έμφυτη τάση καλοσύνης.

Εισήγαγε λοιπόν στη σκέψη του δυο στοιχεία που ήταν αναγκαία για την ίδρυση του Summerhill: Τη συνέλευση της αυτοδιοίκησης αλλά και τη σπουδαιότητα της ισόρροπης συναισθηματικής ανάπτυξης του παιδιού σε σχέση με την ακαδημαϊκή του ανάπτυξη. Το 1921 ίδρυσε μαζί με άλλους εκπαιδευτικούς του σχολείο του Summerhill, το οποίο και διοίκησε ως τον θάνατο του, το 1973.

Η βασική του θέση ήταν να κάνει το σχολείο κατάλληλο για τα παιδιά – κι όχι τα παιδιά κατάλληλα για το σχολείο.
Η φιλοσοφική του θέση ήταν ότι τα παιδιά μαθαίνουν και αναπτύσσονται καλύτερα ελεύθερα από καταναγκασμούς. Όλα τα μαθήματα είναι προαιρετικά και οι μαθητές είναι ελεύθεροι να επιλέξουν πώς θα αξιοποιήσουν τον χρόνο τους.

Ο Neill ίδρυσε το Σάμερχιλ με την πεποίθηση ότι «το παιδί πρέπει να είναι ελεύθερο να ζήσει τη δική του ζωή, όχι της ζωή που οι αγχωμένοι του γονείς πιστεύουν ότι πρέπει να ζήσει, ούτε μια ζωή σύμφωνη με τους σκοπούς ενός εκπαιδευτικού που νομίζει ότι ξέρει καλύτερα».
Το κριτήριο με το οποίο αξιολογούσε ο Neill την επιτυχία ενός νέου ήταν η ικανότητα να εργάζεται με χαρά και να διάγει μια ζωή με περιεχόμενο. Μ’ αυτό το κριτήριο οι περισσότεροι μαθητές του σχολείου αυτού είναι στη μετέπειτα ζωή τους ευτυχισμένοι.

Θεμελιακές αρχές του Summerhill

Το παιδί είναι απ’ τη φύση του καλό.
Ο στόχος της αγωγής – δηλαδή ο στόχος της ζωής –συνίσταται στην κατάκτηση της χαράς και της ευτυχίας. Ευτυχισμένος για το Neill σημαίνει: Βρίσκω ενδιαφέροντα στη ζωή.
Με την αγωγή πρέπει ν’ αναπτυχθούν τόσο οι διανοητικές όσο και οι συναισθηματικές δυνάμεις του παιδιού.
Η αγωγή πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ψυχικές ανάγκες και τις ικανότητες του παιδιού.
Επιβαλλόμενη η πειθαρχία προξενεί, όπως και η τιμωρία, φόβο και ο φόβος παράγει εχθρότητα. Η επιβολή αυστηρής πειθαρχίας στο παιδί είναι επιζήμια και βλάπτει την υγιή πνευματική του ανάπτυξη.
Ελευθερία δε σημαίνει ασυδοσία. Ο Neill θέτει εδώ τις βάσεις για αμοιβαίο σεβασμό μεταξύ των ανθρώπων. Ο δάσκαλος δεν ασκεί καταναγκασμό στο παιδί. Όμως ούτε το παιδί έχει το δικαίωμα ν’ ασκεί καταναγκασμό στο δάσκαλο.
Ο δάσκαλος πρέπει να είναι πραγματικά ειλικρινής.
Για να αναπτυχθεί το παιδί σε έναν υγιή και απόλυτα φυσιολογικό άνθρωπο, πρέπει, σε κάποιο σημείο της ανάπτυξής του να σπάσει τους αρχικούς δεσμούς του με την οικογένειά του και να ανεξαρτητοποιηθεί απόλυτα.
Τα αισθήματα ενοχής έχουν ως κύρια λειτουργία τους να δένουν το παιδί στην εξουσία και εμποδίζουν την ανάπτυξη μιας ανεξάρτητης προσωπικότητας.

Ιδεολογικές αρχές του Summerhill έως σήμερα
Έχουν ήδη περάσει 75 χρόνια από την ίδρυση του Summerhill. Το σχολείο, μετά το θάνατο του Neill το 1973, κατάφερε να επιβιώσει. Η δεύτερη σύζυγός του Εna ανέλαβε τη λειτουργία του μέχρι το 1985, χρονιά που συνταξιοδοτήθηκε και ανέλαβε η κόρη τους Z. Readhead, η σημερινή επικεφαλής.

Το Summerhill δεν έχει αλλάξει ιδρυτικά από τότε που ξεκίνησε. Οι αξίες που αποτελούν το ιδεολογικό του υπόβαθρο μπορούν να συνοψιστούν σε πέντε σημεία:

Να παρέχει επιλογές και ευκαιρίες, που να επιτρέπουν στα παιδιά ν’ αναπτυχθούν με τους δικούς τους ρυθμούς και ν’ ακολουθούν τα ενδιαφέροντά τους. Το Summerhill δεν έχει σκοπό να παράγει συγκεκριμένους τύπους ανθρώπων, με προκαθορισμένες δεξιότητες ή γνώσεις, αλλά στόχος του είναι να παρέχει ένα περιβάλλον στο οποίο τα παιδιά μπορούν να ξεκαθαρίσουν ποια είναι και τι θέλουν να γίνουν.
Να δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να είναι ελεύθερα από κάθε επιβολή, να επιδιώκουν τους δικούς τους σκοπούς και να χαίρονται την επίτευξή τους, ελεύθερα απ’ την πίεση να προσαρμοστούν στα τεχνητά πρότυπα επιτυχίας που είναι βασισμένα στις επικρατούσες θεωρίες για τη μάθηση και την ακαδημαϊκή επιτυχία.
Να αφήνει τα παιδιά να είναι απόλυτα ελεύθερα να παίζουν όσο πολύ θέλουν. Το δημιουργικό και ευφάνταστο παιχνίδι είναι ένα αναγκαίο μέρος της παιδικής ηλικίας και της ανάπτυξης. Το παιχνίδι ανήκει στο παιδί.
Να τους επιτρέπει να αποκτούν εμπειρίες σε όλο το εύρος των συναισθημάτων, ελεύθερα από τις κρίσεις και τις παρεμβάσεις των ενηλίκων. Η ελευθερία να παίρνουν αποφάσεις πάντα ενέχει και πιθανότητες αρνητικής έκβασης. Προφανώς αρνητικές συνέπειες, όπως η ανία, το άγχος, ο θυμός, η απογοήτευση και η αποτυχία είναι αναγκαίο μέρος της ατομικής ανάπτυξης.
Να μπορούν τα παιδιά να ζουν σε μια κοινότητα που τα υποστηρίζει και που είναι υπεύθυνα γι’ αυτήν, έχοντας την ελευθερία να είναι οι εαυτοί τους και τη δύναμη να αλλάζουν τη ζωή τους μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες και λειτουργίες.

Το Summerhill ως κοινότητα
Όλα τα άτομα δημιουργούν τις δικές τους αξίες που βασίζονται στις κοινότητες στις οποίες ζουν. Το Summerhill είναι μια κοινότητα που αναλαμβάνει την ευθύνη της ύπαρξής της. Τα προβλήματα συζητιούνται και λύνονται μέσα από ανοιχτές, δημοκρατικές και κοινωνικές διαδικασίες. Όλα τα μέλη της κοινότητας, ενήλικες και παιδιά, είναι ισότιμα στις εκφάνσεις αυτών των διαδικασιών και λειτουργιών. Η ισότητα αυτή δημιουργεί σχέσεις που διέπονται από φιλικότητα, χωρίς τις τυπικότητες που δημιουργεί η ιεραρχία.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών των διαδικασιών είναι ένα δυνατό αίσθημα αλληλεγγύης των μελών της κοινότητας.

Ένας επισκέπτης που πρόσφατα έμεινε στο σχολείο έχει γράψει:

Φυσικά, δεν είναι όλα ρόδινα. Η κοινοτική ατμόσφαιρα στο σχολείο είναι πολύ έντονη. Θα ήταν αφύσικο, όπου συμβιώνουν ογδόντα άνθρωποι, για πάνω από μισό χρόνο, να μην υπάρχουν κάποιες εντάσεις στις μεταξύ τους σχέσεις. Μερικές φορές ένας μαθητής με επιθυμία ανταρσίας-σχεδόν πάντα ένας καινούργιος στο σχολείο-μπορεί να συμπεριφερθεί με έναν όσο πιο καταστροφικό τρόπο γίνεται, καταπατώντας εσκεμμένα όσο πιο πολλούς γραπτούς και άγραφους κανόνες, με αποτέλεσμα να προκαλέσει αναστάτωση.

Είναι ενδιαφέρον ότι αυτά τα ανυπότακτα παιδιά είναι γενικά αυτά που πρόσφατα έφτασαν στο Summerhill από ένα πιο «συνηθισμένο» σχολείο. Αυτά φαίνεται ότι επαναστατούν ενάντια στην άδικη και εξουσιαστική δομή απ’ την οποία προέρχονται.
Όταν βρίσκονταν εκεί, η «ανταρσία» δεν ήταν δυνατή. Είναι φανερό ότι μπορεί να γίνουν διασπαστικοί, όμως το σχολείο είναι ένας τόπος αποδοχής και συνήθως οι μαθητές αυτοί σοβαρεύονται αρκετά γρήγορα, όταν συνειδητοποιήσουν ότι η αδικία που τους έχει πληγώσει στο παρελθόν δεν υπάρχει πια.
Οι μεγαλύτεροι μαθητές είναι αυτοί που, όταν φτάνουν στο Summerhill, όσο περισσότερο έχουν ζήσει σε συνηθισμένα σχολεία, τόσο πιο πολύ χρόνο χρειάζονται να απορρίψουν τις αντί-εξουσιαστικές τάσεις τους. Γι’ αυτό το λόγο το Summerhill έχει μια πολιτική να μην παίρνει παιδιά πάνω από την ηλικία των έντεκα χρόνων, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις.

Summerhill 05

Προσωπικό
Όλο το προσωπικό πληρώνεται με το ίδιο ημερομίσθιο και δεν υπάρχει ιεραρχία, μόνο εξειδίκευση.

Μια τυπική μέρα στο Summerhill
Το ωρολόγιο πρόγραμμα δεν τηρείται πάντα με ακρίβεια, επειδή μερικές φορές οι κανονικές ώρες αλλάζουν εξαιτίας της Συνέλευσης ή για κάποιο άλλο λόγο. Ειδικά τα ωράρια της κατάκλισης γίνονται αντικείμενο πολλής συζήτησης και αλλάζουν αρκετά συχνά.

Σε κάθε μαθητή που «κατατάσσεται» δίνεται ένα λευκό πρόγραμμα, στο οποίο γράφει τα μαθήματά του. Το πρόγραμμα αλλάζει από καιρό σε καιρό και αυτό εξαρτάται τόσο απ΄ τις επιλογές των παιδιών όσο και από τα θέματα που τους προσφέρονται. Αρχή του προγράμματος είναι να αφήνουν τα παιδιά να μαθαίνουν ό,τι αυτά επιθυμούν. Κάθε δάσκαλος κρατά έναν κατάλογο, αλλά τα παιδιά μπορούν να επιλέξουν να παρακολουθήσουν μαθήματα ή όχι. Εξαρτάται από το τι θέλουν να κάνουν. Υπάρχουν κανόνες που τα αποτρέπουν από το να κοιμούνται όλη μέρα ή να παρακολουθούν τηλεόραση κατά τη διάρκεια των μαθημάτων και δεν μπορούν να πάνε στην πόλη πριν τις δωδεκάμισι. Έλεγχοι δε δίνονται στους γονείς, εκτός αν ζητηθεί, και μόνο με άδεια των παιδιών.

Κάθε Τρίτη απόγευμα γίνεται το «Δικαστήριο» και το απόγευμα της Παρασκευής η «Συνέλευση».

Η Σχολική Συνέλευση & Το Δικαστήριο

Summerhill 03smallΤο σχολείο διοικείται μέσω των σχολικών συνελεύσεων, στις οποίες μπορούν να συμμετάσχουν όλοι, προσωπικό και μαθητές, και όπου όλοι έχουν δικαίωμα ισότιμης ψήφου. Αυτές οι συνελεύσεις λειτουργούν και ως νομοθετικό και ως δικαστικό σώμα. Τα μέλη της κοινότητας είναι ελεύθερα να κάνουν ό,τι θέλουν, αρκεί οι ενέργειές τους να μην προκαλούν κακό στους άλλους, σύμφωνα με την αρχή του Νηλ: «Ελευθερία, όχι ελεύθερη άδεια να κάνεις ό,τι θέλεις» (στο πρωτότυπο: “Freedom not License”). Η αρχή αυτή επεκτείνεται και στην ελευθερία των μαθητών να επιλέγουν ποια μαθήματα, έως και κανένα, θα παρακολουθήσουν.

Στη σχολική Συνέλευση τα παιδιά δεν έχουν μόνο ίση δύναμη με τους ενήλικες αλλά υπερτερούν και αριθμητικά. Η αντίδραση των περισσότερων δάσκαλων σ’ αυτή τη διαπίστωση θα ήταν ένας οξύς φόβος.

Τι θα συνέβαινε σ’ ένα συνηθισμένο σχολείο, αν οι μαθητές υπερτερούσαν του προσωπικού στη σύναψη κανόνων; Ολοκληρωτική αναρχία; Παράβαση του ηθικού κώδικα; Ίσως να συνέβαινε κάτι παρόμοιο επειδή οι μαθητές αυτοί δεν είναι, όπως οι μαθητές του Summerhill, ελεύθεροι.

Το σχολείο αυτό δίνει στα παιδιά την ευκαιρία να παίρνουν αποφάσεις και ν’ ανακαλύπτουν με δική τους πρωτοβουλία, τι είναι καλύτερο ή χειρότερο και κάνοντάς το αρχίζουν να αισθάνονται ότι μπορούν να παίρνουν αποφάσεις, ότι δε θα είναι οπωσδήποτε όλες τους κακές, ότι είναι αρκετά έξυπνα και ικανά να βγάλουν κάποιο νόημα από τη ζωή τους και δε χρειάζονται να εξαρτώνται απεριόριστα από την καθοδήγηση ή τις διαταγές των άλλων. Με λίγα λόγια, περισσότερο με ό,τι κάνει παρά με ό,τι λέει, το Summerhill βοηθά τα παιδιά να αισθάνονται, συχνά για πρώτη φορά, ότι είναι ανθρώπινες υπάρξεις με κάποια αξιοπρέπεια, ικανότητα και αξία.

Τα παιδιά αντιλαμβάνονται καθαρά ότι οι νόμοι που φτιάχνουν είναι για να ομαλοποιήσουν τη διαβίωση τη δική τους και των άλλων και η ευθύνη αυτή τα κάνει να δρουν με σύνεση. Οι σχολικές συνελεύσεις, το όχημα της αυτοαποφασιστικότητας για την κοινότητα, είναι η βάση της ελευθερίας που τα μέλη της απολαμβάνουν. Οι επισκέπτες, συνήθως εκπαιδευτικοί που έχουν ψηφιστεί να τις παρακολουθήσουν, σχολιάζουν πάντα θετικά τον υψηλό βαθμό αυτόελέγχου των παιδιών και την αναπτυγμένη κοινωνική τους υπευθυνότητα.

Η σχολική Συνέλευση καταρρίπτει το μύθο ότι το Summerhill είναι ένας «άναρχος» τόπος. Το σχολείο έχει 230 νόμους, δημιουργημένους από μαθητές και προσωπικό, με δυνατότητα εβδομαδιαίας αναθεώρησης.

Μερικοί από τους τρέχοντες νόμους είναι οι ακόλουθοι:

• Δεν μπορείς να καβαλήσεις ποδήλατο μικρού παιδιού ακόμα και με την άδειά του.
• Δεν μπορείς να παρακολουθήσεις τηλεόραση κατά τη διάρκεια των μαθημάτων ή των γευμάτων.
• Απαγορεύεται, με χρηματικό πρόστιμο μιας λίρας, το graffiti, εκτός από τον ειδικό τοίχο στον οποίο επιτρέπεται.
• Η παράβαση των νόμων της κατάκλισης χρεώνεται με ποινή μισής ώρας κοινοτικής δουλειάς.

Επίλυση Συγκρούσεων
Υπάρχουν δυο βασικές μέθοδοι επίλυσης συγκρούσεων στο Σάμερχιλ: οι διαμεσολαβητές και το ανώτερο όργανο, η δικαστική συνέλευση του σχολείου.

Διαμεσολαβητές
Κατ’ αρχήν, ο θιγόμενος (ή οι θιγόμενοι) απευθύνεται σε έναν διαμεσολαβητή για να βοηθήσει στην επίλυση της διαμάχης. Οι διαμεσολαβητές είναι μια εκλεγμένη επιτροπή παλαιών μελών της κοινότητας, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι να παρεμβαίνουν στις διενέξεις. Το ένα μέρος πρέπει να αναζητήσει έναν διαμεσολαβητή και να αιτηθεί μια «Υπόθεση Διαμεσολαβητή». Τις περισσότερες φορές το μόνο που χρειάζεται να κάνει ο διαμεσολαβητής είναι να προειδοποιήσει κάποιον να πάψει να προκαλεί μπελάδες. Μερικές φορές, αν η διένεξη είναι πιο περίπλοκη, ο διαμεσολαβητής πρέπει να μεσολαβήσει.

Αν η διένεξη δεν μπορεί να επιλυθεί επιτόπου, ή αν οι προειδοποιήσεις του διαμεσολαβητή αγνοούνται, τότε η υπόθεση μπορεί πλέον να τεθεί ενώπιον της σχολικής συνέλευσης.
Σε ειδικές περιπτώσεις η συνέλευση ορίζει στον θιγόμενο τον δικό του «ειδικό διαμεσολαβητή», έναν διαμεσολαβητή που ασχολείται με υποθέσεις μόνον ενός ατόμου. Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν ένα συγκεκριμένο παιδί υπόκειται συστηματικά σε εκφοβισμό, ή έχει προβλήματα γλωσσικής επικοινωνίας (σε αυτήν την περίπτωση κάποιος που είναι δίγλωσσος, στα Αγγλικά και την γλώσσα του εν λόγω παιδιού, επιλέγεται να παίξει το ρόλο του διαμεσολαβητή).

Summerhill 01

Το δικαστήριο
Το δικαστήριο είναι η σχολική συνέλευση που ασχολείται με άτομα που παραβιάζουν τους κανονισμούς του σχολείου. Μερικές φορές πραγματοποιείται ξεχωριστή συνέλευση για το δικαστήριο, και άλλες η νομοθετική και η δικαστική συνέλευση συνδυάζονται στην ίδια. Αυτό αποφασίζεται από την ίδια τη συνέλευση.

Η εκδικαζόμενη «υπόθεση» αποτελείται από ένα πρόσωπο που εγκαλεί ένα άλλο, ή μια ομάδα προσώπων. Το πρόσωπο που εγείρει την υπόθεση παραθέτει το πρόβλημα, ο πρόεδρος ρωτάει τους κατηγορούμενους αν το έκαναν, και αν εκείνοι έχουν κάτι να πουν, καλεί και για τυχόν μάρτυρες. Αν ο κατηγορούμενος παραδεχθεί την παρανομία, ή υπάρχουν πειστικές καταθέσεις μαρτύρων, τότε ο πρόεδρος καλεί για προτάσεις. Αλλιώς, το βήμα ανοίγεται για συζήτηση.

Αν δεν υπάρχουν ξεκάθαρα στοιχεία για το ποιος είναι ένοχος (για παράδειγμα, στην περίπτωση μιας κλοπής χωρίς μάρτυρες), ορίζεται μια «επιτροπή διερεύνησης». Στην επιτροπή διερεύνησης δίνεται η εξουσία να ερευνήσει δωμάτια και αποθηκευτικούς χώρους άλλων, όπως και να υποβάλλει κόσμο σε ερωτήσεις. Η επιτροπή επαναφέρει την υπόθεση στην επόμενη συνέλευση αν έχει καταφέρει να αποκτήσει νέα στοιχεία. Σε μια κοινότητα τόσο μικρή όσο το Σάμερχιλ, λίγα γεγονότα περνούν εντελώς απαρατήρητα, και τα ζητήματα συνήθως επιλύονται γρήγορα.

Μόλις βεβαιωθεί ότι ένα πρόσωπο έχει παραβεί τους κανόνες, τότε η συνέλευση πρέπει να προτείνει και να ψηφίσει την έγκριση μιας ποινής. Για τους περισσότερους κανονισμούς του σχολείου υπάρχει μια «στάνταρ ποινή» που επισείει η παραβίασή τους, αντίστοιχα κατά κάποιον τρόπο με τις κατευθυντήριες γραμμές ενός δικαστή για τις ποινές που επιβάλλει, όμως μπορεί να προταθεί και διαφορετική ποινή. Οι ποινές μπορούν να περιλαμβάνουν από μια «ισχυρή προειδοποίηση» προερχόμενη από τον πρόεδρο, έως χρηματικό πρόστιμο, απώλεια προνομίων (για παράδειγμα απαγόρευση εξόδου από το σχολείο ή να είσαι ο τελευταίος στην ουρά για το γεύμα) ή και «ποινή εργασίας», όπως το μάζεμα σκουπιδιών για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα ή κάποια άλλη εργασία προς όφελος της κοινότητας. Στην περίπτωση της κλοπής, συνήθως θεωρείται αρκετό να επιστρέψει ο κλέφτης ό,τι εκλάπη. Παρόλα αυτά υπάρχουν και κάποιες σπάνιες περιπτώσεις όπου το αντικείμενο της κλοπής δεν βρίσκεται πλέον υπό την κατοχή του κλέφτη. Σε αυτές επιβάλλεται στον κλέφτη μια από τις δυο πιο σοβαρές ποινές και υποβάλλεται σε ερωτήσεις σχετικά με τον αποδέκτη του αντικειμένου.

Εκπαιδευτική δομή

Summerhill 04smallΠαρόλο που τον Neill απασχολούσε περισσότερο η κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών παρά η ακαδημαϊκή, το Σάμερχιλ παρουσιάζει κάποιες σημαντικές διαφορές στην προσέγγισή του στην διδασκαλία. Δεν υπάρχει η έννοια της «χρονιάς» ή της «τάξης» στο Σάμερχιλ. Αντί αυτών, τα παιδιά τοποθετούνται ανάλογα με την ικανότητά τους σε κάθε δεδομένο μάθημα. Δεν είναι ασυνήθιστο για μια τάξη ενός μαθήματος να έχει μαθητές σε μεγάλο εύρος ηλικιών, ή για μαθητές στην ηλικία των 13 ή των 14 να παίρνουν μέρος στις βρετανικές εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο. Αυτή η δομή αντικατοπτρίζει την πεποίθηση ότι τα παιδιά πρέπει να προχωρούν με τον δικό τους ρυθμό, αντί να υποχρεούνται να καλύπτουν ένα επίπεδο σε κάποια ορισμένη ηλικία.

Υπάρχουν επίσης δυο αίθουσες διδασκαλίας που λειτουργούν με ελεύθερο πρόγραμμα όλη την ημέρα, το εργαστήριο και η αίθουσα καλλιτεχνικών. Οποιοσδήποτε μπορεί να έρθει σε αυτές και, υπό επίβλεψη, να φτιάξει λίγο πολύ οτιδήποτε. Τα παιδιά συνήθως παίζουν με ξύλινα παιχνίδια (συνήθως σπαθιά ή όπλα) που έχουν κατασκευάσει μόνα τους, και μεγάλο μέρος των επίπλων και της διακόσμησης του σχολείου έχει επίσης κατασκευαστεί από μαθητές.

Το Σάμερχιλ δεν είχε ποτέ τις καλύτερες σχέσεις με την Βρετανική Κυβέρνηση, και ακόμη κατέχει τη θέση του σχολείου με τις περισσότερες επιθεωρήσεις σε όλη τη χώρα. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90 επιθεωρήθηκε εννέα φορές. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι αυτό γινόταν επειδή ο OFSTED (ο Αγγλικός Οργανισμός Επιθεώρησης και Πιστοποίησης Σχολικών Ιδρυμάτων) είχε συνθέσει μια μυστική λίστα εξηνταενός ανεξάρτητων σχολείων, σημειωμένων ως «υπό παρακολούθηση», στην οποία περιλαμβανόταν το Σάμερχιλ.

Τον Μάρτιο του 1999, έπειτα από μια μεγάλη επιθεώρηση του OFSTED, ο τότε υπουργός παιδείας και απασχόλησης, Ντέηβιντ Μπλάνκετ, εξέδωσε προς το σχολείο μια ειδοποίηση καταγγέλοντάς το για την πολιτική του περί μη-υποχρεωτικών μαθημάτων. Μη συμμόρφωση στην ειδοποίηση εντός έξι μηνών συνήθως οδηγεί στο κλείσιμο, όμως το Σάμερχιλ επέλεξε να αμφισβητήσει δικαστικά την καταγγελία.

Η υπόθεση έφτασε ενώπιον ενός ειδικού εκπαιδευτικού δικαστηρίου τον Μάρτιο του 2000, όπου το σχολείο εκπροσώπησαν νομικά επιφανείς υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων: ο Σύμβουλος της Βασίλισσας Τζόφρυ Ρόμπερτσον, και ο δικηγόρος Μαρκ Στέφενς. Έπειτα από τέσσερις ημέρες ακροαματικής διαδικασίας, η υπόθεση της κυβέρνησης κατέρρευσε, και συμφωνήθηκε διακανονισμός. Οι μαθητές του Σάμερχιλ που παρακολουθούσαν την διαδικασία εκείνη την ημέρα, με την άδεια του προέδρου του δικαστηρίου, κατέλαβαν την δικαστική αίθουσα και συγκάλεσαν σχολική συνέλευση για να συζητήσουν αν θα δεχθούν ή όχι τον διακανονισμό. Ψήφισαν ομόφωνα να τον δεχθούν.

Επίλογος

Το «πνεύμα» Summerhill κατάφερε να ταξιδέψει σ’ όλο τον κόσμο ευαισθητοποιώντας τους παιδαγωγούς και διεισδύοντας στα διάφορα εκπαιδευτικά συστήματα.

Το Summerhill εξακολουθεί και σήμερα να προκαλεί το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών και να διχάζει τους μελετητές.

Οι ιδεολογικές αρχές και ο τρόπος λειτουργίας του προβληματίζουν κάθε παιδαγωγό που το «ανακαλύπτει», γεννώντας ερωτηματικά που αγγίζουν την περιοχή της φιλοσοφίας της αγωγής:

• Ποιον θεωρούμε ολοκληρωμένο άνθρωπο;
• Ποιες είναι οι αντιλήψεις μας για τους σκοπούς της αγωγής, τα προγράμματα και τις μεθόδους διδασκαλίας και τα θέματα πειθαρχίας;
• Ποιο πρότυπο ανθρώπου προσπαθεί να διαμορφώσει η εκπαίδευση;
• Μπορεί και πρέπει ένας εκπαιδευτικός να έχει και να προσπαθεί να εφαρμόσει τη δική του φιλοσοφία αγωγής στο σχολείο του; Ποιες θα ήταν οι συνέπειες;
Η συνεχής λειτουργία του Summerhill για 75 χρόνια και η επιτυχία του στην παροχή ενός ευτυχισμένου περιβάλλοντος για τα παιδιά και στην παραγωγή ευτυχίας στέκεται σαν μια συνεχής απόδειξη της επισήμανσης του Neill ότι:«H απουσία του φόβου είναι το πιο θαυμαστό πράγμα που μπορεί να συμβεί σ’ ένα παιδί».

Είπαν για το Summerhill

• Θα προτιμούσα το Σάμερχιλ να βγάλει έναν ευτυχισμένο οδοκαθαριστή παρά έναν νευρωτικό διανοούμενο. – A.S. Neill
• Κανείς δεν είναι αρκετά σοφός ή αρκετά καλός ώστε να πλάσει τον χαρακτήρα ενός παιδιού. Αυτό που είναι λάθος στον άρρωστο, νευρωτικό μας κόσμο είναι ότι έχουμε διαπλασθεί, και μια ενήλικη γενιά που έχει δει δύο παγκόσμιους πολέμους και δείχνει να βρίσκεται στα πρόθυρα του να εξαπολύσει και έναν τρίτο, δεν θα έπρεπε να είναι άξια εμπιστοσύνης να πλάσει τον χαρακτήρα ούτε ενός ποντικού – A.S. Neill
• «Αυτό που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι ότι εδώ συμβαίνει συναρπαστική και σημαντικής αξίας εκπαιδευτική έρευνα που θα έκανε καλό σε όλους τους εκπαιδευτικούς να δούν» — Αναφορά των Σχολικών Επιθεωρητών της Βασίλισσας, 1949
• Όταν η πρώτη μου γυναίκα και εγώ ξεκινήσαμε το σχολείο, είχαμε μια βασική ιδέα: να φτιάξουμε το σχολείο ώστε να προσαρμοστεί στο παιδί – αντί να φτιάξουμε το παιδί ώστε να προσαρμοστεί στο σχολείο – A.S. Neill

Η ταινία
Το Σάμερχιλ, που ίδρυσε ο A.S. Neill και έχει σήμερα διευθύντρια την κόρη του Ζωή Ρέντχεντ, είναι ένα προοδευτικό σχολείο ηλικίας ενενήντα χρόνων που διοικείται δημοκρατικά, με τους μαθητές του να έχουν ισότιμο λόγο στους κανονισμούς λειτουργίας του. Όμως, ο Οργανισμός Πιστοποίησης Σχολικών Ιδρυμάτων (OFSTED), μέσω των επιθεωρητών του, αποφασίζει να κλείσει το σχολείο καθότι θεωρεί ότι δεν παρέχει επαρκή εκπαίδευση στους μαθητές του. Η υπόθεση οδηγείται στο δικαστήριο, όπου το σχολείο συγκρούεται μετωπικά σε μια μάχη επιβίωσης με την Βρεταννική Κυβέρνηση.
Η ταινία είναι του Jon East, βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και έχει βραβευθεί με δύο βραβεία BAFTA.

Βιβλιογραφία

Μάνος, Γ. Κ., Εισαγωγή στη Φιλοσοφία και Φιλοσοφία της Αγωγής, τόμος Β΄, Αθήνα 1978.
Νeill, A. S., Θεωρία και Πράξη της Αντιαυταρχικής Εκπαίδευσης, Αθήνα 1972 (Ε΄εκδ.).
Neill, A. S., Σάμερχιλ Το Ελεύθερο Σχολείο, Αθήνα 1989.
Παπακωνσταντίνου, Π., Θεωρίες της Αγωγής (Σημειώσεις- Ενδεικτική Βιβλιογραφία), Αθήνα 1988.
Παπάς, Ε. Αθ., Μαθητοκεντρική Διδασκαλία , τόμος 2ος, Αθήνα 1987.
Reble, A., Ιστορία της Παιδαγωγικής, Αθήνα 1990.
Τσουρέκης, Δ., Σύγχρονη Παιδαγωγική – Παιδαγωγικές τάσεις από τις αρχές του 20ου αι. μέχρι σήμερα , Αθήνα 1981.
Holt, J., Πέρα από το Σάμερχιλ, Αθήνα 1979.

Πηγές:
Για τις ανάγκες του άρθρου, χρησιμοποιήθηκαν εκτενή αποσπάσματα από τις παρακάτω πηγές:
3gym-kerats.att.sch.gr-Κωνσταντίνος Παλιαρούτης

wikipedia.org

http://www.e-psychology.gr/educational-psychology/1605-summerhill-to-mathitokentriko-sholeio-ths-eleftherias.html

Κάντε το παιδί σας έναν έξυπνο άνθρωπο

Κάντε το παιδί σας έναν έξυπνο άνθρωπο

Με ποιον τρόπο; Πείτε το!
Πείτε στο παιδί σας ότι είναι έξυπνο! Κοιτάξτε το στα μάτια και πείτε το όχι μόνο μία φορά αλλά σε κάθε ευκαιρία! Αξίζει να θυμόμαστε πως τα παιδιά πιστεύουν ό,τι πιστεύουν οι γονείς τους για αυτά. Αν οι γονείς πιστεύουν πως τα παιδιά τους δεν έχουν δυνατότητες, τότε θα μεγαλώσουν παιδιά που δεν έχουν δυνατότητες! Οι γονείς έχουν την δύναμη να επηρεάζουν τα πιο βαθιά πιστεύω των παιδιών τους και να καθορίζουν με αυτόν τον τρόπο αποτελεσματικά την συμπεριφορά τους! Αντιμετωπίστε το παιδί σας σαν να είναι πραγματικά ένα πολύ έξυπνο παιδί. Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά!

Επιβραβεύστε το!
Μην διστάζετε να ενθαρρύνετε το παιδί σας σε καθημερινή βάση! Πείτε «μπράβο» για κάθε κατόρθωμά του και μάλιστα μην περιμένετε να κάνει κάτι πραγματικά ξεχωριστό για να το επαινέσετε. Κάντε το ακόμη και για τα απλά καθημερινά του επιτεύγματα. Η δύναμη της θετικής ενίσχυσης είναι ένα πολύ ισχυρό όπλο για τους γονείς! Θα εκπλαγείτε από την αλλαγή της συμπεριφοράς του παιδιού σας προκειμένου να δεχτεί την έγκριση και τον έπαινό σας!

Μιλήστε του!
Μιλήστε του για το κάθε τι! Περιγράψτε τον κόσμο γύρω σας με απλά λόγια όπου και αν βρίσκεστε! Μιλήστε στο παιδί σας αργά και καθαρά για τα χρώματα, τα σχήματα, τα πράγματα, τη φύση, τους ανθρώπους, για όλα! Κάντε το στο αυτοκίνητο, στα ψώνια, στη παιδική χαρά. Τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από εμάς και μέσα από τρόπο που εμείς βλέπουμε τον κόσμο. Επίσης, λατρεύουν να ακούν τους γονείς τους να τους μιλάνε για όλα όσα υπάρχουν γύρω τους! Ο κόσμος είναι ένα μέρος μαγικό για τα παιδιά που μόνο μέσα από τους γονείς τους μπορούν να κατανοήσουν!

Κάντε ερωτήσεις!
Κάντε συχνά ερωτήσεις στο παιδί σας. Ζητήστε του σε τακτά χρονικά διαστήματα, να επαναλάβει κάτι καινούριο που έμαθε όπως μια καινούρια λέξη, ένα όνομα ή ένα τραγούδι. Διαβάστε του ένα παραμύθι και ζητήστε να θυμηθεί το όνομα του κεντρικού ήρωα ή τα ζώα που πρωταγωνιστούσαν σε αυτή την ιστορία. Επίσης, ρωτήστε το για κάτι που έγινε την προηγούμενη ημέρα ή το πρωί της ίδιας ημέρας. Για παράδειγμα «Ποιόν συναντήσαμε εχθές το πρωί;» ή « Ποιος μας επισκέφτηκε εχθές το απόγευμα;». Με αυτόν τον τρόπο ενισχύετε την μνήμη του και την ικανότητα να συγκρατεί γεγονότα και καταστάσεις σε αυτήν.

Μην το συγκρίνετε!
Μην συγκρίνετε ποτέ το παιδί σας, τουλάχιστον όταν είναι μπροστά, με οποιονδήποτε. Μην το κάνετε ακόμα και όταν ο ζυγός της σύγκρισης είναι με το μέρος του! Η σύγκριση είναι ο χειρότερος εχθρός της αυτοεκτίμησης και ο καλύτερος φίλος της χαμηλής αυτοπεποίθησης! Τα παιδιά έχουν ανάγκη την εμπιστοσύνη των γονιών τους για να αναπτύξουν τις ικανότητές τους. Έχουν ανάγκη να γνωρίζουν πως δεν απειλούνται να συγκριθούν από τους γονείς τους με τα αδέρφια τους ή τους συνομηλίκους φίλους τους. Έχουν ανάγκη να ξέρουν πως είναι ελεύθερα να εκφραστούν και να αναδείξουν τις ικανότητές τους το καθένα με το δικό του, ξεχωριστό τρόπο!

Μαριάνα Ψαλιδοπούλου
Σύμβουλος Ψ.Υγείας

Κάντε το παιδί σας έναν έξυπνο άνθρωπο

Σε τι χρειάζονται τα προσωπικά όρια και πώς καταλαβαίνουμε αν είναι υγιή;

Σε τι χρειάζονται τα προσωπικά όρια και πώς καταλαβαίνουμε αν είναι υγιή;

Τι είναι τα προσωπικά όρια;

Τα προσωπικά μας όρια είναι αυτά που καθορίζουν τον προσωπικό μας χώρο, σωματικά, συναισθηματικά, διανοητικά, σεξουαλικά, πνευματικά. Τα όρια μας επιτρέπουν να διαχωρίζουμε τον εαυτό μας από τους άλλους, τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, από τις σκέψεις και τα συναισθήματα των άλλων. Μας βοηθούν να διαφυλάξουμε την ακεραιότητά μας, να παίρνουμε την ευθύνη του εαυτού μας και να έχουμε τον έλεγχο της ζωής μας. Μας προστατεύουν από την χειραγώγηση, την εκμετάλλευση και την παραβίαση των άλλων.

Γιατί χρειαζόμαστε τα προσωπικά όρια;

Το να θέτουμε όρια είναι ουσιαστικής σημασίας για τη σωματική και συναισθηματική μας υγεία. Έχοντας υγιή όρια, ενδυναμώνουμε τον εαυτό μας, προστατεύουμε την αυτοεκτίμησή μας, διατηρούμε τον αυτοσεβασμό μας και απολαμβάνουμε υγιείς σχέσεις. Τα μη υγιή όρια επιφέρουν συναισθηματικό πόνο που μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, εξάρτηση, κατάθλιψη ή ψυχοσωματική ασθένεια.

Η έλλειψη ορίων είναι σα να αφήνεις ανοιχτή την πόρτα του σπιτιού σου ξεκλείδωτη, οπότε μπορεί να μπει μέσα όποιος θέλει, ακόμη και ανεπιθύμητοι επισκέπτες. Από την άλλη, το να έχεις πολύ αυστηρά όρια μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση, σα να ζεις σ’ ένα φρούριο όπου κανένας δεν μπορεί να μπει μέσα αλλά ούτε εσύ μπορείς να βγεις έξω.

Το όριο είναι όπως μια γραμμή ιδιοκτησίας. Όταν δεις μια πινακίδα που λέει «Απαγορεύεται η καταπάτηση», είναι ξεκάθαρο ότι αν παραβιάσεις το όριο, θα υπάρξουν συνέπειες. Αυτό το είδος ορίου είναι εύκολο να το φανταστείς και να το κατανοήσεις γιατί βλέπεις την πινακίδα και το σύνορο που προστατεύει. Τα προσωπικά όρια είναι πιο δύσκολο να οριστούν γιατί οι γραμμές είναι αόρατες, μπορούν να αλλάξουν και είναι διαφορετικές για κάθε άτομο. Όπως ακριβώς η πινακίδα «Απαγορεύεται η καταπάτηση», τα προσωπικά όρια καθορίζουν πού τελειώνεις εσύ και πού αρχίζουν οι άλλοι και προσδιορίζονται από την έκταση σωματικού και συναισθηματικού χώρου που επιτρέπεις μεταξύ του εαυτού σου και των άλλων. Τα προσωπικά όρια σε βοηθούν να αποφασίσεις ποια είδη επικοινωνίας, συμπεριφοράς και συνδιαλλαγής είναι αποδεκτά για σένα.

Είδη προσωπικών ορίων

1. Σωματικά όρια

Τα σωματικά όρια παρέχουν ένα φράγμα μεταξύ του εαυτού σου και μιας απρόσκλητης εισβολής, όπως ένας επίδεσμος προστατεύει μια πληγή από τα βακτήρια. Τα σωματικά όρια αφορούν το σώμα, την αίσθηση του προσωπικού ζωτικού χώρου, την σεξουαλική προτίμηση και την ιδιωτικότητα. Αυτά τα όρια εκφράζονται μέσω των ρούχων, του καταφυγίου, της ανοχής στο θόρυβο, των λεκτικών οδηγιών και της γλώσσας του σώματος.

Ένας απλός τρόπος για να προσδιορίσουμε τα όριά μας σε σωματικό επίπεδο, είναι να ανοίξουμε τα χέρια μας σε έκταση. Ο κυκλικός χώρος που δημιουργείται γύρω από τον εαυτό μας, με διάμετρο την έκταση των χεριών μας, είναι ένας ασφαλής προσδιορισμός του προσωπικού μας χώρου.

Βέβαια τα όρια ποικίλουν από άτομο σε άτομο γιατί, η προσωπικότητα του καθενός, η ιστορία του, το σύστημα αξιών του και πολλά άλλα στοιχεία που ίσως δεν συνειδητοποιεί, παίζουν καθοριστικό ρόλο στο πόσο προσωπικό χώρο χρειάζεται για να νιώθει άνετα.

Παράδειγμα μια παραβίασης σωματικού ορίου είναι όταν κάποιος έρχεται πολύ κοντά σου για να σου μιλήσει. Η άμεση αντίδρασή σου είναι να κάνεις πίσω, προκειμένου να επαναφέρεις τον προσωπικό σου χώρο. Κάνοντας αυτό, στέλνεις ένα μη-λεκτικό μήνυμα πως όταν αυτό το άτομο στέκεται τόσο κοντά σου, νιώθεις μια εισβολή στον προσωπικό σου χώρο. Αν το άτομο συνεχίσει να έρχεται κοντά, μπορείς να προστατέψεις το όριό σου λεκτικά, λέγοντάς του να σταματήσει να σε στριμώχνει.

Άλλα παραδείγματα παραβίασης σωματικών ορίων είναι:

● Να σε αγγίζουν χωρίς τη θέλησή σου ή με μη αποδεκτό τρόπο.

● Να ψάχνεις τα προσωπικά πράγματα του άλλου.

● Να μην επιτρέπεις στους άλλους τον προσωπικό τους χώρο π.χ. να μπαίνεις στο γραφείο ενός συναδέλφου χωρίς να χτυπήσεις την πόρτα.

2. Συναισθηματικά και διανοητικά όρια

Τα συναισθηματικά και διανοητικά όρια προστατεύουν την αίσθηση της αυτοεκτίμησης και την ικανότητα να διαχωρίζεις τα συναισθήματά σου από τα συναισθήματα των άλλων. Όταν έχεις αδύναμα συναισθηματικά όρια, είναι σα να βρίσκεσαι στο κέντρο ενός τυφώνα χωρίς προστασία. Εκθέτεις τον εαυτό σου στην επιρροή των άλλων (στα λόγια, στις σκέψεις και στις πράξεις των άλλων) και καταλήγεις να νιώθεις πληγωμένος και κακοποιημένος.

Τα συναισθηματικά και διανοητικά όρια περιλαμβάνουν τις πεποιθήσεις, τις επιλογές, την αίσθηση υπευθυνότητας και την ικανότητά σου να έχεις οικειότητα με τους άλλους.

Παραδείγματα συναισθηματικών και διανοητικών παραβιάσεων:

· Να μην ξέρεις πώς να διαχωρίσεις τα συναισθήματά σου απ’ αυτά του συντρόφου σου και να επιτρέπεις στην διάθεσή του να υπαγορεύει τη χαρά σου ή τη λύπη σου (βλ. συνεξάρτηση).

· Να θυσιάζεις τα σχέδια, τα όνειρα και τους στόχους σου, προκειμένου να ευχαριστήσεις τους άλλους.

· Να μην παίρνεις την ευθύνη του εαυτού σου και να κατηγορείς τους άλλους για τα προβλήματά σου.

Προφανώς κανείς δεν θα ‘θελε να παραβιαστούν τα όριά του. Οπότε γιατί το επιτρέπουμε; Γιατί δεν επιβάλλουμε ή δεν υπερασπιζόμαστε τα όριά μας;

Ας δούμε μερικούς λόγους:

1. Φοβόμαστε την απόρριψη και τελικά την εγκατάλειψη.

2. Φοβόμαστε την αντιπαράθεση.

3. Από ενοχή.

4. Δεν έχουμε μάθει να έχουμε υγιή όρια.

Υγιή και μη υγιή όρια

Τα υγιή όρια είναι δυνατά αλλά και εύκαμπτα, ενθαρρύνοντας θετικές επιλογές. Τα μη υγιή όρια, είτε είναι πολύ άκαμπτα ή πολύ χαλαρά ή ανύπαρκτα και αυτό οφείλεται σε βλάβη που έχουν υποστεί από προηγούμενες εμπειρίες. Ένας λόγος για τον οποίο κάποιοι άνθρωποι μπαίνουν συνεχώς σε κακές ή κακοποιητικές σχέσεις είναι ότι τα όρια τους έχουν υποστεί βλάβη και χρειάζονται αποκατάσταση.

Ενδείξεις υγιών ορίων:

● Έχεις υψηλή αυτοεκτίμηση και αυτοσεβασμό.

● Μοιράζεσαι σταδιακά τις προσωπικές πληροφορίες σε μια αμοιβαία σχέση μοιράσματος και εμπιστοσύνης.

● Προστατεύεις το ζωτικό σου χώρο (σωματικό και συναισθηματικό) από παραβιάσεις.

● Έχεις ισότιμες συνεργασίες όπου η ευθύνη και η ισχύς είναι μοιρασμένες.

● Είσαι αποφασιστικός. Λες ΝΑΙ ή ΟΧΙ με σιγουριά και ειλικρίνεια και είσαι εντάξει όταν οι άλλοι σου λένε ΟΧΙ. Μπορείς άνετα να λες ΟΧΙ όταν κάτι δεν σου ταιριάζει

● Διαχωρίζεις τις ανάγκες, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις επιθυμίες σου απ’ αυτές των άλλων. Αναγνωρίζεις ότι τα όριά σου και οι ανάγκες σου είναι διαφορετικές από των άλλων.

● Ενθαρρύνεις τον εαυτό σου να κάνει υγιείς επιλογές και αναλαμβάνεις την ευθύνη για τον εαυτό σου και για όλα όσα σε αφορούν.

● Τιμάς τις προσωπικές σου αξίες και πεποιθήσεις, ακόμη κι αν αυτό δεν αρέσει στους άλλους.

● Σέβεσαι τον προσωπικό χώρο των άλλων και τα προσωπικά τους αντικείμενα και τους μιλάς με σεβασμό.

● Περιμένεις να αποκτήσεις οικειότητα με έναν άνθρωπο πριν τον πλησιάσεις σωματικά και αγγίζεις σεξουαλικά κάποιον μόνο με τη συγκατάθεσή του.

● Ενημερώνεις τους άλλους όταν έχουν παραβιάσει το όριό σου.

Ενδείξεις μη υγιών ορίων:

● Μοιράζεσαι πολλά προσωπικά σου στοιχεία πολύ γρήγορα ή κλείνεις τον εαυτό σου και δεν εκφράζεις τις ανάγκες και τα θέλω σου.

● Νιώθεις υπεύθυνος για την ευτυχία των άλλων.

● Δεν μπορείς να πεις ΟΧΙ, γιατί φοβάσαι την απόρριψη ή την εγκατάλειψη.

● Έχεις αδύναμη αίσθηση της δικής σου ταυτότητας. Το πώς νιώθεις για τον εαυτό εξαρτάται από το πως σε αντιμετωπίζουν οι άλλοι.

● Αποδυναμώνεσαι. Επιτρέπεις στους άλλους να παίρνουν αποφάσεις για σένα, οπότε νιώθεις αδύναμος και δεν παίρνεις την ευθύνη της ζωής σου.

● Πας ενάντια στις προσωπικές σου αξίες ή πεποιθήσεις για να ευχαριστήσεις κάποιον άλλο.

● Παίρνεις ευθύνη για πράγματα που δεν σε αφορούν.

● Ψάχνεις τα προσωπικά αντικείμενα των άλλων ή παραβιάζεις τον προσωπικό ζωτικό τους χώρο.

● Λειτουργείς πολύ παρορμητικά με τους άλλους (φιλικά ή σεξουαλικά) χωρίς να έχεις πρώτα αποκτήσει οικειότητα μαζί τους.

● Στέκεσαι πολύ κοντά στους άλλους ή τους αγγίζεις χωρίς τη συγκατάθεσή τους.

● Βρίζεις, χλευάζεις ή εξευτελίζεις τους άλλους ή επιτρέπεις στους άλλους να κάνουν αυτά σε σένα.

● Δεν μπορείς να προστατέψεις τον ζωτικό σου χώρο.

Παναγιώτα Δ. Κυπραίου, Ψυχοθεραπεύτρια – Συντονίστρια Σχολών Γονέων

http://www.psychotherapeia.net.gr

Σε τι χρειάζονται τα προσωπικά όρια και πώς καταλαβαίνουμε αν είναι υγιή;

Η μέθοδος της Janis-Norton για να βελτιώσετε τη συμπεριφορά του παιδιού σας χωρίς φωνές και κλάματα

Μπορεί να βελτιωθεί η συμπεριφορά ενός παιδιού δίχως φωνές και γκρίνιες; Η ειδική σε θέματα γονιών Noël Janis-Norton υποστηρίζει πως ναι – και έχει σύμμαχό της μία διασημότητα, την ηθοποιό Έλενα Μπόναμ Κάρτερ που ορκίζεται ότι οι συμβουλές της, της άλλαξαν τη ζωή. Οι συμβουλές της Janis-Norton αποτελούν τμήμα ενός ολόκληρου προγράμματος που έχει επινοήσει και εξέδωσε ως οδηγό για γονείς. Τιτλοφορείται «Calmer, Easier, Happier Parenting: The Revolutionary Programme That Transforms Family Life» και υπόσχεται να φέρει την πολυπόθητη γαλήνη και ηρεμία στο σπίτι.

Να μερικές από τις συστάσεις του βιβλίου:

● Αποφύγετε τους γενικευμένους και υπερβολικούς επαίνους. Όλοι ξέρουμε ότι πρέπει να επαινούμε τα παιδιά μας, αλλά οι γενικές και οι υπερβολικές εκφράσεις τους κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό.

Αντί λοιπόν να λέτε «υπέροχα», «άψογα», «θαυμάσια», επιλέξτε τον συγκεκριμένο και συγκρατημένο έπαινο, όπως «βλέπω ότι διάβασες προσεκτικά τα μαθήματά σου, προσέχοντας την ορθογραφία σου και κάνοντας την αντιγραφή σου. Βλέπω επίσης ότι δεν άφησες κενά. Αυτό είναι πολύ καλό».

Το κλειδί, κατά την Janis-Norton είναι να παρατηρείτε, να περιγράφετε με ακρίβεια και να μην χρησιμοποιείτε υπερθετικούς βαθμούς.

● Να επαινείτε την απουσία της ενοχλητικής συμπεριφοράς. Για να αντιμετωπίσετε μια ενοχλητική συμπεριφορά του παιδιού (π.χ. ότι μιλάει απότομα, τρώει τα νύχια του, σας διακόπτει όταν μιλάτε στο τηλέφωνο, ζητάει διαρκώς κάτι, δεν διαβάζει) αρχίστε να δίνετε έμφαση στις στιγμές που το παιδί δεν συμπεριφέρεται κατ’ αυτόν τον τρόπο.

Αυτές τις στιγμές, να χρησιμοποιείτε τον συγκεκριμένο/συγκρατημένο έπαινο για να του τις επισημαίνετε. Να λέτε λ.χ. «βλέπω ότι δεν με διέκοψες στο τηλέφωνο… αυτό είναι πολύ καλό».

Η έκφραση «βλέπω ότι…» κάνει τα παιδιά να τεντώνουν τ’ αυτιά τους, διότι δεν είναι μία έκφραση που χρησιμοποιούμε συχνά όταν θέλουμε να τα επιπλήξουμε ή να τα διορθώσουμε για κάτι. Σταδιακά, θα μάθουν τα παιδιά να συσχετίζουν το «βλέπω ότι…» με το ότι θα ακούσουν ότι έκαναν κάτι καλό, και θα επιδιώκουν ολοένα περισσότερο να το ακούσουν.

● Αφιερώστε τους «ειδικό» χρόνο. Κάθε ένας από τους γονείς πρέπει να αφιερώνει σε κάθε ένα από τα παιδιά λίγο ειδικό, αποκλειστικό χρόνο, που θα περνάνε κάνοντας οι δυο τους κάποιες δραστηριότητες.

Ο χρόνος αυτός πρέπει να είναι καθημερινός ει δυνατόν, να διαρκεί τουλάχιστον 10 λεπτά και να μην αφιερώνεται για να βλέπουν μαζί τηλεόραση ή να παίζουν στο κομπιούτερ, αλλά σε κάτι άλλο που αρέσει και στους δύο.

Τα παιδιά χρειάζονται πρωτίστως χρόνο από τον γονέα του ιδίου φύλου – κι αν ο ένας δεν υπάρχει, από άλλο κοντινό ενήλικα του ιδίου φύλου.

● Μάθετε να ακούτε πρώτα το παιδί. Για να λύσετε κάποιο πρόβλημα, πρέπει πρώτα να ακούσετε τι έχει να πει το παιδί, και αναλόγως να προσαρμόζετε την απάντησή σας. Με τον τρόπο αυτό τα παιδιά ξεπερνούν πιο εύκολα και πιο γρήγορα τον θυμό ή τα αρνητικά συναισθήματά τους, ενώ έχουν και την ευκαιρία να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους, να τα νιώσουν πλήρως και μετά να τα ξεπεράσουν και να ηρεμήσουν.

Για να ακούσετε το παιδί, βάλτε στην άκρη τα δικά σας συναισθήματα, σταματήστε ό,τι κι αν κάνετε, συγκεντρωθείτε σε ό,τι σας λέει κοιτάζοντάς το στα μάτια και αναλογισθείτε πως μπορεί να νιώθει το παιδί.

Το συναίσθημα που θα φαντασθείτε, εκφράστε το στο παιδί, δίχως όμως να το καθησυχάσετε, να προσπαθήσετε να εκλογικεύσετε, να του κάνετε κήρυγμα ή να το δικαιολογήσετε. Πείτε λ.χ. «ακούγεσαι πολύ απογοητευμένος/θυμωμένος που χάλασε το παιχνίδι σου».

Behavior-Management

● Ετοιμαστείτε εκ των προτέρων. Αυτή είναι μια πανίσχυρη τεχνική για να εξασφαλίσετε ότι το παιδί θα ακολουθεί τους κανόνες του σπιτιού. Πρέπει να την εφαρμόσετε πριν συμβεί η αρνητική συμπεριφορά και οπωσδήποτε όχι εν ώρα αψιμαχίας ή όταν βιάζεστε. Επιπλέον, το παιδί είναι αυτό που θα μιλάει, όχι εσείς.

Τι πρέπει να κάνετε; Διαλέξτε μια ουδέτερη στιγμή (να μην έχει προηγηθεί καυγάς) που θα έχετε άφθονο χρόνο στη διάθεσή σας. Καθίστε κάτω με το παιδί και θέστε του μερικά βασικά ερωτήματα (για κάθε ερώτημα και απάντηση, να αφιερώνετε έως 60 δευτερόλεπτα).

Κάθε ερώτηση πρέπει να είναι λεπτομερής και να μην απαντιέται με «ναι» ή «όχι», αλλά να έχει συγκεκριμένη απάντηση. Επιπλέον, επειδή το παιδί ξέρει τις απαντήσεις, εσείς δεν πρέπει να του τις πείτε, αλλά να περιμένετε να τις πει μόνο του.

Παράδειγμα; «Όταν γυρνάμε από το ποδόσφαιρο, τι είναι το πρώτο που πρέπει να κάνουμε; Πού θα βάλουμε την τσάντα; Πού θα βάλουμε τα παπούτσια; Τι θα κάνουμε τα λερωμένα ρούχα;».

Όσο πιο λεπτομερής είναι κάθε απάντηση του παιδιού, τόσο περισσότερο εντυπώνεται στη μνήμη του.

● Απομακρύνετε ό,τι αποσπά την προσοχή. Αν λ.χ. τα παιδιά σας παίζουν το πρωί αντί να ετοιμάζονται για το σχολείο, βάλτε τα ρούχα τους σε ξεχωριστά δωμάτια ώστε να μην συναντηθούν πριν ντυθούν. Ή πάλι αν αρνούνται να ντυθούν ζεστά το χειμώνα, εξαφανίστε τα καλοκαιρινά ρούχα από τα ντουλάπια ώστε να μην τα έχουν πρόχειρα και βάζουν κοντομάνικα.

● Μην ζητάτε ποτέ δεύτερη φορά το ίδιο πράγμα. Για να κάνει το παιδί ό,τι ζητάτε με το πρώτο (στο 90% των περιπτώσεων τουλάχιστον) εφαρμόστε την απλή μέθοδο που ακολουθεί. Είναι κατάλληλη για παιδιά ηλικίας άνω των 3 ετών και δεν συνιστάται σε δύο περιπτώσεις: όταν το παιδί κάθεται μπροστά σε μία οθόνη και όταν βιάζεστε.

Η μέθοδος έχει ως εξής:

1. Πηγαίνετε στο δωμάτιο όπου βρίσκεται το παιδί, σταθείτε δίπλα του και κοιτάξτε το.

2. Περιμένετε να γυρίσει να σας κοιτάξει και αυτό – αλλά να κοιτάει μόνο εσάς και πουθενά αλλού.

3. Πείτε στο παιδί τι θέλετε να κάνει – αργά, με απλά λόγια, με σαφήνεια και μόνο μία φορά.

4. Ζητήστε από το παιδί να επαναλάβει ό,τι του είπατε, λέγοντας «Πες μου σε παρακαλώ τι πρέπει να κάνεις τώρα» (μόλις το παιδί αρχίσει να το λέει, έχει αρχίσει να γίνεται δική του απόφαση και ευθύνη).

5. Περιμένετε στη θέση σας να κάνει το παιδί ό,τι του ζητήσατε – και κάθε τι σωστό που κάνει, να το επαινείτε συγκεκριμένα και συγκρατημένα.

Καθώς θα περνάει ο καιρός, το τελευταίο βήμα θα πάψει να είναι απαραίτητο και τελικά θα απαιτούνται μόνο τα τρία πρώτα.

Από το βιβλίο της Noël Janis-Norton «Calmer, Easier, Happier Parenting: The Revolutionary Programme That Transforms Family Life»

Συναισθηματική ασφάλεια – Attachment Parenting

Ίσως έχετε ακούσει τον όρο “attachment parenting”, που μεταφράζεται σε «ανατροφή συναισθηματικής προσκόλλησης». Δημιουργήθηκε από τον Αμερικανό παιδίατρο William Sears, με βάση τη θεωρία του παιδοψυχίατρου John Bowlby για την προσκόλληση (Attachment Theory). Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσω να συνενώσω τις δύο αυτές συγγενικές προσεγγίσεις.

Ο Bowlby εξήγησε ότι για να μπορούν τα παιδιά να αναπτυχθούν με συναισθηματική ασφάλεια και να έχουν υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις, θα πρέπει από τη βρεφική τους ηλικία να δημιουργήσουν μέσω ασφαλούς προσκόλλησης προς τους γονείς τους, τη λεγόμενη «ασφαλή συναισθηματική βάση», η οποία δημιουργείται ουσιαστικά τα πρώτα δύο χρόνια ζωής. Αυτό σημαίνει οι γονείς να μεγαλώνουν τα παιδιά τους με τέτοιο τρόπο, ώστε αυτά να αισθάνονται ότι οι ανάγκες τους είναι σημαντικές, ικανοποιούνται εύστοχα και σταθερά, σε ένα προβλέψιμο περιβάλλον, όπου οι άνθρωποι είναι αξιόπιστοι. Αυτή η ασφαλής βάση των πρωταρχικών δεσμών ενός μωρού, χρησιμοποιείται ασυνείδητα και κατά προέκταση στις σχέσεις του με τους υπόλοιπους ανθρώπους. Έτσι, το παιδί και αργότερα ο ενήλικας μπορεί να δημιουργεί αμοιβαίες σχέσεις εμπιστοσύνης, φροντίδας, κατανόησης, αλληλο-υποστήριξης και επικοινωνίας. Αντίθετα, όταν οι πρωταρχικές σχέσεις δεν καλλιεργούν αυτή την ασφαλή βάση, ο άνθρωπος καταλήγει να βιώνει διάφορες συναισθηματικές ανασφάλειες στις σχέσεις του με τους άλλους, αλλά και με τον εαυτό του, όπως προβλήματα αυτοεκτίμησης, άγχους, κατάθλιψης, διατροφικών διαταραχών και άλλα.

Ο Sears περιγράφει συγκεκριμένους τρόπους φροντίδας των βρεφών και νηπίων, οι οποίοι έχουν αποδειχθεί μέσα από τη δική του πολυετή πείρα αλλά και δεκάδες τουλάχιστο επιστημονικές έρευνες, ως η καταλληλότερη προσέγγιση για ήρεμα μωρά και ήρεμους γονείς, με στενές σχέσεις, όπου επικρατεί η κατανόηση και η επικοινωνία, αντί για αποξένωση και ένταση. Οι θέσεις αυτές έρχονται σε απόλυτη αντίθεση με διάφορες τρέχουσες αντιλήψεις, οι οποίες προωθούνται από ειδικούς και μη, χωρίς να διερευνάται η επιστημονική τους ορθότητα και αντανακλούν ουσιαστικά μια ιδεολογική μόδα. Ιδεολογική μόδα είναι η τάση να εφαρμόζουμε συνήθειες και απόψεις που θεωρούμε σωστές, χωρίς απόδειξη. Είναι λυπηρό ότι ακόμα και σε ένα τόσο σοβαρό θέμα όσο η ανατροφή των παιδιών, οι νέοι γονείς βομβαρδίζονται συνήθως με πολλές λανθασμένες συμβουλές από συγγενείς και «ειδικούς στη φροντίδα των παιδιών» που δίνονται με προχειρότητα, για την «ευκολία των γονιών», αλλά που συχνά βλάπτουν την ανάπτυξη των παιδιών.

Η σημερινή δυτική κουλτούρα λοιπόν προωθεί ευρέως το μη (επαρκή) θηλασμό, τη συστηματική χρήση των μπιμπερό, της πιπίλας, του αποστειρωτή, του βρεφικού καροτσιού, της βρεφικής κούνιας και των συσκευών παρακολούθησης του μωρού ως απολύτως απαραίτητων αξεσουάρ για το μεγάλωμα ενός παιδιού. Ανάλογα με την ηλικία, υπάρχουν τα “must” παιχνίδια και άλλα «απαραίτητα» αντικείμενα. Όλα αυτά έχουν ένα μεγάλο κοινό: είναι πολυέξοδα, αντανακλώντας τον μέχρι πρότινος υπερκαταναλωτισμό μας ως κοινωνία, τον οποίο τώρα με την οικονομική κρίση καλούμαστε να αναθεωρήσουμε. Πέραν όμως του κόστους, προκύπτει και το ερώτημα αν είναι πραγματικά τόσο απαραίτητα, ή αποτέλεσμα του μάρκετινγκ των εταιριών που μας έχουν πείσει για την αναγκαιότητα των πολυέξοδων και ενίοτε βλαβερών προϊόντων τους. Και λέω βλαβερών, γιατί υπάρχουν δεκάδες έρευνες που αποδεικνύουν ότι η χρήση της φόρμουλας, των μπιμπερό και της πιπίλας κάνει τα παιδιά πιο ευάλωτα σε ωτίτιδες και άλλες λοιμώξεις, καθώς και σε ορθοδοντικά και προβλήματα της γνάθου, ενώ η υπερβολική χρήση της πιπίλας συνδέεται και με καθυστέρηση στην ομιλία. Τα μωρά που τρέφονται με χημικό γάλα αρρωστούν συχνότερα και πιο σοβαρά από τα βρέφη που θηλάζουν, παθαίνουν συχνότερα αλλεργίες, έκζεμα, άσθμα, διαβήτη και καρκίνο, ενώ κινδυνεύουν ακόμα και ως ενήλικες περισσότερο από παχυσαρκία. Σε κάποιες χώρες, χιλιάδες βρέφη πεθαίνουν επειδή δε θηλάζουν. Όλα αυτά αγνοούνται ή και ελαχιστοποιούνται από ειδικούς και μη, με αποτέλεσμα να παραπληροφορούνται εκατομμύρια μητέρες στο δυτικό κόσμο. Η Κύπρος και η Ελλάδα συγκαταλέγονται ανάμεσα στις χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά μητρικού θηλασμού, όπου μόνο 1% θηλάζει αποκλειστικά για 6 μήνες, σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας και της UNICEF, που είναι «αποκλειστικός μητρικός θηλασμός για έξι μήνες και συνέχιση του για 2 χρόνια ή και περισσότερο».

Επιπρόσθετα με τις «ακριβές» συμβουλές της ιδεολογικής μας μόδας, υπάρχουν και οι εξής, που έχουν «κοινωνικο-εκπαιδευτικό» χαρακτήρα: τα παιδιά να κοιμούνται μόνα τους από την αρχή και να τα αφήνουμε να κλαίνε μέχρι να μάθουν, να μην τα κρατούμε πολύ ή να ανταποκρινόμαστε άμεσα στο κλάμα τους για να μην κακομάθουν, να τρώνε με πρόγραμμα και για συγκεκριμένη διάρκεια και άλλα πολλά. Η διατροφή με πρόγραμμα (ακόμα και στη φόρμουλα) είναι λανθασμένη, αφού τα μωρά έχουν μικρό στομάχι που αδειάζει εύκολα και χρειάζονται συχνά και μικρά γεύματα (οδηγίες και των διαιτολόγων που δυσκολευόμαστε οι περισσότεροι να ακολουθήσουμε αφού μάθαμε διαφορετικά). Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι τα μωρά που αφήνονται να κλαίνει συχνά και πολύ (για διάφορους λόγους) αποκτούν αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα τους (ορμόνη του στρες), κάτι που τα κάνει επιρρεπή σε χρόνιο στρες και κατάθλιψη, ενώ βλάπτουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα και αποκτούν συχνότερα χρόνιες διαταραχές ύπνου, τροφής, συμπεριφοράς και άλλα προβλήματα.

Το attachment parenting λοιπόν αντιτίθεται σε όλα αυτά και υποστηρίζεται από πολλές έρευνες. Πέραν των βιολογικών παραγόντων του θηλασμού, αποδεικνύεται ότι οι μητέρες που θηλάζουν περνούν σπανιότερα και λιγότερο έντονα επιλόχειο κατάθλιψη, συνδέονται ευκολότερα συναισθηματικά με τα παιδιά τους και έχουν πιο ήρεμα και ευτυχισμένα μωρά. Απαραίτητες όμως θεωρούνται και οι υπόλοιπες συνθήκες: στενή και συχνή σωματική επαφή του παιδιού με τους γονείς – μέσω κρατήματος στην αγκαλιά, σε μάρσιπο ή sling (ανάλογα με τις συνθήκες που βολεύουν κάθε γονιό), ο κοινός ύπνος ή τουλάχιστο στο ίδιο δωμάτιο για τα πρώτα 2 χρόνια και η όσο το δυνατό άμεση επαφή του μωρού με τη μητέρα μετά τη γέννηση. Συστήνεται να τοποθετείται το παιδί πάνω στη μητέρα αμέσως μετά τη γέννηση για να δημιουργηθεί η πρωταρχική σύνδεση, αλλά και μετέπειτα το μωρό να μένει στο δωμάτιο της μαμάς και όχι στο θάλαμο νεογνών, όπου βιώνει έντονα την ξαφνική αποκοπή από τη μητέρα του. Τέλος, πιστεύουμε ότι τα παιδιά κλαίνει για να επικοινωνήσουν, επειδή χρειάζονται κάτι, το οποίο χρειάζεται κατανόηση και ανταπόκριση και όχι επειδή «θέλουν να μας εκνευρίσουν» ή επειδή «είναι κακομαθημένα». Τα παιδιά χρειάζονται από τους φροντιστές τους προσοχή, ευαισθησία στο χειρισμό, σεβασμό στα συναισθήματα και τις ανάγκες τους και κατανόηση. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται ένας «ψυχικός συντονισμός» γονιού – παιδιού, μέσα από τον οποίο κτίζονται η επικοινωνία και οι υγιείς σχέσεις.

Η προσέγγιση αυτή είναι πιο δύσκολη και απαιτητική στην αρχή, αφού η μητέρα επιφορτίζεται το μεγαλύτερο μέρος της ανατροφής με συχνούς θηλασμούς και το μωρό να χρειάζεται σχεδόν συνεχή επαφή μαζί της, μέρα και νύχτα. Γι’ αυτό και χρειάζεται πολλή στήριξη αλλά και συμμετοχή στη φροντίδα του παιδιού, ώστε η μητέρα να μπορεί να αποφορτίζεται. Κανείς δε μπορεί να μεγαλώσει σωστά ένα παιδί μόνος του! Με την πάροδο του χρόνου όμως, τα παιδιά που μεγαλώνουν με την ανατροφή προσκόλλησης γίνονται πολύ πιο εύκολα στην ανατροφή τους, αφού υπάρχει καλή επικοινωνία με τους γονείς, εμπιστοσύνη, ηρεμία και γρηγορότερη αυτονόμηση. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με αυτό τον τρόπο έχουν συνήθως καλύτερη υγεία, κλαίνει λιγότερο, χαμογελούν περισσότερο, είναι πιο εκδηλωτικά, ήρεμα και ευτυχισμένα, ενώ, ακολουθώντας το παράδειγμα των γονιών τους, έχουν περισσότερη κατανόηση για τους άλλους ανθρώπους. Επίσης, έρευνες δείχνουν ότι γίνονται πιο έξυπνα, αφού οι στενές ανθρώπινες σχέσεις και όχι τα αντικείμενα, κάνουν τα μωρά πιο έξυπνα.
Είναι σημαντικό βέβαια να έχουμε υπόψη μας ότι το να εφαρμόζει μόνο κάποιος τις οδηγίες του Attachment Parenting, χωρίς την ανάλογη ψυχική προσέγγιση δεν εγγυάται από μόνο του επιτυχή ανατροφή, αλλά την υποβοηθά σημαντικά. Επίσης, ποτέ δεν είναι αργά για γονείς που έχουν ακολουθήσει μέχρι τώρα λάθος οδηγίες, μπορούν με σωστή εκπαίδευση και συμβουλευτική από ειδικό να επουλώσουν πληγές και να κτίσουν μια σχέση με τα παιδιά τους σε καινούριες, πιο υγιείς βάσεις, καλλιεργώντας τους τη συναισθηματική ασφάλεια που όλοι τόσο πολύ χρειαζόμαστε.

Λουΐζα Θεοφάνους, Συμβουλευτική Ψυχολόγος

http://www.paidiatros.com/

Τί είναι το Attachment Parenting?

Μία ολόκληρη φιλοσοφία στην ανατροφή των παιδιών
Βασίζεται στη φροντίδα της σχέσης που αναπτύσσεται μεταξύ γονέα και παιδιού, καθώς ο γονέας καλείται να ανταποκριθεί με ευαισθησία και ενσυναίσθηση στις ανάγκες του
Τότε το παιδί αισθάνεται ασφάλεια και μεγαλώνοντας εσωτερικεύει αυτή την αίσθηση ασφάλειας, που το βοηθά να εξερευνήσει το περιβάλλον του και σταδιακά να αυτονομηθεί και να δημιουργεί κοντινές σχέσεις, σχέσεις εμπιστοσύνης και ασφάλειας
Στηρίζεται στη θεωρία που ανέπτυξε ο βρετανός ψυχίατρος John Bowlby, γνωστή ως “Attachment Theory” ή «Θεωρία της πρόσδεσης/προσκόλλησης/πρωταρχικού συναισθηματικού δεσμού» στα ελληνικά
Αυτός ο συναισθηματικός δεσμός είναι απαραίτητος σε όλα τα βρέφη καταρχάς για την επιβίωσή τους. Το πρόσωπο με το οποίο συνδέεται το βρέφος λειτουργεί σαν τη βάση για περεταίρω ανάπτυξη και εξερεύνηση του περιβάλλοντος και επιπλέον σαν μοντέλο για όλες τις επόμενες σχέσεις που θα δημιουργήσει το παιδί στο μέλλον
Τα πρώτα πέντε χρόνια της ζωής ενός παιδιού είναι κρίσιμα για την ανάπτυξη του συναισθηματικού δεσμού με κάποιον φροντιστή
Αν το παιδί δεν δημιουργήσει κάποιο συναισθηματικό δεσμό, τότε αυτό μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη νευροβιολογική, ψυχολογική και κοινωνική του ανάπτυξη

Ποιες είναι οι Βασικές Αρχές του Attachment Parenting?

Τον όρο “Attachment Parenting” τον εφηύραν ο παιδίατρος William Sears και η νοσοκόμα γυναίκα του Martha πριν από περίπου τριάντα χρόνια, βασιζόμενοι στη θεωρία και έρευνες του Bowlby, αλλά και όλων των προηγούμενων ερευνητών. Το ζευγάρι αυτό, έχει γράψει πλήθος βιβλίων και άρθρων πάνω στο AP. Οι Sears μίλησαν για τα «7 B’s», πρακτικές που βοηθούν την ανάπτυξη ασφαλούς συναισθηματικού δεσμού:
Birth Bonding: Οι ώρες, ημέρες και εβδομάδες μετά τη γέννηση του μωρού είναι σημαντικές για τη δημιουργία ασφαλούς συναισθηματικού δεσμού μεταξύ της μητέρας και του μωρού. Όσο νωρίτερα δημιουργηθεί αυτή η σύνδεση, τόσο κοντινότερη θα είναι η μεταξύ τους σχέση στην εξέλιξή της.
Breastfeeding: Ο θηλασμός βοηθά εξαιρετικά την ανάπτυξη του βρέφους καθώς και τη σχέση που αναπτύσσει με τη μητέρα του.
Babywearing: Το να “φοράς” το μωρό σου, με μάρσιπους και άλλο βρεφικό εξοπλισμό προσφέρει κοντινότητα και επαφή μεταξύ μωρού και φροντιστή και βοηθά επίσης τη ψυχοκοινωνική του εξέλιξη και τo συναισθηματικό δεσμό-attachment με το φροντιστή.
Bedding close to baby: Οποιοσδήποτε διακανονισμός ύπνου προσφέρει τον καλύτερο ύπνο σε όλα τα μέλη της οικογένειας είναι και ο καταλληλότερος. Η συν-κοίμηση προσφέρει στα παιδιά την ασφάλεια ότι οι γονείς είναι κοντά για να τα φροντίσουν και προστατεύσουν.
Belief in the language value of your baby’s cry: Το κλάμα των παιδιών τα βοηθά για την επιβίωσή τους και τους γονείς για την εξέλιξή τους στο γονεϊκό ρόλο. Όταν οι γονείς ανταποκρίνονται με ευαισθησία στο κλάμα του μωρού το βοηθούν να αναπτύξει εμπιστοσύνη προς αυτούς. Το κλάμα για τα μωρά είναι μέσο επικοινωνίας, όχι χειρισμού.
Beware of baby trainers: Οι διάφορες εκπαιδεύσεις που κυκλοφορούν (ύπνου π.χ) μπορεί να διευκολύνουν το γονέα, αλλά θεωρούνται σκληρές και ακραίες αφού δημιουργούν απόσταση ανάμεσα στο παιδί και το γονέα.
Balance: Είναι εύκολο κάποιος γονέας να παραμερίσει τις δικές του ανάγκες, όταν προτεραιότητα έχει το παιδί του. Είναι όμως πάρα πολύ σημαντικό να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στις προσωπικές ανάγκες και στις ανάγκες του παιδιού και της οικογένειας. Ένας γονέας χρειάζεται να ξέρει πότε να ζητήσει βοήθεια, για να διατηρήσει την ισορροπία στη ζωή του.
Το 1994 οι Lysa Parker και Barbara Nicholson ίδρυσαν την Attachment Parenting International, εμπνευσμένες από τη δουλειά των Sears και ανέπτυξαν τις 8 Βασικές Αρχές του AP. Οι Αρχές αυτές είναι:
1. Προετοιμαστείτε για την εγκυμοσύνη, τη γέννα και τη γονεϊκότητα. Προετοιμαστείτε σωματικά και ψυχικά για την εγκυμοσύνη και τη γέννα διερευνώντας τις επιλογές που έχετε στη διάθεσή σας και ενημερωθείτε για τις συνήθεις πρακτικές στη φροντίδα του νεογέννητου. Εκπαιδευτείτε για τα εξελικτικά στάδια του παιδιού, να θέτετε ρεαλιστικές προσδοκίες και να είστε ευέλικτοι.
2. Να προσφέρετε τροφή με αγάπη και σεβασμό. Ο μητρικός θηλασμός είναι ο καταλληλότερος τρόπος ικανοποίησης των διατροφικών και συναισθηματικών αναγκών του βρέφους. Ακόμα και οι μητέρες που ταΐζουν το μωρό τους με το μπουκάλι μπορούν να το βοηθήσουν στην ανάπτυξη ασφαλούς πρόσδεσης αν προσαρμόσουν συμπεριφορές θηλασμού ακόμα και με το μπουκάλι. Ακολουθήστε τα σημάδια πείνας του μωρού/παιδιού, ενθαρρύνετέ τα να τρώνε όταν πεινάνε και να σταματάνε όταν έχουν χορτάσει. Προσφέρετε υγιεινές επιλογές φαγητού και φροντίστε να είστε το παράδειγμα υγιών διατροφικών συμπεριφορών.
3. Να ανταποκρίνεστε με ευαισθησία. Ξεκινήστε από τη βρεφική ηλικία για να χτίσετε μία σχέση εμπιστοσύνης και ενσυναίσθησης. Τα παιδιά δεν μπορούν να αυτοπαρηγορηθούν με υγιείς τρόπους, χρειάζονται τους γονείς τους για να τα ηρεμήσουν, με αγάπη και ενσυναίσθηση, να τα μάθουν να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους. Ανταποκριθείτε με ευαισθησία σε ένα πληγωμένο παιδί, που εκφράζει έντονα συναισθήματα, και μοιραστείτε μαζί τη χαρά του.
4. Να χρησιμοποιείτε φροντιστική, φυσική επαφή. Το άγγιγμα καλύπτει στο παιδί τις ανάγκες του για φυσική επαφή, στοργή, ασφάλεια, ερεθίσματα, κίνηση. Η επαφή δέρμα-με-δέρμα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική, όπως κατά το θηλασμό, το μπάνιο ή το μασάζ. Το κουβάλημα του μωρού ή το «babywearing» με μάρσιπους είναι επίσης αποτελεσματικά όταν είστε σε κίνηση. Οι αγκαλιές, τα χάδια, το τρίψιμο στην πλάτη, το μασάζ και το φυσικό παιχνίδι βοηθούν και τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας.
5. Να διασφαλίσετε ασφαλή ύπνο, σωματικά και συναισθηματικά. Τα μωρά και τα παιδιά έχουν ανάγκες και κατά τη διάρκεια της νύχτας, όπως και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μπορεί να πεινάνε, να νιώθουν μόνα, να φοβούνται, να κρυώνουν ή να ζεσταίνονται. Βασίζονται στους γονείς για να τα παρηγορήσουν και να τα βοηθήσουν να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους. Οι τεχνικές εκπαίδευσης ύπνου μπορεί να έχουν καταστροφικές συνέπειες σε σωματικό και ψυχολογικό επίπεδο. Η ασφαλής συν-κοίμηση έχει πλεονεκτήματα τόσο για το παιδί, όσο και για τους γονείς.
6. Να παρέχετε σταθερή φροντίδα με αγάπη. Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά έχουν μία έντονη ανάγκη για την παρουσία ενός σταθερού, γεμάτου αγάπη φροντιστή που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του. Ιδανικά του γονέα. Αν αυτό δεν είναι εφικτό διαλέξτε ένα πρόσωπο για τη φροντίδα του παιδιού που έχει σχηματίσει ήδη ένα δεσμό με το παιδί και ενδιαφέρεται για αυτό με τρόπο που ενισχύει την ανάπτυξή του. Διατηρήστε τα προγράμματα ευέλικτα, και μειώστε στο ελάχιστο το φόβο και το άγχος κατά τους αποχωρισμούς.
7. Να εφαρμόζετε Θετική Διαπαιδαγώγηση (Positive Discipline). Η Θετική Διαπαιδαγώγηση βοηθά το παιδί να αναπτύξει ένα δικό του εσωτερικό μοντέλο αυτοπειθαρχίας και συμπόνοιας για τους άλλους. Η διαπαιδαγώγηση που είναι ενσυναισθηματική, με αγάπη και σεβασμό, ενδυναμώνει τη σύνδεση μεταξύ γονέα και παιδιού. Αντί να αντιδράτε στη συμπεριφορά, ανακαλύψτε τις ανάγκες που οδηγούν στη συμπεριφορά. Επικοινωνήστε και βρείτε λύσεις μαζί και παράλληλα διατηρήστε την αξιοπρέπεια όλων.
8. Να αγωνίζεστε για ισορροπία στην προσωπική και οικογενειακή ζωή. Όταν νιώθετε σε ισορροπία είναι ευκολότερο να ανταποκρίνεστε συναισθηματικά στις ανάγκες των παιδιών. Δημιουργήστε ένα υποστηρικτικό δίκτυο, έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες, βάλτε τους ανθρώπους πιο πάνω από τα πράγματα, και μη φοβάστε να πείτε «όχι». Αναγνωρίστε τις προσωπικές ανάγκες του καθενός στην οικογένεια και καλύψτε τις χωρίς να συμβιβάζετε τη σωματική και συναισθηματική υγεία. Να είστε δημιουργικοί, διασκεδάστε τη γονεϊκότητα, και κάντε χώρο για τη φροντίδα του εαυτού σας.

Ποιοι τύποι συναισθηματικού δεσμού μπορούν να δημιουργηθούν?

Η Mary Ainsworth ήταν εκείνη που μίλησε για τον πρωταρχικό φροντιστή του παιδιού ως «ασφαλή βάση», που του δίνει τη δυνατότητα να εξερευνήσει το περιβάλλον του καθώς και για την ευαισθησία της μητέρας να ανταποκρίνεται στα σήματα/ενδείξεις του παιδιού και γιατί αυτό παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του συναισθηματικού δεσμού
Με τα πειράματά της, γνωστά ως «The Strange Situation”, έδειξε ότι τα μωρά συμπεριφέρονται διαφορετικά ανάλογα με τη σχέση που έχουν αναπτύξει με τους γονείς τους
Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις της Ainsworth και των συνεργατών της τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν τρεις τύπους συναισθηματικού δεσμού: 1. Ασφαλής, 2. Ανασφαλής-Αμφιθυμικός, 3.Ανασφαλής-Αποφευκτικός
Η Dr. Mary Main και οι συνεργάτες της πρόσθεσαν και μία τέταρτη κατηγορία αυτή του Ανασφαλούς-Αποδιοργανωμένου ή Αποπροσανατολισμένου

http://attachment-parenting.gr Hellas